Entradas

Boletín Oficial ESFeiro: xaneiro 2023

Se prefires a versión resumida en podcast, aquí podes escoitala!

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    En decembro continuamos o proxecto de Hackers Sen Fronterias, con faladoiros en centros de ensino de secundaria sobre distintos aspectos da tecnoloxía para o ben común. A principios de mes estivemos en Curtis facendo o faladoiro introductorio para 1º, 2º, 3º e 4º da ESO. Logo foi o turno do IES de Celanova, onde falamos sobre soberanía alimentaria a FB básica, 1º de bacharelato e 3º da eso, e onde Martina e Lucía contaron a súa experiencia como mulleres tecnólogas polo ben común a 4º da ESO.

    Precisamente o grupo de Mulleres Tecnólogas para o Ben Común de ESF tivo un par de encontros presenciais en decembro, en Santiago (aproveitando o encontro da base social de outono, a nosa Xuntanza) e en A Coruña, para ir facendo grupo.

    Ademais da Xuntanza de principio de mes, que aproveitamos para celebrar a nosa Asemblea Xeral (onde aprobamos novos estatutos!) e outras sesións coa base social que foron moi curativas, tivemos a final de mes a comida de Nadal, que xa empeza a ser tradición. Aproveitamos para falar de moitas cousiñas, coñecerse moita xente que está fora e aproveita as festas para vir a Galicia e, en resumo, vertebrar.

    O proxecto de tecnoloxía para o ben común nas universidades galegas, que financiou a Xunta de Galicia e o Concello de Lugo e comezara en 2021, chegou ao seu fin da súa primeira fase. Tivemos un encontro en A Coruña da rede Artigo9Tech para facer ese peche, que serveu para compartir as iniciativas de investigación en tecnoloxías para o ben común financiadas pola rede e pensar no futuro da propia rede. Na nosa web fomos deixando os resumos das 4 iniciativas apoiadas:

  • VisualTech, plataforma para mapeo de produtos de apoio de baixo custo
  • ATOPA, app para mellorar a convivencia nas aulas
  • Xogando coas letras, ferramenta didáctica para mellorar a lecto-escritura de persoas con dificultades 
  • INVIT, Innovación en vivenda transicional como proceso para a recuperación das persoas desprazadas

    Tamén como peche deste proxecto, lle adicamos o especial de Nadal de ESFRadio á rede Artigo9Tech e a esas iniciativas, con varias das investigadoras involucradas. A principio de mes saíra ao aire o programa de ESFRadio sobre «moedas sociais», onde tivemos connosco dúas persoas impulsoras dunha moeda social galega, A Sabia.


HONDURAS

    En Honduras durante decembro só nos quedou unha das tres persoas que participaron en 2022 no Programa de Coñecemento da Realidade, Mateo. A súa crónica sobre o barrio foi a última antes de rematar a súa estancia. Tamén foi o cronista do encontro que, dentro do proxecto ‘Mejora de la gestión comunitaria del agua en el sur de Honduras, Fase 1’, financiado pola Cooperación Galega da Xunta de Galicia, tivo lugar para intercambio sobre boas prácticas de xestión da auga e as microcuncas no sur de Honduras.   

    Por outra banda, abrimos unha praza para persoal técnico expatriado en Honduras, que se incorpore ao equipo de 3 persoas que xa están no país. A mediados de xaneiro esperamos ter á persoa.


MOZAMBIQUE

En Mozambique, co proxecto no que ESF colabora con Augas de Galicia, decembro foi un mes de peche de ano, con traballo da Administraçao Regional da Agua do Sul nas súas propias labores administrativas e de xestión. Ademais, tramitouse a bolsa para un dos seus técnicos de xeito que puidera completar o seu mestrado en Hidráulica e Recursos Hídricos na Universidade Eduardo Mondlane, na súa Facultade de Engenharia. En Galicia, estivemos xa empezando o deseño de como queremos que sexa a imaxe e a difusión deste proxecto, ao que queremos visibilizar moito máis. Para iso contaremos coa colaboración de AGARESO, especialistas nestes temas coas que xa temos traballado no proxecto que vén de rematar de Mulleres Bravas.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

    Empezamos o ano bailongas coa lista de reprodución de «Mujeres que cambian el mundo«, unha lista con músicas de mulleres de todo o mundo que reivindican os seus dereitos e bailan a revolución.


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD


A ESF-RASE DO MES

Leváronnos a todos a imaxinar un modelo que só contempla a competencia. Estamos todos enloquecidos competindo uns cos outros.

Xavier Soler, en entrevista podcast RAdiactivas

Boletín Oficial ESFeiro. Decembro 2022

Aquí se pode escoitar o Boletín Sonoro ESFeiro de decembro 2022, podcast que resume o boletín oficial que podes ler a continuación

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    En novembro visibilizamos o primeiro dos 4 proxectos de investigación realizados grazas a convocatoria que sacamos con Artigo9Tech de tecnoloxía para o ben común. O proxecto INVIT busca desenvolver unha vivenda de transición, que mellore a situación das persoas desprazadas no mundo.

    Estivemos na inauguración no Parlamento de Galicia da exposición De oficio, defensoras, presentando unha da fotos a varias deputadas e deputados (e tamén a estudantes dun instituto que pasaron por alí!).

