Enxeñeria Sen Fronteiras

Un novo proxecto! Fortalecemento de 7 grupos de mulleres marisqueiras no Golfo de Fonseca, Honduras

/0 Comentarios/en , /por

O 1 de agosto presentábase en Amapala (Honduras) o «Proyecto de mejora de la sostenibilidad de la actividad marisquera como fuente de ingresos de 7 grupos de mujeres marisqueras en los municipios de Amapala, San Lorenzo y Marcovia, Honduras».

O proxecto, dentro do noso programa de Promoción do Dereito á Alimentación con enfoque de soberanía alimentaria, será financiado pola Cooperación Galega da Xunta de Galicia con 225.000 euros en dous anos. No seu desenvolvemento colaboraremos co noso socio habitual neste programa, CODDEFFAGOLF , os verdadeiros artífices deste esforzo xunto cos grupos de mulleres,e tamén co CartoLab da Universidade da Coruña.

O proxecto consiste na mellora da actividade marisqueira de sete grupos liderados por mulleres que realizan a actividade de xeito tradicional supoñendo unha fonte principal de ingresos para as súas familias, dadas as circunstancias de deterioro ambiental, perda de producción e ingresos que se vén dando nos últimos anos e ameazan dito modo de vida. Así mesmo, se establecerán metodoloxías e proxectos piloto de cultivo de moluscos, mellora da calidade, comercialización e imaxe do producto, mecanismos de ordenación da actividade e xestión dos espazos naturais para a rexeneración con criterios de gobernanza, incluindo aspectos relativos á seguridade e vixianza do cumprimento da normativa ambiental e de pesca de xeito participado.

Traballarase con catro grupos de mulleres de Amapala, dous de Marcovia e un de San Lorenzo. O estado actual dos grupos é diverso, estando os catro de Amapala máis avanzados na súa formalización. Os grupos de Marcovia e San Lorenzo, en cambio, non teñen iniciado o proceso de constitución formal nin legalización, polo que se debe iniciar o fortalecemento con accións de definición de integrantes e constitución do grupo, formalización da personería xurídica, formación básica de xestión e organización, e formación básica de temas relativos á actividade. Os grupos son:

  • ESM ESMUMAR (21 mulleres),
  • ESM Belas Mar (21),
  • ESM Nueva Esperanza (13),
  • ESM Playa Grande (21),
  • Asociación de Mujeres Marisqueras de San Lorenzo (18),
  • Asociación de Mujeres Marisqueras El Eden (21),
  • Asociación de Mujeres Marisqueras Colonia Tres de Febrero (19)

En total, 134 mulleres de 122 familias, que dependen en gran medida da actividade marisqueira.

A idea é avanzar na profesionalización da actividade marisqueira dende unha perspectiva que reúna as seguintes características: profesionalización do sector, valorización do traballo das mulleres na pesca e marisqueo, xestión con respecto á biodiversidade e baixo parámetros de sostibilidade ambiental; comercialización legal que cumpra as normas fiscais, sanitarias e hixiénicas do producto, integración das institucións normadoras e xestoras para avanzar cara á formalización de normas de protección e fomento da rexeneración natural dos recursos, sentando as bases para avanzar no futuro cara a ordenación marisqueira e dos recursos marino-costeros a través dunha experiencia piloto en Amapala. Ademais de fortalecer o dereito á alimentación, búscase reducir a fenda de xénero fortalecendo a actividade productiva e de xeneración de recursos das mulleres en grupos productivos e de apoio mútuo.

O proxecto enfocarase así nos seguintes aspectos:

+ Avanzar na formalización e legalización dos grupos, na súa capacidade de xestión organizativa e técnico-productiva e eficiencia, a través de módulos específicos de formación adaptados á situación e requerimentos individuais de cada grupo, que se definirán tras un diagnóstico inicial. Así, nos catro grupos de Amapala avanzarase nos aspectos de mellora de comercialización legal do produto, posto que xa teñen recibido fortalecemento en aspectos básicos de xestión organizativa. En Marcovia e San Lorenzo, comezarase pola constitución formal dos grupos, procedendo á súa legalización.

+ Mellorar a capacidade productiva dos grupos de mulleres a través de dúas componentes principais: mellora da capacidade de rexeneración do producto en espazos naturais usados para a captura de moluscos, e mellora da capacidade de producción mediante cultivo de moluscos en zonas controladas polas mulleres que se adican á recollida de sardiña en estruturas especiais denominadas chiqueros, así como en praias e outros lugares abertos que se seleccionarán ao efecto. Preténdese establecer sistemas de monitoreo e investigación para o seguemento dos mecanismos que se establezan para a rexeneración dos espazos naturais e para o cultivo controlado, contando cos aportes e experiencia e coñecemento da Fundación CETMAR de Galicia, así como diversas institucións hondureñas, tales como a Dirección General de Pesca e o Instituto Nacional de Formación Profesional, ambos con persoal capacitado no proxecto PROFOPAC apoiado pola Xunta de Galicia en proxectos anteriores, que participará no proxecto, e persoal de investigación da factultade de Acuicultura do Centro Universitario Rexional do Litoral Pacífico pertencente á Universidade Nacional Autónoma de Honduras. Tamén se busca crear a primeira iniciativa de preparación do producto segundo as normas sanitarias e hixiénicas e regularizar permisos sanitarios para venta directa en mercados formais, que marcará o procedemento e liña a seguir a outros grupos, servindo de mostra e aprendizaxe.

