2024 - Página 5 de 6

Boletín Oficial ESFeiro: abril 2024

8 abril, 2024

Se prefires a versión resumida sonora, aquí tes o Boletín Sonoro de abril.

CONTIDOS

Vida Asociativa
Honduras
Mozambique
Enlaces de interese
Recomendación artística
E no próximo mes …
A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

Comezamos o mes coa sinatura convenio coa Universidade da Coruña para desenvolver actividades de aprendizaxe-servizo. Ademais, temos xa rexistrados e aprobados polo Ministerio del Interior os novos estatutos de Enxeñería Sen Fronteiras. Ademais, contamos nun breve vídeo o que dende ESF podemos aportar ao novo programa Galicia Abriga, para protección de defensoras de dereitos humanos. Tamén tivemos un encontro da base social de Vigo aproveitando a acollida das persoas que van participar no Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades 2024, así como un ciberfaladoiro sobre «O de telegram», onde tivemos ocasión de falar sobre soberanía dixital. Deixamos unha pequena crónica. Tivemos tempo tamén de facer un faladoiro sobre Dereito á Auga na Escola Técnica Superior de Enxeñería de Santiago de Compostela.

Pero, sen dúbida, a actividade máis importante de marzo foi a visita que Mariela e Verónica, mulleres bravas de Honduras, fixeron a Galicia. Aquí deixamos unha breve crónica escrita, unha en formato audiovisual, ademais dunha entrevista a Mariela e outra a Verónica. Tamén se poden ver os distintos eventos aquí. Foi unha visita intensa e moi enriquecedora. En outono, outra visita chegará a Galicia, pero neste caso será unha activista que se quedará varias semanas. Máis información sobre o programa na súa web mulleresbravas.gal.

HONDURAS

En Honduras, no programa de soberanía alimenaria, durante o mes de marzo destacou a socialización do protocolo de investigación comunitaria das mulleres marisqueiras. Tamén é reseñable o vídeo que CODDEFFAGOLF fixo sobre restauración do manglar na área protexida de Los Delgaditos.

No programa de dereito humano á auga, tivo lugar con motivo do Día Mundial da Auga, o Simposio «Agua para la paz». Ademais, siguen os traballos de acondicionamento do novo laboratorio de análise de augas do sur de Honduras.

MOZAMBIQUE

No mes de marzo traballouse coas tres Administracións Rexionais da Auga (ARAs) de Mozambique (Sur, Centro e Norte) na análise final da época chuviosa que vai dos meses de outubro a abril. Para iso traballouse no intercambio de información e análise cos puntos focais das tres ARAs no estudo das precipitacións co fin de obter os resultados e capacitar aos técnicos locais no manexo dos datos. De modo paralelo, traballouse coa ARA Sur na mellora do seu boletín de seca e os procesos de xestión da mesma, e avanzouse coa titoría do TFM do mestrado de hidroloxía da UEM que está a realizar un técnico da ARA Sur. Parte do traballo tamén se centrou na preparación da campaña de difusión do proxecto AquaMoz, que se realizará nas próximas semanas.

ENLACES DE INTERESE

Activismo e persoas

Auga

Consumo responsable

Blog COSER con análise de distintas marcas de chocolate con criterios ambientais e sociais
La marea negra oculta en tu comida
La basura electrónica crece imparable

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento

Mundo

Pobreza e exclusión

EAPN-ES urge a impulsar un Pacto Estatal contra la Pobreza ante el empeoramiento de los datos

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e defensa do territorio

Mujeres del mar, una lucha continua por la igualdad

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

Este mes fixámonos en iSlave, obra que se estrea nos Teatros del Canal de Madrid. Trátase dunha obra que une disciplinas como teatro, danza, música ou performance para reflexionar sobre a esclavitude das pantallas. Oxalá se puidese traer a Galicia…