    Ademais, xusto a última finde de outubro uníndose coa ponte do 1 de novembro, celebramos a reunión anual de todas as asociacións de ISF de España, a Cósmica. ESte ano veu a Galicia, a Lugo. Durante novembro deixamos algunhas crónicas do que por alí aconteceu, como este resumo xeral ou as aprendizaxes do obradoiro ISF-universidade. Incluso tivemos programa de radio!

    Os días 3 e 24 estivemos no IES Monte Carrasco de Cangas cacharreando grazas ao grupo de Bancos de REciclaxe, no programa Hackers Sen Fronteiras que estamos a desenvolver en centros de secundaria en Galicia. 

    E, para rematar ben o mes, os Bancos de REciclaxe Electrónico con Software Libre foron seleccionados como boa práctica para presentar no Congreso Estatal de Voluntariado en Tenerife. Alí foi Paola en representacion!


HONDURAS

    En Honduras, na liña de traballo de soberanía alimentaria, fíxose xa unha primeira reunión cos 4 grupos de mulleres marisqueiras do municipio isleño de Amapala, para socializar as accións do novo proxecto de fortalecemento da actividade marisqueira.

    Na outra gran liña de traballo, a de defensa do dereito á auga, tivemos unha excelente nova. Acadouse financiación de 498.355 euros da Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo, para realizar o proxecto Mejora de la Gestión Pública y Social para la Gobernanza de los Recursos hídricos en 9 Municipio de la Región 13 Golfo de Fonseca F1. Trátase do maior proxecto para o que ESF ten acadado financiación. Pronto informaremos dos detalles do mesmo, que se desenvolverá até 2025.

    En novembro ademais recibimos varias crónicas das participantes no Programa de Coñecemento da Realidade 2022. Carmen, antes de regresar a Galicia, tivo tempo de facer varias crónicas, que se poden ver aquí, aquí e, xa de volta, mandounos a última. A crónica de Nicole centrouse no encontro que houbo no sur de Honduras a finais de outubro de persoas da Vía Campesina (incluindo unha compañeira do Sindicato Labrego Galego) con xente dos proxectos de soberanía alimentaria e CODDEFFAGOLF. A última crónica do mes correu a cargo de Mateo, con sorpresa musical incluída. Nicole marcha de Honduras xa a principios de decembro, e Mateo apurará aínda un pouco máis o tempo aló.

    Con tantas cousiñas en marcha tocaba facer un encontro do grupo de voluntariado que está pendente dos temas hondureños. Foi en liña, o día 28, e esperamos repetilos periódicamente.


MOZAMBIQUE

    En Mozambique o máis destacado, ademais de continuar o asesoramento dende Galicia para seguir cos boletíns de seca da ARA-Sul e empezar a implementar o Manual de Monitoreo de Seca, foi a concesión dunha bolsa para finalizar o Mestrado em Hidráulica e Recursos Hídricos na Faculdade de Engenharia da Universidade Eduardo Mondane. Foi para Ernesto, un dos técnicos da ARA Sul. 


ENLACES DE INTERESE

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

    Este mes nos adicamos ao oitavo (hai quen di que noveno) arte, o cómic. Hubert Prolongeau, Grégory Mardon e Arnaud Delalande crearon ‘Cuando el trabajo mata‘.


E NO PRÓXIMO MES …

  • 1 de decembro: Día Mundial da Loita contra o SIDA
  • 2 de decembro: Día Internacional para a Abolición da Escravitude (segue habendo moitos tipos dela…).
  • 3 de decembro: Día internacional das Personas con Discapacidade
  • 3 de decembro: Xuntanza de Outono de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia. Será no CS As Fontiñas, en Santiago de Compostela. Comezará ás 10h coa sesión «Tecendo o relato emocional dunha historia de violencia patriarcal denunciada en ESF«. De 12:45 a 14h coñeceremos o traballo do grupo de Mullleres Tecnólogas para o Ben Común. Pola tarde, a partir das 16h, será a Asemblea Xeral da asociación.
  • 5 de decembro: Día Internacional do Voluntariado para o Desenvolvemento Económico e Social
  • 5 de decembro: Día Mundial do Solo
  • 9 de decembro: Día Internacional contra a Corrupción
  • 9 de decembro: Día Internacional para a Conmemoración e Dignificación das Víctimas do Crime de Xenocidio e para a Prevención dese Crime
  • 10 de decembro: Día dos Dereitos Humanos
  • 14 de decembro: Encontro da Rede Artigo9Tech de profesorado pola tecnoloxía para o ben común. Será ás 10h na aula de graos 2 da Escola de Enxeñería de Camiños, Canais e Portos, A Coruña.
  • 18 de decembro: Día Internacional do Migrante
  • 19 de decembro: Día das Nacións Unidas para a Cooperación Sur-Sur
  • 20 de decembro: Día Internacional da Solidariedade Humana
  • Semana do 26 de decembro: excursión e comida de nadal de ESF

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD


A ESF-RASE DO MES

Este mes, dúas polo precio dunha!

Quizais o problema non é que no mundo haxa demasiada xente, senón que algúns ocupamos moito

Olayo Reynaud, no seu libro «Por donde sale el sol»

O mundo está cheo de boa xente, pero, claro, un sorriso fai menos ruído que unha bomba

Jota e Dani, amigos de Olayo Reynaud, transcrita no seu libro «Por donde sale el sol»

Boletín Oficial ESFeiro: novembro 2022

Aquí tes a versión sonora do boletín!