+ Xerar mecanismos de gobernanza que combinen os esforzos de sociedade civil (organizacións e mariscadoras) e institucións académicas e normadoras, de cara a iniciar procesos de ordenación marisqueira. Isto inclúe a elaboración de acordos para a xestión de espazos protexidos de interés para o marisqueo en Amapala, establecendo mecanismos de corresponsabilidade entre todos os axentes relacionados: Grupos de mulleres, Fiscalía do Ambiente e Forza de Tarea coordinada pola mesma, Digepesca, etc. Fortalerase o uso da ferramenta de cartografía colaborativa ambiental SIROS. Así mesmo, se realizará un estudo en profundidade neste municipio sobre a actividade marisquera, que permita establecer orientacións e primeiras medidas da ordenación marisqueira de cara a buscar a sostibilidade da mesma. Previsiblemente se determinará a necesidade de realizar actuacións de preservación dos hábitats que sustentan os recursos, que será un aporte en man de obra dos grupos de mulleres e mostra do interese de preservación e profesionalización da actividade.

niñas acarrear agua
Enxeñeria Sen Fronteiras

Participación das mulleres na xestión da comunitaria da auga en Honduras

/0 Comentarios/en , /por

Con esta publicación do CEXEF UDC, baseada nun estudo financiado pola Xunta de Galicia que fixeron en 2017 promovido por Enxeñería Sen Fronteiras Galicia no sur de Honduras, onde ESF desenvolve o programa de Dereito Humano á Auga, podemos coñecer como é a participación das mulleres na xestión comunitaria da auga nesta zona. Cando se fala de comunidade en Honduras equivale a falar de «aldea» en Galicia. As xuntas veciñais de auga (chamadas Juntas Administradoras de Agua y Saneamiento) no sur de Honduras funcionan dun xeito moi similar as xuntas veciñais de auga en Galicia.

Resaltamos algunhas das conclusións:

Hai cargos considerados axeitados para os homes, como o de presidencia ou o responsable da operación e mantenimento (fontanería) porque supostamente requiren capacitación técnica ou porque se argumenta que «a un home se lle escoita máis que a unha muller». Igualmente, hai cargos que se consideran máis axeitados para as mulleres, como o de secretaría ou tesouraría, pois se lles considera máis responsables e ordenadas.

A construción de sistemas de auga comunitarios requiren a realización de diversas tarefas que son consideradas en xeral asuntos do sexo masculino. Mentras, as mulleres limitan a súa participación durante a etapa de construción a realizar tarefas de apoio ás cuadrillas, ou tarefas relacionadas cos coidados para los homes que están implicados no traballo máis técnico.

Escasa participación das mujeres nos espazos de toma de decisión comunitarios. Estes espazos adoitan ter dous tipos de participación: unha consultiva ou deliberativa e outra representativa. Os segundos espacios son os momentos de toma de decisión mediante votación, no que en xeral cada vivienda ten derecho a emitir un voto, que soe ser exercido por quen ten a propiedade da terra e a vivenda, case sempre o home. Ademais, aínda que moitas mulleres asisten ás asembleas comunitarias (se ben en menor proporción que os homes), non soen emitir as súas opinións na mesma. Soen sentarse xuntas como simples espectadoras e reforzar aquelas opinións dos homes que máis lle interesan, pero pocas veces son ellas las que emiten su propia opinión. Posiblemente os xeitos de dinamizar as reunións, con participacións individuais a man alzada, non sexan os mellores para promover participación de persoas que non están afeitas a falar en público ou amosar publicamente as súas opinións.

Con respecto á participación nas Xuntas Administradoras de Auga e Saneamento, no mellor dos casos observados ronda o 30% de cargos directivos, e soe explicarse pola falta de tempo para participar, debido á extensión da xornada de traballo no fogar e na tarefa de coidados, ao que moitas veces se lles suma actividades puntuais xeneradoras de ingreso (xa habería o doble rol productivo e reproductivo, co cal o tempo para o representativo ou de traballo comunitario xa sería moi escaso). Pero tamén aluden aos prexuizos sociais relacionados con realizar tarefas propias das directivas das xuntas, que implican movilidade fora da comunidade.

Credes que tamén en Galicia é así?

Enxeñeria Sen Fronteiras

COIDADORAS DA TERRA

/0 Comentarios/en , /por

Boas novas! Até fin de ano, grazas ás axudas de educación para o desenvolvemento da Xunta de Galicia, dentro da política pública de Cooperación para o Desenvolvemento autonómica pola que tanto temos pelexado, teremos a oportunidade de convidar a Galicia a 6 mulleres coidadoras da terra e a auga de Honduras,para coñecermos os seus relatos e conectar activismos contra problemas que teñen unha orixe común (hiperconsumo extractivista) e toman diversas formas segundo o lugar e contexto no que se manifesten. Quérese poñer de manifesto o papel de activismo e loita das mulleres, invisibilizado en demasiadas ocasións. Porque Berta xa son millóns.

