Entradas

Crónicas dende Honduras, 5.

Xa temos a Carmen de volta en Galicia, pero quere despedirse coa crónica dos seus últimos días en Honduras.


As seguintes semanas foron tamén de gran actividade con CODDEFFAGOLF.

O acompañamento ao programa de Investigación para a recollida de cámaras trampa (para facerlle fotos aos animais da Isla Exposición) foi unha aventura estupenda, abrindo paso co machete, puidemos ver fauna coma unha tarántula, unha tartaruga, ou comprobar como pican as formigas.

Tamén nos invitaron a acompañalos na recollida de medusas para a comprobación do seu nivel de toxicidade. Da man do persoal técnico puidemos apreciar distintos tipos de manglares e aprender un pouco sobre a fauna autóctona: camaróns, gaivotas, o curil, crocodilos (estes quedamos cas gañas de velos; de lonxe).

Visitamos outros proxectos moi interesantes e que na miña opinión poden ter un grande impacto, como é o proxecto de ecoturismo na comunidade na praia de Boca de Río Viejo, onde se plantexa a consolidación de campamentos para a observación da solta de tartarugas. O lugar é privilexiado, aínda sen electricidade ou canalización de auga, e todavía relativamente libre de contaminación.

Tamén puidemos visitar o proxecto de gobernanza das mulleres marisqueiras de Amapala, onde atopamos a Dona Lourdes e Dona Alba, ás que puiden escoitar fai anos nun coloquio na súa visita a Galicia da man de ESF.

Igualmente participamos en reunións sobre o proxecto de construción do paseo marítimo de San Lorenzo, ou da man de Raquel para a formulación dun pequeno proxecto de xénero, ambos con NASMAR.

E puidemos aportar un pouquiño impartindo unha charla sobre protección de datos ao equipo de CODDEFFAGOLF, cun pequeno plan de seguridade para a organización, un coloquio sobre a Navegación segura por Internet e Tecnoloxía ética coa Rede de Jóvenes que resultou moi interesante e participativo, ou a dinamización da Xornada de concienciación ambiental e fortalecemento organizativo e de comunicación da Red de Jóvenes, que foi un éxito e no que a principal concienciada, fun eu 🙂

Nas findes seguimos coñecendo a zona, visitando San Marcos de Colón, moi preto da fronteira con Nicaragua, con filas de camións esperando para pasala, ou de visita con Raquel ao pobo de Ojojona, famoso pola súa artesanía e onde puidemos mercar o jícaro, cuenco elaborado a partir do fruto do jícaro. Tamén coñecimos a noite de San Lorenzo, moi divertida aínda que chea de reguetón…

En resumo, foi unha experiencia inolvidable que espero deixe marca, de aprendizaxe continuo, grazas á cantidade de lugares e proxectos distintos e interesantes que visitamos, pero sobre todo grazas ás persoas que compartiron o seu tempo connosco alí, que che amosan e explican a realidade hondureña, afondando na comprensión da situación e ás inxustas diferenzas respecto ao noso entorno, e polo tanto a ESF, que promove e facilita esta sensibilización de primeira man.

Crónicas dende Honduras, 4.

De novo Carmen nos manda crónica. Xa pasaron varios días dende que están por alí, e ela volverá a primeira a Galicia.


Foron días intensos. Recibimos a visita do movemento Vía Campesina, do que forma parte o Sindicato Labrego Galego, e con eles fomos visitar aos produtores de APROEM (Asociación de Produtores Ecolóxicos de Moropocay), que compartiron con nós a súa situación actual e os seus proxectos, como o investigación e desenvolvemento de diferentes tipos de sementes de millo, para lograr plantacións máis resistentes a plagas, furacáns, secas… visitamos unha plantación de millo seleccionado, que precisamente bautizaron “Aproem”. Coñecer o proxecto, e ás persoas que o levan a cabo, foi unha aprendizaxe magnífica.

Tamén visitamos un proxecto de restauración ecolóxica en Namasigüe, un lugar moi bonito e un proxecto moi interesante. Coincidimos tamén co presidente de CODDEFFAGOLF (entidade hondureña coa que ESF leva colaborando dende 2008), don Modesto, unha persoa que paga a pena coñecer. Foi un encontro coa asociación Nadin, un dos colectivos que se ocupa do dragado das canles da zona, onde puidemos ver unha parte interesante e delicada da xestión do proxecto. O obxectivo deste é o dragado das canles para que a auga circule de novo, permitindo renacer os manglares da zona e producir de novo camarón. O dragado faise a man, con este sol incesante, o mérito é infinito (no vídeo ao final deste post se pode ver).