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

Este mes xa se publicou o manifesto que apoiamos dende ESF de Agroecoloxía ou Barbarie. A finais de mes participamos nun Café do Mundo sobre Renda Básica Universal (recuperamos un video moi chulo sobre este instrumento de mellora da igualdade entre as persoas e aseguramento de dereitos), que servía para inaugurar o XXI Simposio Red Renta Básica.

Dentro do programa de tecnoloxía para o ben común nas escolas técnicas das universidades galegas, fixémonos eco do TFG presentado en setembro na EPS de Lugo, no Grao de Enxeñería Forestal e do Medio Natural.

Na Coruña tivemos ocasión de cacharrear grazas ao Cafe Repair que organizamos na Domus. Falando de reparar, os Bancos de Reciclaxe con Software Libre siguen traballando, e tiveron tempo de facer unha pausiña para a súa reunión anual, que desta volta foi en Melide. Ademais, houbo unha formación na Coruña sobre tratamento de datos dixitais e seguridade dixital.

Tamén foi un mes para dar a coñecer o programa Secara de Mozambique, cun faladoiro informal en Santiago, e tamén en Santiago unha xornada máis técnica enfocada ás persoas de Augas de Galicia.

Estivemos, dentro do noso programa Hackers Sen Fronteiras, no IES Valadares de Vigo falando de Electrónica Ética, e no IES San Rosendo de Mondoñedo falando de tecnoloxía para o ben común.

Rematamos o mes de xeito grandioso na reunión de todas as ISF de España, á que chamamos «Cósmica«, que 8 anos despois volvía a Galicia, na cidade de Lugo. Grabamos un programiña de ESFRadio para contar como foi.


HONDURAS

    En Honduras, Raquel (a nosa representante-país Honduras) estivo falando sobre Comercio Xusto a compoñentes da Red de Jóvenes por el Clima. Tivemos unha visita dunha delegación de Vía Campesina, cunha persoa do Sindicato Labrego Galego nela (sindicato que é a rama de Vía Campesina en Galicia). En outubro viaxaron a Honduras Mateo e Carmen, participantes no Programa de Coñecemento da Realidade, que se uniron a Nicole, que xa viaxara a finais de setembro. Xa empezaron a chegar crónicas das súas experiencias na estacia, que se prolongarán entre mes e medio e 3 meses.


MOZAMBIQUE

En Mozambique, tras a visita de Víctor e Manuel, vai vento en popa o inicio do traballo coa Administración Rexional da Auga do Norte. Tamén continua o traballo coa ARA-Sul, que xa está subindo os boletíns de seca á súa web.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

Este mes volvemos á música. Recomendamos a canción Hombre, de Pedro Pastor, no seu álbum Vulnerables.


E NO PRÓXIMO MES …


A ESF-RASE DO MES

Estamos investindo o noso tempo e os nosos esforzos en tecnoloxías que non están deseñadas para axudarnos a afrontar a crise do noso tempo, que é a crise climática. Están deseñadas para controlarnos e enfrontarnos
Marta Peirano

Boletín Oficial ESFeiro. Outubro 2022

Aquí está a versión sonora do boletín.


CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    En setembro en Galicia quixemos facernos eco de Whame app, aplicación desenvolta por alumnado da materia Laboratorio de Proxectos de Enxeñería de Telecomunicacións con supervisión de persoas de ESF, dentro do noso programa de Tecnoloxía para o Desenvolvemento na Universidade, que nos financia Cooperación Galega da Xunta.

    No programa temático mensual de ESFRadio tivemos a ocasión de falar sobre Comunidades Enerxéticas con 3 das persoas que máis saben do tema en Galicia.

    O día da Liberdade de Software quixemos lembrar en redes sociais as 4 liberdades que fan libre ao software libre.

    Neste inicio de curso, xa figuran varios programas de ESF na oferta do Servizo de Participación e Integración Universitaria da Universidade de Santiago. Estivemos ademais na presentación do Espazo Compartido da Universidade da Coruña, programa para persoas con discapacidade cognitiva da UDC, falando de ESF e de tecnoloxía para o ben común. Tamén recuperamos os ciberfaladoiros, desta volta reflexionando de xeito crítico sobre a capacidade da agroecoloxía para asegurar a alimentación das persoas (en todo lugar, en todo momento), e as alternativas nas zonas onde pode ser inviable.

    O Banco de Reciclaxe Electrónico da Coruña, con Ecos do Sur, fixo entrega de varios equipos a familias da zona de Lugo, nunha entrega moi «silvestre».


HONDURAS

    En Honduras a temporada de furacáns adiantouse con respecto a outros anos, pero segue o traballo no programa de Soberanía Alimentaria no convenio que financia a Agencia Española de Cooperación. Tamén dentro deste programa, tivemos a boa nova da concesión dunha subvención da Deputación da Coruña para realizar o proxecto ‘Mellora da sustentabilidade da actividade marisqueira como fonte de ingresos de grupos de mulleres nos municipios de Amapala, Alianza, San Lorenzo e Marcovia, Honduras’ con 25.809,20€. Tamén arrancou dentro deste programa a execución do proxecto financiado pola Xunta de Galicia que complementa ao da Deputación, que se pode coñecer aquí.