Os temas nos que se incidirá teñen que ver coa defensa da terra e o territorio nos que ESF ven traballando en Honduras e Galicia nos últimos anos, e que nos que soe ser clave o uso de tecnoloxía que non ten en conta a realidade socio-ambiental:

  • O Dereito á Auga
  • O Dereito á Alimentación, especificamente no que ten que ver coa soberanía alimentaria, neste caso a defensa da pesca e marisqueo de baixo impacto
  • O Dereito á Información e a tecnoloxía necesaria para aseguralo, a través da electrónica ética e a mobilización para a defensa do territorio ante as ameazas do extractivismo incontrolado das grandes mineiras para explotar os materiais imprescindible para a fabricación de dispositivos electrónicos de uso masivo (como ordenadores ou móbiles)

As actividades que se impulsarán nas tres liñas de traballo son:

  • a investigación sobre tecnoloxías tradicionais galegas no eido da auga, a minaría e o marisqueo artesanal (sobre todo no que fai referencia á participación das mulleres nas mesmas), así como a súa posterior divulgación.
  • a xeración de material divulgativo baseado na investigación e no traballo de ESF en Honduras nestas temáticas, tratando de asociar as problemáticas galega e hondureña para visibilizar as causas profundas do problema do extractivismo, e como
    afecta ás dúas zonas, co fin de empatizar con outras realidades e ao mesmo tempo tomar consciencia dende unha perspectiva crítica dese modelo extractivista.
  • O fortalecemento de redes de coidadoras da terra nos tres temas mencionados anteriormente, a partir dos contactos que ESF ten en Honduras con organizacións da sociedade civil coas que se vén colaborando dende hai máis de 5 anos. Organizarase a viaxe de 6 mulleres en tres delegacións das tres temáticas de traballo mencionadas como base da acción pola defensa da terra (auga da asociación AHJASA, alimentación dos grupos de mulleres marisqueiras que se impulsan con CODDEFFAGOLF e defensa do territorio ante extractivismo mineiro con movementos como el Frente Triunfeño en Defensa de la Vida), para os meses de setembro, outubro e novembro respectivamente. Cada delegación serán 2 mulleres activistas na temática dese mes, cunha viaxe dunha semana de duración a Galicia, onde se desenvolverá unha axenda que contará diversas actividades (non teñen por que ser todas en cada unha das visitas) como encontros con activistas de Galicia na temática de que se trate, algunha visita de campo para coñecer experiencias de activismo ou de boas prácticas, algunha reunión institucional e faladoiros en distintos entornos (máis informais ou nalgunha facultade da universidade con estudos relacionados á temática da delegación de que se trate).

Trátase, en resumo, dunha aposta por unha investigación aplicada ao coñecemento das realidades globais, promovendo a conexión de loitas e o intercambio de experiencias e saberes. Neste sentido, é importante destacar que no proxecto participará tamén unha persoa que xa foi seleccionada por ESF dentro do seu Programa de Coñecemento da Realidade (PCR). Esta persoa participará a primeiros de setembro nun campamento dunha Red Internacional de Jóvenes por el Clima en Honduras, contactando alí tamén coas persoas das delegacións que logo viaxarán a partir de setembro, co compromiso de colaboración no resto do programa de visitas dende Honduras até decembro, cando regrese a Galicia.

Enxeñeria Sen Fronteiras

Continúa o fortalecemento da xestión pública da auga en 7 concellos de Honduras

/0 Comentarios/en , /por

Segue o traballo no proxecto Fortalecemento de capacidades técnicas para a xestión pública de calidade en proxectos de abastecemento de auga a comunidades rurais, nos 7 municipios da mancomunidade Nasmar, Honduras. Este proxecto, dentro do programa de ESF de Promoción do Dereito á Auga en Honduras, é financiado polo Fondo Galego de Cooperación e Solidariedade con 36.740 euros.

Unha das actividades importantes foi o diplomado en hidráulica para persoal técnico dos municipios da Mancomunidad de Municipios del Sur de Honduras (NASMAR). Durante 2019 rematouse coa realización das prácticas en 4 comunidades. Como actividades prácticas posteriores á formación teórica, os grupos de técnicos municipais traballaron en equipo no levantamento de información da ficha social e técnica en dúas comunidades. Dividíronse os equipos municipais en dous grupos, para levantamento destas comunidades (El Platero en Goascorán e Las Pelonas en Amapala).