E NO PRÓXIMO MES …

7 de abril: Día Mundial da Saúde
8 de abril: Pecha o prazo para apuntarse ao Curso: “O territorio dixital, territorio de coidados”, de 17 a 19
11 de abril: comeza a Primavera polo Decrecemento en Pontevedra
13 de abril: XUNTANZA DE PRIMAVERA DA BASE SOCIAL DE ESF. Ás 10h no Centro Social As Fontiñas, Santiago de Compostela
17 de abril: Día Internacional da Loita Campesiña
18 de abril: faladoiro na Escola Técnica Superior de Enxeñería sobre participación en ESF e posibilidades de TFM-TFG en cooperación. 12:30 no salón de actos
22 de abril: Día da Terra
26 de abril: de 17.00 a 20.00 horas. Cafe repair na Domus (A Coruña)
28 de abril: Día Mundial da Seguridade e Saúde no Traballo
9 de maio: faladoiro «Tecnoloxías convivenciais», 19h dentro da Primavera polo Decrecemento. Pontevedra

Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD

A ESF-RASE DO MES

Na loita pola soberanía, a cousa vai de comunidades. Ninguén inventa, constrúe ou programa en solitario, sinxelamente porque a complexidade da tarefa é tal que eso resultaría imposible.

Margarita Padilla

O de telegram… e a soberanía dixital

1 abril, 2024

Hai uns días tivemos un ciberfaladoiro sobre o caso telegram, e a decisión xudicial (logo revertida) de bloquear o seu servizo en España.

Danos a impresión de que en España, hai xuíces tomando decisións sobre temas xudiciais sen a formación ou o asesoramento adecuados. Por iso finalmente tivo que dar marcha atrás. Era case imposible e desproporcionado cortar o servizo de telegram en España para solucionar o problema polo que se tomaba esa medida. Falamos no ciberfaladoiro de que podería ser boa idea que haxa certa especialización de xulgados nos temas dixitais (ó mesmo que outros temas como xénero).

Falamos tamén de que, se volve ocorrer esta ameaza, valorararemos empregar un proxy propio. Esto sería porque non vemos claro o aconsellar o uso de VPN ou proxys gratuitos dos que non sabemos en realidade quen está detrás (en realidade, houbo unha avalancha de artigos con solucións para sortear o bloqueo). Ademais, tamén estivemos opinando se o uso de estas ferramentas é legal, como así parece. O que sería ilegal sería a actividade en cuestión; no caso de telegram, non era ilegal usar telegram, xa que o xuíz o que pediu simplemente foi que Telegram non puidera dar servizo en España, sen criminalizar ás usuarias.

Tivemos espazo para falar do debate privacidade vs seguridade. Posiblemente a seguridade que ofrecen para quitar privacidade ao final tampouco sexa seguridade de verdade. O que está claro é que se alguén quere espiar, vai espiar. Pero a cuestión é que non poida espiar calquera. Por outra banda, falamos de que se trata de ser conscientes de que a privacidade 100% nunca vai existir e do que se debe ou non compartir.

Fixémonos a pregunta de “como gaña cartos Telegram”? A resposta curta parece ser que non gaña. Pero o modelo de multimillonario que mantén unha ferramenta da que depende a comunicación de moitas organizacións, tampouco é algo que nos convenza demasiado (por moi altruista que pareza). Sen embargo, o feito de que polo menos o cliente sexa opensource é o que nos fai decantarnos polo telegram máis que polo whatsapp, avanzando na escala de grises cara a unha maior soberanía dixital (que queremos que teña tamén certo equilibrio coa facilidade de uso e o número de usuarixs). O que si tivemos claro é que, nese avance pola escala de grises, non queremos ir cara atrás…

Nuevos estatutos de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia

19 marzo, 2024

Después de que en 2010 aprobáramos la última versión de los Estatutos de la asociación que teníamos vigente, ya en 2022 se inició un trabajo de actualización de algunos de los artículos, que culminó con la aprobación a finales de 2023 en la Asamblea General de los nuevos estatutos. Estos días, los estatutos han sido aprobados por el Ministerio del Interior, así que oficialmente tenemos nuevos estatutos.