    Despois dalgún retraso, tamén está arrancando o único proxecto en marcha que temos dentro do outro programa no país, o programa de Dereito á Auga.

    Xa está en Honduras ademais Nicole, que viaxa para coñecer a realidade do país durante dous meses e medio, e facer prácticas do seu mestrado de Estudos Internacionais pola USC. Pronto se lle unirán Mateo e Carmen, que estiveron neste mes con preparativos para a súa estancia dentro do Programa de Coñecemento da Realidade (que cofinanciamos con cartos da casiña solidaria da declaración IRPF). Aquí están xs tres!


MOZAMBIQUE

En Moçambique estívose a preparar a visita de finais de setembro-principios de outubro por parte de Manuel (experto en hidroloxía e seca que apoia o programa) e Víctor (coordinador deste convenio entre ESF e Augas de Galicia). Aquí podemos ver algunhas das actividades nesta visita.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

    Este mes queremos recomendar o cómic‘La odisea de Hakim’, a viaxe dun refuxiado sirio na busca da vida, do historietista francés Fabien Toulmé.


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD


A ESF-RASE DO MES

“O gran poder que ten a tecnoloxía para axudarnos e complicarnos a vida radica na escala global na que actúa, pero especialmente en que aparentando ser una tecnoloxía ‘ao servizo das persoas’ é en primeiro lugar unha tecnoloxía ‘ao servizo do capital’ e das empresas que a crean”

Remedios Zafra

Boletín Oficial ESFeiro: setembro 2022


Se prefires a versión sonora (resumida) do boletín, aquí tes o Boletín Sonoro de setembro. Se non, segue lendo!

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

   O mes de agosto foi un mes de acopio de forzas para o vindeiro curso. Pero tamén aproveitamos para visibilizar proxectos vindeiros, como o de Hackers Sen Fronteiras, para promover a tecnoloxía para os dereitos humanos no ensino secundario de Galicia, no que empezaremos con forza ao inicio do curso durante setembro.

Por outra banda, asinamos un convenio con Espazocoop, unha gran rede de cooperativas galegas que promove a economía social, coa que compartimos valores.

Seguimos en contacto co nodo galego de Rebelión Científica, que quere tratar de facer cousiñas dende as universidades. Se tes interese en colaborar contáctanos.

Ademais, aproveitamos a visita de Raquel, a nosa representante país en Honduras, para facer encontros con ela en A Coruña e Compostela, e coñecer de primeira man como vai todo por alí.


HONDURAS

  En Honduras continuou o traballo no programa de Soberanía Alimentaria, con formacións de procesado en productos lácteos e tamén unha feira de sementes criollas e productos labregos, dentro do proxecto financiado pola Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo. Ademais, estanse a iniciar os dous novos proxectos financiados pola xunta neste 2022, tanto o de soberanía alimentaria como o de dereito á auga.


MOZAMBIQUE

    En Mozambique, na liña de traballo de difusión dun Boletín de Seca, xa o están a facer pola súa conta na Administración Regional da Agua do Sul (ARA-Sul). Na web xa se vai subindo máis ou menos mensualmente, aínda que a nivel político hai certo rexeitamento de informar e difundir temas de seca. Informa sobre niveis de embalses e, comparando con niveis doutros anos, asignan un nivel de seca. Tamén na ARA-Sul se aprobou en dirección un Manual de Procedementos da Seca, elaborado co apoio das persoas do proxecto. Cando cheguen as secas se empezará a validar. Por outra banda, se concederá unha bolsa a un técnico desta ARA-Sul para que remate o seu mestrado en xestión de recursos hídricos nunha universidade de Mozambique. Fixéronse ademais nas últimas semanas reunións con persoal da ARA-Norte (hai 3 no país, Sul, Centro e Norte), para empezar o seu fortalecemento. En setembro haberá unha visita a terreo para avanzar neste tema, xa iremos contando.

    Por se queredes saber máis do programa en Mozambique, este mes lle adicamos o programa de ESFRadio ao proxecto de Mozambique, e tivemos ocasión de conversar con Víctor Penas, o coordinador do programa en Mozambique deste consorcio, así como con Lizete Dias, Xefa do Departamento de Recursos Hídiricos da Administración Rexional da Auga Sul (ARA-Sul), institución coa que se está a traballar dende hai varios anos.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

    Este mes toca escultura. Isaac Cordal, un artista frente a la crisis climática: “Mis esculturas cuestionan nuestra idea de progreso”.


E NO PRÓXIMO MES …


A ESF-RASE DO MES

«As cooperativas son empresas que traballan con capital, pero non para o capital»
Tino Gago (http://espazo.coop)

Boletín Oficial ESFeiro: agosto 2022

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística do mes
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

Tivemos a boa nova de que ao compañeiro Miguel Pino, que participou hai 6 anos no Programa de Coñecemento da Realidade, acaban de publicarlle un traballiño que fixo cando estivo en Honduras, sobre a fenda de xénero na xestión da auga. Nunca é tarde!