Na primeira semana de xullo se completou a recollida de datos da comunidade El Jiote, de Marcovia, adaptando os datos á nova versión GvSIG-Fonsagua, xa que dita comunidade fóra levantada na fase inicial do programa de Agua de ESF e Nasmar, hai máis de 4 anos, cunha versión anterior da aplicación. Todas estas actividades se realizan en equipo entre os técnicos municipais, para poder apoiarse mutuamente, reforzar coñecementos e promover o traballo en equipo. Van en equipo varios concellos a cadad comunidade, por proximidade. As participantes no curso teñen que facer o informe de traballo de campo para que obteñan o diploma da universidade Unitech. Despois farán máis comunidades, para que haxa unha comunidade por cada concello da NASMAR (son 7), para que logo sirva para construir pequenos proxectos a partir dos datos levantados e buscar financiadores. Isto pretende servir para que logo cada alcaldía teña persoal capaz de continuar este traballo nas distintas comunidades (aldeas) dos municipios, a partir de manuais de apoio e seguemento técnico de persoal da mancomunidade.

Tamén avanzouse nos últimos meses no traballo de integrar a xestión integral da auga nos Plans de Desenvolvemento Municipal (ferramentas que teñen os concellos para establecer estratexias de traballo nas áreas que son a súa competencia, e poñer cronogramas e recursos priorizando actividades nas diferentes liñas de traballo establecidas).

Enxeñeria Sen Fronteiras

Boletín Oficial ESFeiro. Xullo 2019

/0 Comentarios/en , /por

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • Publicacións en físico
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

Parece que xa se vai acercando o verán, tempo para desconectar un pouco da rutina e recuperar forzas para volver con máis e novas ideas e actividades!!

O pasado 13 xuño en A Coruña tivemos a nosa Asemblea Anual Ordinaria e, despois, un obradoiro para soñarmos co futuro da asociación e pensar o seu papel neste mundo de hipertecnoloxía.

O 29 de xuño estivemos con xente da rede Contraminaccion preocupada polo ben común, aprendendo sobre temas técnicos de almacenamento de residuos mineiros co doutor Steven Emerman, todo un pracer escoitalo!

ESF forma parte da rede Cousa de Raíces, que promove o bosque autóctono. Se ben non estamos moi activas na rede, estamos ao tanto das actividades e hai xente da organización que participa nalgunha delas. Se tes interese en impulsar algunha cun grupiño en ESF, adiante!!

Seguimos a denunciar o que está a ocorrer en Nicaragua. Desta volta, un antiguo colaborador de ESF que foi intimidado no aeroporto á volta ao seu país.

A mediados de xuño, quedou seleccionada a persoa que viaxará a Honduras en agosto para participar na Red de Jóvenes en Acción por el Clima. Parabéns a Zoe!

Por último, resaltar que, coincidindo co Día do Tetris, presentamos «Tet-HR-is, o tetris dos Dereitos Humanos». Para xogar no verán!

HONDURAS

En Honduras, continúa o traballo nos dous programas (dereito á auga, e defensa do territorio e da soberanía alimentaria).

E que mellor noticia para comezar o verán que dicirvos que acadamos financiación de 225000 euros da Xunta de Galicia para continuar o programa de dereito á alimentación e soberanía alimentaria, co proxecto de «mellora da sustentabilidade da actividade marisqueira como fonte de ingresos de 7 grupos de mulleres marisqueiras nos municipios de Amapala, San Lorenzo e Marcovia, Honduras»,xunto a Cartolab e Coddeffagolf. Iremos contando como vai!!!

Ademais, 35 persoas de diversas organizacións e redes de defensoras de dereitos do sur de Honduras, obtiveron o diplomado sobre «Formación Política y Derechos Humanos», que impulsamos dentro do programa de defensa do territorio (impulsado con CODDEFFAGOLF e o apoio financieiro da Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo).

Dentro do programa de promoción do dereito á auga, tivo lugar a Asemblea municipal de xuntas de agua Namasigüe. Alí comparten loita e experiencias das xuntas de auga veciñal de cada aldea do municipio, e buscan xeitos de apoio mútuo e de incidencia política cara quen ten que proveer ese dereito. En Honduras, por lei, serían as alcaldías, que teñen poucos recursos económicos e técnicos, de aí o doble traballo do programa de ESF: fortalecemento ás alcaldías para que poidan dar ese servizo, e traballo coas xuntas de auga para que esixan os seus dereitos e simultáneamente poidan ir xestionando o recurso co apoio da alcaldía, ou pola súa conta mentres ese apoio non chega. O equilibrio é complexo, porque non se desexa cargar sobre as veciñas toda a responsabilidade de asegurar o seu dereito á auga puenteando ás alcaldías. A alianza coa Mancomunidade NASMAR (7 municipios do sur de Honduras), e con AHJASA, pretendemos que axude a manter este equilibrio.

Por outra banda, a situación do país está lonxe de normalizarse, con militarización acelerada e manifestacións de protesta (con «tranques«) por intentos de privatización de saúde e educación.

ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Políticas e modelos de desenvolvemento

Sensibilización

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Activismo e Persoas

PUBLICACIÓNS EN FÍSICO

(se che interesan, están no local de A Coruña ou fácilmente accesibles, e as persoas da base social de ESF poden solicitalas para préstamo).