Aquí podéis verlos. En las dos primeras páginas de ese documento se resume los cambios realizados con respecto a los estatutos de 2010.

Los cambios más importantes están relacionados con la revisión del lenguaje inclusivo, así como con la sección de los fines de la asociación. Se han incluido elementos relacionados con la tecnología para el bien común, la transformación social y los derechos humanos, que no estaban recogidos en la versión anterior (como la inclusión social, el medio ambiente, trabajo con juventud y la lucha contra la brecha de género).

Rematou a xira galega das Mulleres Bravas de Honduras

15 marzo, 2024

Nos pasados 10 días, tivemos a sorte de contar en Galicia con Verónica Rodriguez e Mariela Burgos, contándonos a súa historia como mulleres bravas implicadas na defensa do seu territorio e medios de vida no sur de Honduras.

A visita de Mariela e Verónica a Galicia foi posible grazas ao proxecto de Mulleres Bravas, que impulsan Enxeñería Sen Fronteiras Galicia e Amigas da Terra co apoio de AGARESO e as nosas socias de Honduras, CODDEFFAGOLF e ADEPES, e a financiación de Cooperación Galega da Xunta de Galicia. Deste proxecto se pode saber máis aquí. Ademais, esta visita non será a última do ano, xa que para outono esperamos outra visita (desta volta, virá unha activista pasar varias semanas en Galicia).

Verónica, productora local do departamento de Choluteca, falounos da realidade que vive como muller labrega nunha comunidade da Municipalidad de Pespire. A súa realidade, coa comunidade de traballadoras do campo e a súa familia. O cultivo das variedades locais (“criollas”) son unha prioridade, para non xenerar dependencias dos paquetes agrícolas que promocionaban dende as grandes empresas (coa connivencia do goberno). Ademais, organízanse a través das chamadas caixas locais, un sistema similar ás cooperativas, pero que prestan pequenas cantidades de fondos ás socias a moi baixo interese (algo impensable na banca tradicional), que lles permitan abordar inversións para mellorar os seus pequenos negocios. Tamén se organizan para procesar e elaborar subproductos dos cultivos propios cando teñen excedente, como as pulpas da froita para zumes e derivados. Ademais, para favorecer o mantemento dos cultivos tradicionais e o rendemento das suas terras usan técnicas de agricultura biointensiva e bancos de sementes.

Pero, malia as tarefas mais técnicas propias da súa contorna familiar, Verónica comentanos tamén as dificultades que ten coa administración económica. Denuncia publicamente a desprotección que sinte dende o Estado, pois considera importante a protección e defensa do traballo no rural, malia as concesións a grandes empresas extractivistas por parte da administración hondureña (como son as da minaría a ceo aberto, que grazas ao activismo das comunidades fixo que dende a corporación municipal se asinara unha declaración de Pespire como zona libre de minaría). Na súa defensa da comunidade e do seu traballo como muller labrega, denuncia tamén as tensións para chegar a acordos, nos que sente desprotección e acusacións inxustificadas. Considera importante a sostenibilidade do grupo e, por iso adica tempo á participación comunitaria de tipo asambleario, que organizan cada ano. Considera un factor de risco para a continuidade dos seus obxetivos a maior proporción de homes na toma de decisions comunitarias e coas negociación colectivas coas administración estatais. E, por iso, actualmente segue a manter a actividade organizada, enfocádose no seu traballo da terra e loitando por manter a resiliencia do grupo. Tamén destaca o traballo cooperativo entre mulleres, que permiten ter unas boas relacions con otras mulleres da súa contorna

Mariela Burgos é marisqueira “curilera”. É do municipio de Marcovia. Considerase muller traballadora e marisqueira das terras nacionais, pois as terras costeiras onde traballa (en manglares, esteros e “playóns”) pertenecen ao estado e é o estado quen decide o seu uso.