Ademais, presentamos o programa de Mulleres Tecnólogas para o Ben Común, que xa levamos uns meses desenvolvendo en ESF. Aproveitamos un encontro con compañeiras das ONG que conforman a Coordinadora Galega de ONGD para reflexionar sobre o futuro da cooperación galega, para gravar un novo programa de ESFRadio deste tema. Por outra banda, varias persoas de ESF están participando no nodo galego que se quere conformar de Rebelión Científica, para facer algunha actividad ao inicio de curso. É importante participar nestes temas involucrando á universidade.

Retomamos o boletín sonoro cun formato simplificado, a ver que tal acollida tiña. Tamén participamos na webinar de Andalucia Acoge sobre a transformación necesaria dos sistemas alimentarios, onde dentro dun panel con expertas moi diversas, por ESF falou Raquel Zolle, a nosa representante país en Honduras, que falou sobre a tecnoloxía de transxénicos cunha perspectiva de tecnoloxía para o ben común. Aquí se pode ver (Raquel participa no 49min 40seg).


HONDURAS

No pasado mes tivemos dúas boísimas novas en Honduras, a concesión de sendas subvecións para poder continuar o traballo nos dous programas que desenvolvemos no país:

🐚 Unha para un proxecto de apoio a grupos de mulleres marisqueiras
💧 Outra para un proxecto de fortalecemento da xestión comunitaria da auga, que ademais implicou un traballo forte de identificación e busca de financiadores a maiores, como a AECID (á que se presentou outra parte do proxecto)


MOZAMBIQUE

En Mozambique continúa o traballo do consorcio, iniciando a colaboración de ESF no mesmo. Procedeuse á selección da persoa que cubrirá a asistencia técnica que se sacou en xuño, e xa empezou o traballo. Estase a preparar a viaxe que, en setembro farán o coordinador do consorcio e esta asistencia técnica.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


A RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA DO MES

Este mes a recomendación artística vai de comedia. Son 19min 20seg de monólogo de Asaari Bibang (e ten un libro!). 


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD (ou subscríbe ao seu boletín quincenal, que conta con ofertas de emprego; formacións e actividades; novidades do sector; convocatorias de bolsas e subvencións; propostas de voluntariado, etc.). Tamén nas nosas redes sociais Facebook instagramTwitter difundimos eventos de interese externos a ESFGalicia de temas vinculados ao noso traballo.


A ESF-RASE DO MES

Podemos converternos nun exército civil contra a crise climática, aprendendo a ser mellores veciños con todos os nosos veciños, incluíndo ao resto das especies coas que compartimos o planeta. Os que se quedan sen auga cando nos quedamos sen auga. A nosa verdadeira comunidade.

Marta Peirano, ao final do seu libro «Contra el futuro. Resistencia ciudadana frente al feudalismo climático»

Boletín Oficial ESFeiro: xullo 2022

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística do mes
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    Xuño foi un mes de libros, a cal máis interesante. Presentamos en Santiago de Compostela ‘Resistencias, historias de mujeres que cambian el mundo’, coa súa autora, María Castro. En A Coruña presentamos «La nueva cooperación», con Miquel Carrillo, o seu coordinador, e compañeiro de ESF Catalunya.

    Quixemos facernos eco da denuncia sobre o autoritarismo do goberno de Daniel Ortega, que silencia ás organizacións da sociedade civil de Nicaragua (desta volta, ás nosas antiguas colaboradoras no país, La Cuculmeca e FIDER, entre outras moitas).

    A principios de mes sacamos un novo programa do noso podcast ESFRadio, sobre as mulleres bravas da economía social de Honduras que nos visitaran en maio dentro do proxecto financiado pola Cooperación Galega. Se che vai máis o visual, tamén temos mini-entrevistas en video con elas, e tanto Francisca como Leni nos contan da sua vida e a súa teima por acadar outro xeito de producir.

    Foi un mes intenso no programa que estamos arrancando de tecnoloxía para o ben común no ensino secundario, ao que chamamos Hackers Sen Fronteiras. Solicitamos unha subvención para poder desenvolvelo axeitadamente o vindeiro curso 2022-2023 (cruzamos os dedos), pero xa estivemos traballando nel na medida das nosas posibilidades neste curso. En xuño, fin de curso, concentráronse varios faladoiros de varias das nosas Mulleres Tecnólogas para o Ben Común (no IES Monte Carrasco de Cangas ou no IES San Rosendo de Mondoñedo). Tamén houbo faladoiros sobre cacharreo electrónico con xente da rede de bancos de reciclaxe electrónica (no IES San Rosendo, no IES Curtis ou no IES Valadares de Vigo).

    Falando dos Bancos de Reciclaxe Electrónica con software libre, temos a boa nova de contar cun novo membro da rede, trala creación do Banco de Ames (que xa figura na web da rede). Ademais, no de Coruña, dentro do proxecto con Ecos do Sur financiado con fondos IRPF (a famosa casiña de fins sociais da declaración da renda), houbo 2 cursos de iniciación ao cacharreo, dunhas 10 horas de duración cada un. De aí van sair dúas persoas que contarán cunha pequena bolsa de transporte para seguirse formando no banco.

    Para rematar, comentar que tivemos espazo no blogue que a Federación ISF ten en El Salto Diario, co artigo Tecnología en las organizaciones transformadoras: si no la usas tú, te usará ella.