Aquí podes ver moitas das publicacións que temos disponibles para préstamo á base social xa catalogadas e, se che interesan estes temas, tamén podes consultar o catálogo da biblioteca da Coordinadora Galega de ONGD, con moitos fondos que ceden para préstamo.
Este mes:

  • Lo que hay que tragar. Gustavo Duch
  • La quinta libertad. Noam Chomsky

E NO PRÓXIMO MES …

Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD, ou segue as nosas redes sociais Facebook e Twitter.

A ESF-RASE DO MES

Por que poden as plantas nanotecnolóxicas superar e arroiar ás plantas de verdade? Por que as bacterias nanotecnolóxicas poden superar e aroiar ás bacterias reais? Porq que pode a nosa cultura da máquina competir e arrasar ás verdadeiras culturas vivintes? Porque as máquinas son máis eficientes que os seres vivos. E por que son as máquinas máis eficientes? Porque as máquinas non devolven nada. Todos os seres vivos entenden que deben devolver ao medio tanto como collen del. Se non o fan, destruirán o seu medio. Por definición, as máquinas (e a xente e as culturas convertidas en máquinas), non devolven nada. Usan. Usan ata o agotamento. Isto lles da vantaxes a curto prazo sobre as posibilidades de determinar os beneficios. Son máis competitivas. Arrasan. Destrúen.
Derrick Jensen (Bienvenidos a la máquina. Ciencia, vigilancia, cultura del control)

Enxeñeria Sen Fronteiras

Remata a Escola de Formación Política en Honduras

/0 Comentarios/en , /por

35 mozas e mozos finalizaron diplomado sobre Formación Política y Derechos Humanos.Pertencen á organización MASVIDA e Frente Triunfeño en Defensa de la Vida, no sur de Honduras. Está dentro do programa de Dereito á Alimentación e Soberanía Alimentaria que se desenvolvemos con CODDEFFAGOLF e, neste caso, co apoio da Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo.

A formación durou 5 meses, nos cais abordáronse os seguintes módulos:

– Historia de los Derechos Humanos y Lucha Territoriales,

– Sistema Internacional de Protección de Derechos,

– Construcción de Paz y Transformación de Conflictos,

– Documentación de Casos y Violaciones a Derechos Humanos

– Herramientas para la Defensa de los Derechos Humanos.

Modesto Ochoa, presidente de CODDEFFAGOLF, dixo que este tipo de capacitacions contribúen á defensa dos territorios, a fin de que todos os actores vivan nunha cultura de respecto, igualdade e cooperación mutua nas comunidades. Agregou que a organización que el preside ten como visión conservar os recursos naturais do Golfo de Fonseca e promover un modelo de desenvolvemento innovador para mellorar a calidade de vida das persoas que alí habitan.

Noraboa ás participantes! Nós tamén esperamos que sexa unha ferramenta que fortaleza o seu activismo por unha Honduras mellor.

Enxeñeria Sen Fronteiras

Boletín Oficial ESFeiro: xuño 2019

/0 Comentarios/en , /por

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • Publicacións en físico
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

   Nestes tempos que semella que sempre hai unha nova que fai que o que ocorreu onte xa non teña importancia, desde ESF seguimos apostando polas mesmas prioridades e conviccións que nos trouxeron ata aquí: Esta vocación de traballar a prol dos Dereitos Humanos, dende Galicia pero pensando nos impactos e benestar globais. Por iso seguimos facendo incidencia política nas eleccións do 26M facendo chegar as propostas de ESF Galicia aos partidos para as municipais. Nesta tarefa, tamén e importante destacar o traballo da Coordinadora Galega de Ongd para estas eleccións municipais 26M, para pensar globalmente e actuar localmente. Tralas eleccións, tamén faremos seguemento das políticas municipáis.

    O 15 de maio estivemos de aniversario, a nosa asociación celebrou 26 anos!! Grazas a quen a facedes posible e defende a #TecnoloxíaParaAVida.

    Un ano máis dende ESF ofertamos unha praza dentro do Programa de Coñecemento da Realidade de ESF. Até o 5 de xuño, quen tiña entre 18 e 30 anos púidose postular para a praza do noso programa de Coñecemento da Realidade para participar en Honduras no «Campamento de la Red de Jóvenes por el Clima». Toda unha experiencia! Aquí máis info.

HONDURAS

    En Honduras, continua a bo ritmo o traballo nos dous programas en marcha: o de Promoción do Dereito Humano á Auga e o de Dereito á Alimentación con enfoque de Soberanía Alimentaria. No programa de auga tivemos a visita de Acacia, profesora e investigadora na Universidade da Coruña (e colaboradora histórica de ESF), a Honduras, para iniciar as formacións en hidroxeoloxía na zona (disciplina na que ela é experta, e que detectouse que é cada vez máis necesario fortalecer aos cadros técnicos municipais e da mancomunidade NASMAR). Ademais, tivemos a boa noticia da inauguración do sistema de auga na aldea de Santa Mira, no municipio de El Triunfo, grazas á diagnose e o traballo comunitario que se veu realizando nos últimos anos dentro do programa auga, que serveu para movilizar á poboación a conseguir o financiamento.