Recollen curiles, churria (tipo mexilón), casco de burro ou almexas. Como curileira, para mellorar a produción, elaboran viveiros dos bivalvos e experimentan de xeito comunitario sementándoos (levan uns meses, a ver que tal sae a cousa). O seu producto logo o sacan ao mercado rexional, en xeral empregando intermediarios que chegan á costa a buscar o produto para logo levalo a cidades como Tegucigalpa (deixándoas con pouca capacidade para decidir os prezos). Para ela, esto supon unha dificultade á hora de realizar o seu traballo baixo condicions seguras e sostibles, pois enfróntase tamén a realizar a sua actividade no sector primario xunto con empresas mais grandes que tener maior capacidade de mediación coas administracions locais e rexionais. Mariela, como muller brava, denuncia esta situación á que se enfrontan as marisqueiras artesanais (que non contan con concesións para facer o seu traballo en áreas definidas, de xeito que pode vir persoas doutras aldeas cercanas, ou mesmo doutras zonas do país, a recoller marisco, aínda sen respectar as tallas non comerciais que elas, grazas a formación que teñen, si respectan; unha verdadeira traxedia dos comúns).

A comunidade na que está integrada Mariela depende en gran medida do ecosistema do manglar, que son zonas dunha riqueza e biodiversidade importante e son amenazadas polas concesións a grandes empresas de engorde de langostino, que producen deforestación do manglar para ter espazo para as grandes lagoas artificiais de engorde, e tamén producen contaminación (polas sustancias que empregan nas lagoas). Por eso, a comunidade denuncia as agresións ao ecosistema que lles da a vida (ás veces en medio de graves ameazas a elas e as súas familias), e organízase tamén en caixas rurais de forma que se poidan diversificar as fontes de recursos e favorecer os seus microemprendementos (como un negocio de elaboración e venda de tortillas), paliando así ás ameazas cada vez maiores que teñen que afrontar, por exemplo unha tremenda mortandade de bivalvos á que xa se tiveron que enfrontar en 2019.

Investigación comunitaria das mulleres marisqueiras en Honduras

8 marzo, 2024

Onte probouse o protocolo de monitoreo de bivalvos coa Rede de Investigadoras Comunitarias de Amapala e Marcovia, no Golfo de Fonseca de Honduras. Esta ferramenta é unha guía detallada que describe paso a paso os parámetros que debemos medir (e como) no campo durante os monitoreos. A ferramenta elaborouse de maneira conxunta entre CODDEFFAGOLF e o Centro Tecnológico do Mar CETMAR.

O principal obxectivo é conseguir que as marisqueiras podan detectar cambios nos ecosistemas e tomar medidas oportunas. Lembremos que, a finais do 2019, prodúxose a morte masiva de bivalvos (cun enorme perxuízo para as mulleres e as súas familias, moitas das cais dependían da recollida destes animais). Agora queren estar preparadas para enfrontar calquer fenómeno similar.

Trátase dunha actividade dentro do proxecto de «Mejora de la actividad marisquera en el Golfo de Fonseca, Fase 1”, financiado pola Cooperación Galega.

Boletín Oficial ESFeiro: marzo 2024

1 marzo, 2024

Se prefires a versión sonora, aquí a tes resumida no Boletín Sonoro de ESFRadio.

CONTIDOS

Vida Asociativa
Honduras
Mozambique
Enlaces de interese
Recomendación artística
E no próximo mes …
A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

No día dos humidais lembramos o artigo de ESF publicado en 2016 sobre o manglar no golfo de Fonseca e as súas problemáticas, que non cambiaron moito neste tempo no que ten que ver co control da contaminación ou o risco de cambio climático (si mellorou algo a coordinación institucional). Nese artigo baseamos este video que foi o inicio da campaña Mulleres Bravas 2024 (próximamente chega a visita de 2 activistas, como podedes ver na axenda de eventos máis abaixo). Tamén tocamos o tema da minaría a ceo aberto, cuxas malas prácticas ameazan tanto a Honduras como a Galicia, así como o problema da contaminación do mar. Dentro desta defensa da terra, o 20 de febreiro, apoiamos a xornada de loita labrega.