HONDURAS

    En Honduras foi un mes de contactos e de deseño dun proxecto para continuar o traballo en Dereito Humano á Auga que se presentou á convocatoria de proxectos de AECID. Tivemos unha reunión co Centro Cultural de España en Tegucigalpa, de onde esperamos que salgan boas colaboracións con organizacións da zona do Golfo de Fonseca. 


MOZAMBIQUE

    En Mozambique, xa nos incorporamos oficialmente ao consorcio con Augas de Galicia e a Cooperación Galega. Deixamos unha descripción do programa para facerse unha idea. Ademais, sacamos unha convocatoria para unha asistencia técnica dentro do proxecto, que xa se cubriu. Fainos moita ilusión este comezo a traballar en Mozambique, país co que moita da base social de ESF xa tiña relación.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


A RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA DO MES

Este mes traemos a canción REGULARIZA!, unha fermosa canción de apoio á Iniciativa Lexislativa Popular (ILP) pola regularización das personas migrantes (que se pode asinar, e podes saber máis aquí).


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD (ou subscríbe ao seu boletín quincenal, que conta con ofertas de emprego; formacións e actividades; novidades do sector; convocatorias de bolsas e subvencións; propostas de voluntariado, etc.). Tamén nas nosas redes sociais Facebook instagramTwitter difundimos eventos de interese externos a ESFGalicia de temas vinculados ao noso traballo.


A ESF-RASE DO MES

Fixemos pouco e o fixemos tarde. O habitual na nosa especie.

Chrisjen Avasarala. Personaxe de ficción da serie The Expanse

Boletín Oficial ESFeiro. Xuño 2022


    Neste BOE queremos chamar a atención especialmente no feito de que, dende o 1 de xuño, Víctor Penas é contratado por ESF para o programa en Mozambique, no que ESF empezou este ano a participar nun consorcio que leva 10 anos de traballo no país, con Augas de Galicia, a Cooperación Galega da Xunta, e o apoio de PDI da UDC. Isto marca unha nova etapa nas actividades de cooperación internacional ao desenvolvemento de ESF, ao traballar por primeira vez na África Lusófona. A partir do próximo BOE, engadiremos polo tanto unha nova sección de MOZAMBIQUE.

    Ademais, chegan malas novas dende Nicaragua: as pasadas semanas ilegalizaron a FIDER e a La Cuculmeca, antiguas copartes de ESF nese país cando traballamos nel entre 2007 e 2010. A represión de Daniel Ortega segue medrando. Estamos en contacto con persoas do país e seguiremos informando.


CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística do mes
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    En maio tivemos a segunda visita de activistas de Honduras dentro do proxecto financiado pola Xunta de Galicia de Mulleres Bravas, que desenvolvemos xunto con Amigos da Terra. Nesta ocasión nos visitaron Leni e Francisca, e puideron coñecer diversas iniciativas de economía social de Galicia: Millo e Landras, A Milpa do Salnés, Monte Veciñal do Couso e Granxa Ecolóxica A Curiscada. Ademais, participaron en sendos faladoiros nas Universidades de Santiago e de Vigo, dentro dos cursos que se están a realizar da Escola de Sustentabilidade e Cidadanía Global, xunto con outras mulleres activistas da economía social galega.

    A fin de semana do 7 e o 8 de maio, no Centro Etnogŕafico do Mandeo en Teixeiro, tamén coas 2 mulleres de Honduras e outras activistas de Galicia e outros lugares, houbo un incrible encontro para compartir experiencias sobre activismo e xénero (e outras interseccionalidades que xurdiron,xa que non lembrabamos traballar cun grupo tan heteroxéneo). O encontro serveu tamén como formación para as tres persoas que participarán no Programa de Coñecemento da Realidade de ESF en 2022 (incluindo estancia en Honduras no último trimestre do ano). Aproveitamos ademais para ter a nosa Asemblea Xeral de primavera, que fixemos ao aire libre, e onde renovamos e ampliamos a Xunta Directiva de ESF. Unha finde ben aproveitada! 

    Estivemos na sinatura do convenio para crear o Banco de REciclaxe Electrónica con Software Libre do Concello de Ames, que promovimos xunto con AGASOL (e tampouco parou o traballo no resto de bancos da rede).

    Dentro do proxecto de Educación sobre tecnoloxía para o ben común na Universidade coa rede ARtigo9Tech, financiado pola Xunta, estivemos falando sobre Enxeñería Sen Fronteiras e a tecnoloxía para o ben común na materia Hábitat Básico da Escola Técnica Superior de Arquitectura, e coñecimos o proxecto da materia de Laboratorio de Proxectos de enxeñaría de telecomunicacións que se titorizou dende o grupo de tecnoloxía inclusiva de ESF: WHAME APP, coa que se pode controlar o punteiro de distintos dispositivos (PC,tablet,móbil) co movemento da cabeza. Ademais, xa están en marcha os 4 proxectos seleccionados na convocatoria de proxectos de investigación no marco do «Programa de Impulso á Investigación Universitaria en Tecnoloxías para o Ben Común». 

    En ESFRadio, este mes sacamos ao aire o programa sobre a tecnoloxía para o ben común no ensino secundario, que fixemos con profesorado da Asociación de Profesorado de Tecnoloxía de Galicia (APETEGA), aproveitando a invitación que nos fixeron para asistir a súa asemblea.