    A nivel político, a situación no país é complicada, con folgas e mobilizacións continuas pola amenaza de privatizacións na saúde e a educación, e unha crecente militarización nas rúas, sobre todo nos lugares onde teóricamente vanse dar procesos de diálogo. Hai moita represión, con uso de gases lacrimóxenos, balas reais ao aire, e golpes…. Tamén hai policías e militares que están alí que din abertamente ás manifestantes que fagan o que queran, que non lles van impedir nada.

ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Políticas e modelos de desenvolvemento

Sensibilización

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Activismo e Persoas

PUBLICACIÓNS EN FÍSICO

(se che interesan, están no local de A Coruña ou fácilmente accesibles, e as persoas da base social de ESF poden solicitalas para préstamo).

Aquí podes ver moitas das publicacións que temos disponibles para préstamo á base social xa catalogadas e, se che interesan estes temas, tamén podes consultar o catálogo da biblioteca da Coordinadora Galega de ONGD, con moitos fondos que ceden para préstamo.

Este mes:

  • Renda Básica: o novo dereito social necesario

E NO PRÓXIMO MES …

Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD, ou segue as nosas redes sociais Facebook e Twitter.

A ESF-RASE DO MES

«Non permitan que a industria escriba as reglas para a Intelixencia Artificial».

Yochai Benkler. Catedrático de dereito da Universidade de Harvard

Enxeñeria Sen Fronteiras

Tetris dos Dereitos Humanos (tet-HR-is)

/0 Comentarios/en , /por

O Tetris dos Dereitos Humanos (Human Rights Tetris) é unha iniciativa de persoas de Enxeñería Sen Fronteiras e profesorado da Facultade de Informática da Universidade de Coruña que, coa cofinanciación de Cooperación Galega da Xunta de Galicia e a Agencia Española de Cooperación, apoiaron a realización dun proxecto fin de grao de enxeñería informática titulado «Deseño e implementación dun videoxogo no ámbito dos dereitos humanos baseado en ferramentas libres» co que se desenvolveu o xogo.

É importante destacar o seguimento da filosofía e pautas de software libre en todo o proxecto. O código e a documentación foron publicados cunha licenza libre e optouse en todo momento pola utilización de estándares e ferramentas/tecnoloxías que cumpriran con esta condición. Pódese acceder ao repositorio aquí.

Apoiándose nun proxecto xa existente de Tetris de software libre, deseñouse a narrativa e mecánicas do xogo, a medio camiño entre «xogo serio» e experiencia de ludificación, que consiste no uso de técnicas e mecánicas de xogos en contornos non lúdicos coa finalidade de potenciar a motivación e estimular a aprendizaxe. En concreto, neste videoxogo preténdese impulsar a aprendizaxe de novos conceptos e valores na educación no ámbito dos dereitos humanos engadindo contido sensibilizador.

O videoxogo pretendeuse que tivera unha apariencia sinxela utilizando as cores para diferencias os distintos servizos básicos relacionados cun dereito humano. En canto ás pezas, empregouse o conxunto de pezas clásico do tetris xunto con pezas personalizadas, que poden ser de maior ou menor complexidade segundo o aspecto da xestión ou acceso ao dereito humano pertinente que represente (e que aparece indicado na pantalla en pequenas informacións en texto relacionadas con cada tipo de peza). Hai ademais distintos niveis de dificultade. Cada nivel correspóndese cun país (de momento España e Honduras) e a dificultade establécese en función do estado dos dereitos humanos en dito país. Cada dereito humano tratado conforma un subnivel distinto dentro do nivel do país, e cando se remata o nivel 1 (España) desbloquéase o nivel 2 (Honduras), que aparece en vermello até que non se remate o nivel 1.

Unha vez se pulsa sobre o país, ábrese unha pantalla cun breve texto informativo sobre o mesmo, que se mantén uns segundos antes de permitir iniciar o xogo, que comezará no subnivel 1.1., onde quen xoga deberá ir facendo encaixar as pezas do Dereito Humano á Auga en España (pezas que serán azuis). Antes de poder comezar, un cadriño de texto informa sobre o estado deste dereito no país. Despois, cada peza representará un aspecto (máis ou menos positivo segundo a complexidade da peza) do dereito humano á auga en España.

O mesmo ocorre nos subniveis 1.2. (dereito á alimentación, con pezas verdes), 1.3 (dereito á enerxía, con pezas amarelas) e 1.4 (dereito á comunicación e as tecnoloxías que a fan posible, con pezas laranxas). De cando en vez en calquera subnivel aparecerán pezas violetas que fan referencia ao enfoque de xénero.

No subnivel 1.5 se xogará simultáneamente con pezas do resto do subniveis mesturadas. Rematado este subnivel, supérase o nivel 1 (España) e no mapa aparece desbloqueado (en verde) o nivel 2 (Honduras). Xa se pode pulsar sobre o país para xogar os 5 subniveis de Honduras, que será máis complexo porque as pezas serán máis a miúdo de formas complicadas, e pode ter elementos que obstaculicen a caída das pezas.