Tivemos a boa nova de que, un ano máis, estaremos na ESlibre cun faladoiro ben interesante de tecnoloxías libres para reducir o impacto ambiental das TIC.

Dende algúns medios fixéronse eco das recomendacións que a Valedoría do Pobo está a facer a algúns concellos que aínda non mandaron a información pública sobre abastecementos públicos de auga, que requerimos para o proxecto do Visor de Abastecemento de Galicia.

Tamén tiveron lugar varios faladoiros en institutos de secundaria (como o de mulleres tecnólogas, con Uxía en Sada ou Acacia en A Coruña e Culleredo), na universidade (en Camiños, coa mesa redonda sobre habitabilidade e dereito á auga con varias ONGD que traballamos nestes temas), e un Repair Café en A Coruña en colaboración coa ONG Por qué no. Foron grazas aos proxectos financiados con fondos IRPF e Cooperación Galega.

HONDURAS

    No proxecto de fortalecemento da actividade marisqueira que está rematando, dentro do programa de soberanía alimentaria, e grazas a actividade de incidencia dos grupos organizados de mulleres marisqueiras, conseguiuse que unha brigada médica do sistema nacional de saúde fixera diversas probas médicas a mulleres das comunidades costeiras, apoiándose co material preciso dende o proxecto.
    Dentro doutro programa que temos en marcha no país, o de Dereito Humano á Auga, no proxecto de promoción da xestión comunitaria da auga, financiado pola Cooperación Galega da Xunta, houbo moita actividade, aproximándose o peche do proxecto. Difundiuse un bonito vídeo sobre a cunca do Río Laure, sobre a que se estivo a traballar. Ademais, impartíronse os dous primeiros módulos do proceso formativo que se está a levar a cabo para persoas das comunidades e persoal técnico de AHJASA, un sobre Marco Legal e políticas hídricas, e outro sobre como é o proceso en Honduras para declarar unha micro-cunca. Tamén se entregou material didáctico en 10 centros educativos da microcunca do río Laure.
    Tivo lugar ademais un obradoiro sobre xestión de proxectos para persoal técnico da Mancomunidad NASMAR, impartido por persoal de ESF.

MOZAMBIQUE

No mes de febreiro traballouse na formulación das accións da nova fase do convenio, que estará centrada en eventos extremos e na cal se traballará coas 3 Administracións da auga de Mozambique (ARAs) en accións relacionadas coa monitoria da seca (dándolle continuidade ás actividades da fase anterior). Tamén se traballará coa análise de inundacións mediante a realización de estudos, empregando un modelo hidrolóxico-hidráulico integrado (utilizando o software gratuíto IBER) e alimentado con bases de datos globais de libre acceso. Ademais destas accións, nesta nova fase daráselle continuidade as actividades de sensibilización e divulgación en Galicia.
Por outra banda, con base no estudo realizado co apoio do grupo GEAMA da UDC para a ARA Sul en relación ás inundacións do 2023 na bacía do río Umbeluzi, realizouse unha publicación na revista Natural Hazards and Earth System Sciences. Nela, póñense en valor a alto nivel -a revista é das de maior impacto en desastres a nivel internacional-, as metodoloxías empregadas para estudos de eventos extremos en contextos de cooperación con medios e recursos escasos, como ocorre en Mozambique. A principio de febreiro ademais tivo lugar unha xuntanza do grupo de Mozambique, en Compostela, para coñecer de primeira man o traballo realizado nas estancias de Víctor e Manuel a finais de ano.