HONDURAS

    En Honduras foi un mes de traballo duro para rematar o deseño dun novo proxecto para a convocatoria de programas da Agencia Española de Cooperación (AECID), xunto coas compas de VSF-Justicia Alimentaria Global e Amigos de la Tierra. Ademais, retomouso a alianza da Comisión de Semillas para traballar en selección participativa a partir de variedades locais de sementes mellor adaptadas á zona, alianza que se ampliou con novas organizacións.

    Por outra banda, o mes comezaba coa presentación de dous proxectos para financiación a Cooperación Galega da Xunta de Galicia, cruzamos os dedos:


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


A RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA DO MES

Este mes recomendamos EL MONSTRUO INVISIBLE. Un film de Javier e Guillermo Fesser que nos revolveu por dentro.


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD (ou subscríbe ao seu boletín quincenal, que conta con ofertas de emprego; formacións e actividades; novidades do sector; convocatorias de bolsas e subvencións; propostas de voluntariado, etc.). Tamén nas nosas redes sociais Facebook instagramTwitter difundimos eventos de interese externos a ESFGalicia de temas vinculados ao noso traballo. 


A ESF-RASE DO MES

A diferença entre a Guerra e a Paz é a seguinte: na Guerra, os pobres sâo os primeiros a serem mortos; na Paz, os pobres são os primeiros a morrer. Para nós, mulheres, há ainda uma outra diferença: na Guerra, passamos a ser violadas por quem não conhecemos. 

Extraída do libro Mulheres de Cinza, de Mia Couto Guerra




Boletín Oficial ESFeiro. Maio 2022

Ola,


    Un mes máis chega o Boletín Oficial Esfeiro (BOE) de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia (podes consultar os últimos BOE na web de ESF Galicia).
 
    A idea é que, en só 10 minutiños, poidas coñecer as actividades que se foron desenvolvendo no pasado mes desde ESF, así como algunhas outras noticias, próximos eventos e enlaces que pensamos que che poden interesar. Gustaríanos moito se interactúas connosco nas redes sociais twitter e instagram, ou nos segues na nosa canle de telegram. E se che apetece pasar das redes a unha participación máis cercana, en info@galicia.isf.es poñerante en contacto cos grupos de traballo que teñas máis cerca ou daranche opcións para facer voluntariado adaptado as túas circunstancias.

    Unha forte aperta e gracias polo teu apoio. Deixámoste co BOE de maio 2022


CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística do mes
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    En abril o evento máis importante foi a visita das tres primeiras Mulleres Bravas que nos visitarán este ano: Coralia, Adolfina e Karina. Se queredes coñecer a súa axenda, e tamén a axenda de Leni e Francisca (que estarán connosco dende o 7 ao 12 de maio), podedes facelo aquí. Para ver os impactos en redes podedes facelo en twitter coa etiqueta #MulleresBravas, e vos faredes unha idea do gran percorrido que tivo a visita.

    O sábado 30 de abril presentamos nas XVIII Xornadas de Tecnoloxía da Asociación de Profesorado de Tecnoloxía de Galicia (APETEGA) unha proposta de colaboración para apoiar a introdución do enfoque de tecnoloxía para o ben común no ensino secundario, proposta que queremos presentar a financiación da Xunta de Galicia neste 2022. É moi de agradecer a oportunidade que nos deron dende a asociación, coa que en calquera caso queremos colaborar a partir dagora. 

    O 4 de abril, dentro do programa de Mulleres Tecnólogas polo ben común que nos financia a Xunta de Galicia, tivemos a Andrea no IES de Curtis falando da súa traxectoria como muller tecnóloga a alumnado de 4º da ESO.

    Tivemos ocasión de organizar con Ecos do Sur, dentro do proxecto dos Bancos de Reciclaxe Electrónica con Software Libre para pechar a fenda dixital, que financiamos con fondos da casiña solidaria do IRPF, dous obradoiros formativos para familias.


HONDURAS

    En Honduras, no noso programa de soberanía alimentaria, continuamos o traballo co proxecto que desenvolvemos conxuntamente con Amigos de la Tierra y Justicia Alimentaria Global, de Mejora de la gobernanza para el acceso a una alimentación y nutrición adecuada de los colectivos vulnerables de diez municipios del Corredor Seco de Honduras, en colaboración con CODDEFFAGOLF, NASMAR e coa financiación da Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo. Dentro deste proxecto, co noso socio local CODDEFFAGOLF e outras institucións, vense colaborando en programas de mellora participativa de variedades de millo, e xa se vai contando con algún cruce interesante entre variedades locais.

    Ademais, estívose traballando duro na elaboración de duas propostas para novos proxectos, que se presentarán durante maio e xuño a financiadores como a Xunta de Galicia ou AECID. Unha das propostas, dentro do programa de Dereito á Auga, será para apoiar e fortalecer a Juntas Administradoras de Agua y Saneamiento (vecinais). Traballarase con AHJASA, e CODDEFFAGOLF apoiará en introducir enfoque de cunca hidrográfica na xestión comunitaria da auga. A outra proposta é dentro do programa de soberanía alimentaria, continuando o fortalecemento do sector do marisqueo artesanal, moi feminizado e descoidado polas institucións públicas.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


A RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA DO MES

    Este mes queremos recomendar unha película que está xusto en cartelera. Fala do apego á terra de quen vén dunha familia de labregas, da invasión da agroindustria, e deses paradoxos coa «vida moderna» e as novas xeneracións do rural que non saben se correr pola eira ou pasar o día no TikTok. Trátase da película «Alcarràs«, de Carla Simon. Vai vela se podes!