Deste xeito, ademais de coñecer os distintos aspectos dos dereitos humanos propostos (que son os que máis traballamos en Enxeñería Sen Fronteiras, e son todos eles intensivos no uso de tecnoloxía, que é importante poñer ao servizo precisamente do acceso aos dereitos humanos de todas as persoas en todo o mundo), pretendemos poñer de manifesto como en todos os países existen problemas, pero ser conscientes tamén das diferencias entre países (isto quixemos reflexalo incrementando a dificultade no nivel 2).

Xa non fai falta saber máis. Como desafío, propoñémosche que comprobes se es capaz de encaixar as pezas ao tempo que ves a súa descripción!!

AQUÍ está o enlace para xogar (ignora advertencias de seguridade se houbera). Serve tanto para móbil como ordenador!!! Trátase dun proxecto en construción, así que se atopas erros ou se che ocorren ideas, cóntanolas en info[arroba]galicia.isf.es

Enxeñeria Sen Fronteiras

Boletín Oficial ESFeiro: maio 2019

/0 Comentarios/en , /por

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • Publicacións en físico
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    Abril foi un mes intenso de actividades. Tivemos tempo de compartir a reflexión sobre unha xornada na que participamos en marzo sobre nonviolencia nos movementos sociais. Empezamos o mes en Santiago, presentando o proxecto realizado co financiamento deste Concello en Honduras ao recentemente constituido Consello Municipal de Cooperación de Santiago de Compostela. Foi o pistoletazo de saída da campaña Compostela Máis Solidaria, na que tamén participamos o día 4 de abril cun obradoiro para a cativada sobre fedellos vinculados co abastecemento e saneamento de auga. O 8 estivemos tamén en Santiago, pero na Escola Técnica Superior de Enxeñaría, falando de tecnoloxías de baixo custo para abastecemento e saneamento de auga. O 11 estivemos na Escola de Arquitectura da Coruña compartindo palestra con Arquitectura Sen Fronteiras, falando sobre proxectos de auga con enfoque de Dereitos. O 25 de abril en A Coruña, na previa das eleccións xeráis, falamos sobre a manipulación en redes sociais e as fakenews. Rematamos o mes o 30 en Lugo, falando de tecnoloxías de información xeográfica aplicadas á defensa da terra en Honduras. Como parte da comisión de incidencia da Coordinadora Galega de ONGD, tivemos reunións con partidos políticos de cara as eleccións municipais, achegándolles as propostas do sector da cooperación galega. 

HONDURAS


  En Honduras estes días temos a Acacia, profesora da Universidade da Coruña experta en hidroloxía e unha histórica membro de ESF, facendo unha primeira fase de formacións neste tema, que está viñendo a poñer de manifesto a gran necesidade de coñecementos en hidroloxía para afrontar os desafíos na xestión do recurso hídrico en toda a zona do trópico seco centroamericano.  Ademais, contamos como foi o proxecto que rematamos a finais de 2018 financiado polo Concello de Santiago de Compostela na primeira convocatoria de proxectos de cooperación que se organizou no concello, en 2017.  Ah, se tes interese en coñecer a aplicación de móbil SIROS, de cartografía colaborativa que se está a promover no sur de Honduras para denuncias ambientais, aquí podes coñecer algo máis dela.

ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Políticas e modelos de desenvolvemento

Sensibilización

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Activismo e Persoas

PUBLICACIÓNS EN FÍSICO

(se che interesan, están no local de A Coruña ou fácilmente accesibles, e as persoas da base social de ESF poden solicitalas para préstamo).

Aquí podes ver moitas das publicacións que temos disponibles para préstamo á base social xa catalogadas e, se che interesan estes temas, tamén podes consultar o catálogo da biblioteca da Coordinadora Galega de ONGD, con moitos fondos que ceden para préstamo.

Este mes:

  • Periódico O Salto Galiza. Maio 2019.

E NO PRÓXIMO MES …

    Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD, ou segue as nosas redes sociais Facebook e Twitter.

A ESF-RASE DO MES

“O concepto de crecemento verde é absurdo, é o súper-oxímoron”.
Joan Martínez Alier

Enxeñeria Sen Fronteiras

Non violencia nos movementos sociais

/0 Comentarios/en , /por

O pasado 29 de marzo participamos nunha mesa redonda sobre nonviolencia nos movementos sociais, dentro dun curso sobre Nonviolencia da Universidade de Santiago e o Colectivo Noviolencia.

O certo é que, como lle comentaramos ás organizadoras, en Enxeñería Sen Fronteiras nunha tivemos unha aproximación ao noso activismo dende esta perspectiva, así que nolo plantexamos como unha posibilidade de aprendizaxe, e de compartir con outros colectivos e as persoas asistentes ideas sobre como a Nonviolencia pode mellorar o activismo e a transformación social cara un mundo máis xusto e solidario (que é o que organizacións como ESF buscamos). Tamén puidemos comparar valores e xeitos de traballo dos que xa temos interiorizados que, sen sabelo, compartimos coa cultura da nonviolencia.