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD (ou subscríbe ao seu boletín quincenal, que conta con ofertas de emprego; formacións e actividades; novidades do sector; convocatorias de bolsas e subvencións; propostas de voluntariado, etc.). Tamén nas nosas redes sociais Facebook instagramTwitter difundimos eventos de interese externos a ESFGalicia de temas vinculados ao noso traballo. 


A ESF-RASE DO MES

«Case o 90% do diñeiro que se dedica a investigación e desenvolvemento gástase na creación de tecnoloxías ao servizo do 10% da poboación máis rica do mundo. O obxectivo da revolución do deseño é mudar esta tendencia».
Amy Smith, profesora do MIT (Massachusetts Institute of Technology)

Boletin Oficial ESFeiro: abril 2022

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística do mes
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    O 14 de marzo, día mundial de acción na defensa dos ríos, varias organizacións, entre elas ESF, denunciaron o grave impacto ambiental que sofren as masas de auga afectadas por explotacións mineiras.

    Noepisodio de ESFRadio deste mes, tratamos o tema da bioconstrución. Se queres coñecer un enfoque da construción máis sustentable, non te perdas este programa onde activistas da asociación ESPIGA de bioconstrución de Galicia nos achegan este concepto tan interesante. Sobre bioconstrución foron as xornadas que, xunto coa propia ESPIGA, impulsáronse dende ESF, financiadas pola Xunta de Galicia, coa presencia de Gernot Minke, pai da bioconstrución, e un par de obradoiros prácticos.

    Ademais, con motivo do día da auga, tivemos un par de faladoiros, un no campus de Ferrol da UDC e outro nun colexio de infantil en Cedeira.

    Con motivo doutro día relevante, o da Muller Traballadora, a representante país de Honduras de ESF, Raquel Zolle, puido participar co relatorio vía teleconferencia «papel da muller enxeñeira na cooperación internacional» dentro da entrega dos premios do VI Concurso de TFG Enxeñaría e Muller Rural da Escola Politécnica Superior de Lugo-USC, grazas á financiación do Concello de Lugo.

    Como non falar este mes de marzo da chegada das Mulleres Bravas de Honduras, activistas pola defensa da terra no seu país. Estiveron o 30 e 31 na Universidade de Vigo e na de Santiago respectivamente, dentro de dous cursos con recoñecemento académico que comenzaran xa unhas semanas antes. Esta é a páxina web do proxecto (para podelas coñecer mellor), financiado pola Cooperación Galega. Coincidiu ademais neste mes a exposición de De profesión, defensoras, da Coordinadora de ONGD, en Sada (e na que hai unha foto dunha das Mulleres Bravas de Honduras que viñeran en 2019).


HONDURAS

    No mes de marzo rematamos en Honduras o proxecto, financiado pola Cooperación Galega da Xunta de Galicia, de mellora do acceso equitativo de mulleres e xoves a recursos económicos na zona sur do país, con diversos obradoiros de peche, así como a visita a Honduras de Boli, docente e investigadora da Universidade da Coruña, e a de Karla, catedrática da Universidad Nacional Autónoma de Honduras a A Coruña, onde puido impartir un seminario. Aquí contamos máis do resto das accións.

    Tamén se remata o proxecto de auga financiado pola Deputación da Coruña, de apoio na xestión comunitaria da auga con AHJASA.

    Continuamos o traballo co proxecto que desenvolvemos conxuntamente con Amigos de la Tierra y Justicia Alimentaria Global, de Mejora de la gobernanza para el acceso a una alimentación y nutrición adecuada de los colectivos vulnerables de diez municipios del Corredor Seco de Honduras, en colaboración con CODDEFFAGOLF, NASMAR e coa financiación da Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo.


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o ben común

Voluntariado e Persoas


A RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA DO MES

    Este mes traemos unha mistura de curtametraxe, baile e música electrónica con mensaxe. Trátase da obra «Planeador«, na que Jëan Fixx converte a periferia da Coruña nunha distópica pista de baile


E NO PRÓXIMO MES …

7 de abril: Día Mundial da Saúde

17 de abril: Día Internacional da Loita Campesiña

22 de abril: Día da Terra

28 de abril: Día Mundial da Seguridade e Saúde no Traballo

7-8 de maio: Encontro de Activistas de Defensa da Terra. Teixeiro. PRÓXIMAMENTE MÁIS INFO

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD (ou subscríbe ao seu boletín quincenal, que conta con ofertas de emprego; formacións e actividades; novidades do sector; convocatorias de bolsas e subvencións; propostas de voluntariado, etc.). Tamén nas nosas redes sociais FacebookinstagramTwitter difundimos eventos de interese externos a ESFGalicia de temas vinculados ao noso traballo. 


A ESF-RASE DO MES

    «A tecnoloxía non serve de nada se non está ao servizo da igualdade, a inclusión e a xustiza social» Lucía Velasco. directora del Observatorio de Tecnología y Sociedad