Por se non estades familiarizadas co tema de nonviolencia, e das cousas que fomos captando ese día, comentar que se falou da existencia de tres tipos de violencia:

– Directa

– Indirecta

– De “estar fora” (indiferencia ante a inxustiza, que se considera tamén un tipo de violencia).

Nonviolencia (recomendan poñelo todo xunto, a modo de nome propio deste movemento ou cultura), vén dunha palabra en sánscrito, ahimsa, que en realidade non se traduciu moi ben, xa que en realidade significaba algo así como respecto para todo o sentinte, ou “non danar” (nun senso amplo). Ten até un día internacional recoñecido polas NNUU (2 de outubro).

Puidemos ademais coñecer, grazas ao faladoiro previo á mesa redonda, un resumo dos principios da nonviolencia.

1) Trátase dunha cultura e un modo de vida, que trata de superar e mellorar outro tipo de xeitos de actuar.

2) Non se poden separar medios de fins

3) A verdade é un valor clave na nonviolencia, no sentido de buscar elementos “non relativistas” na visibilización das situacións de opresión e dominación que se queren combatir. Aquí se pode ver algo do que pensaba Gandhi, unha das figuras máis coñecidas da nonviolencia, sobre a verdade.

4) Coa nonviolencia tamén se busca liberar a quen oprime.

5) A nonviolencia ten unha parte filosófica fonda, pero tamén de acción.

Destes principios hai varios elementos que compartimos en ESF, ademais de compartir o obxecto de xustiza global e eliminación da opresión (o que nós chamamos “ben común” e “emancipación”), a saber:

Do 2, dicir que un dos valores de ESF é a coherencia (entre o mundo que queremos e como o queremos acadar).

Sobre o 3, cando en ESF falamos de promover o pensamento crítico, o facemos porque pensamos que é o xeito de visibilizar un mundo no que pague a pena vivir, e sen deixar a ninguén atrás. Pensamos que ese pensamento crítico pode axudarnos a vislumbrar a verdade nas situacións de opresión ou falta de dereitos humanos. Para iso tratamos de enfocar a tecnoloxía e a ciencia. Sería unha sorte de “tecnoloxía ao servizo da verdade”.

No que ten que ver coa liberación de quen oprime, o traballo estase a enfocar máis en masculinidades alternativas. Noutros aspectos é máis complexo ese enfoque. Sóese ter en conta a “persoas perxudicadas” polas accións que impulsamos, pero non tanto para liberalas como para evitalas ou paliar os seus impactos. Por outra banda, en ocasións a acción se enfoca máis contra organizacións ou estructuras deshumanizadas (formadas por persoas, pero que se comportan como un “ente”, tal como explica o libro e o documental “The Corporation”).

Con respecto a parte filosofía-práctica, en ESF hai unha carga importante de reflexión e discusión crítica, cos dereitos humanos como clave do benestar común e a xustiza que se busca. Sen embargo, a necesidade de ir amosando “pilulas” dese mundo mellor ao que aspiramos tamén nos fai tratar de construir alternativas, a modo de sementes dese mundo, que teñan vocación transformadora.

Algunhas reflexións coas que nos quedamos no debate foron:

– Moitas persoas preguntábanse até onde aguantar, até que extremo levar a nonviolencia en situacións de opresión de longa duración e sen visos de arranxo (violencia machista, ataque a defensoras de dereitos ambientais, conflictos enquistados como Palestina ou o Sahara Occidental). Tratar de aplicar “de cero” o que en realidade é un modo de vida nun destes contextos probablemente sexa como tratar de mesturar auga con aceite. Fai falta unha valentía heróica para transitar ese proceso (non moitos o teñen feito), e algo moi importante e non xulgar as accións destas persoas oprimidas cando a fartura e o agobio non lles permiten (ou non se sinten con forzas de) ser mártires.

– Para transitar ese camiño é básico quitarse privilexios, liberarse de relacións de dominación (tanto oprimidxs como opresorxs). Pode a tecnoloxía e a ciencia contribuir a isto?

– Parte desa sociedade sen dominación e opresións débese construir dende a infancia, e en todas as esferas da vida. Que dúbida cabe que formacións enfocadas a nais e pais, e tamén a profesorado (presente e futuro), son claves. Pero traballar por que as persoas rexeiten mensaxes e accións no noso día a día que prolongan relacións de opresión tamén é imprescindible (exemplos concretos que tiveron lugar nestes días v an dende sexismo en espazos deportivos infantís, ao racismo nos campos de fútbol, rentas básicas condicionadas para “pobres”…).

ACTUALIZACIÓN:

Apórtanos xente que controla do tema que paga a pena mencionar tamén o concepto do triángulo da violencia, así como o tema da importancia de non caer na espiral da violencia, que é crucial (se a resposta é máis violencia, ou se mantén a ameaza da violencia, ou o vencido busca a maneira de devolver o golpe).