Á súa vez, esta repoboación responde á compra de bonos de carbono por parte das empresas contaminantes (que, mediante a adquisición dun bono de carbono, obteñen o dereito a emitir unha tonelada de dióxido de carbono).

Ademais tivemos a celebración do aniversario do ESF! Foi unha festa galego-catracha moi entretida, na que participou o persoal dos principais socios de ESF de aquí, CODDEFFAGOLF, AJHASA e NASMAR, e na que se podía escoller entre tortilla de patacas, catrachas (tortilla de millo frita á que se lle engade unha capa de frijoles, queixo…) e sangría. E como mellor unha imaxe que mil palabras… aquí vai!

As fins de semana aproveitamos para facer excursións, como ás termas de Nacaome (que se orixinan por tratarse dunha zona volcánica). Chamounos a atención que aquí a terma máis cara era a fría! Tampouco se adoita levar bañador, empréganse pantalóns curtos e camiseta. Certo que así mantés o fresco máis tempo…

Tamén probamos o karaoke, e a clase de punta, un xénero de baile e música afroindíxena orixinado pola etnia garífuna de San Vicente. De momento creo que aínda temos que practicar…

O domingo participamos na reunión xeral da Rede JAC (Xuventude en Acción polo Clima), onde se abordaron cuestións como a organización interna ou a realización de actividades previstas para as seguintes semanas.

En resumo, moi contentos con tanto como estamos aprendendo.

Seguiremos informando!

Crónicas dende Honduras, 3

Hoy es Nicole, la tercera de las participantes en el Programa de Conocimiento de la Realidad 2022 de ESF, quien nos hace llegar su crónica, sobre un evento muy chulo que tivo lugar hace unos días.


El lunes 24 de octubre tuvo lugar un encuentro muy especial para el Golfo de Fonseca en Honduras. Varias personas pertenecientes a la Vía Campesina llegaron desde diferentes lugares del mundo para conocer el trabajo y algunas de las actividades que lleva a cabo CODDEFFAGOLF, socia en Honduras de Enxeñería Sen Fronteiras.

“El hambre no tiene fronteras”, expresó Roger Reyes, director ejecutivo del Comité para la Defensa y Desarrollo de la Flora y Fauna del Golfo de Fonseca, CODDEFFAGOLF. El primer encuentro del día como bienvenida tuvo lugar en las oficinas de la asociación hondureña en San Lorenzo, Valle. Allí, varios miembros de la asociación contaron a lxs visitantes Conchi Mogo del Sindicato Labrego Galego en Galicia, Hatem Aouni de Un Million de Femmes Rurales en Túnez, Catherine McAndrew de Land Workers Alliance en Reino Unido y Federico Pacheco del Sindicato Obreros del Campo en Andalucía, cómo es el funcionamiento de parte de su trabajo como asociación y la importancia de las comunidades con las que colaboran, así como el papel fundamental de la población local en temas de participación como por ejemplo en escuelas de formación que se hacen. Por último pero no menos importante, se mencionaron los distintos retos que se presentan a nivel nacional en Honduras respecto a temas como agricultura y pesca.

El proyecto escogido para conocer en esta visita exprés está ubicado en Moropocay, una población hondureña ubicada a poco menos de una hora de San Lorenzo. En el lugar, tienen como sede y punto de encuentro las y los agricultores de APROEM- Asociación de productores experimentadores de Moropocay.

Foto del encuentro entre Aproem y lxs visitantes

Allí, Herwin Mendoza, Alexi Mendoza, Elmer Ortiz y Asalia Gutiérrez, miembros de APROEM, compartieron con el grupo de visitantes un poco acerca de su trabajo en el tema de conservación y mejoramiento participativo de semillas criollas, sus experiencias personales como agricultoras y agricultores, y el cómo trabajan sus parcelas de manera diversificada con enfoques agroecológicos. sembrando desde granos “básicos” como frijoles, maíz, y maicillo, hasta hortalizas y frutas. El proyecto en el que participan actualmente, está basado en ensayos de forma individual y colectiva a semillas, en los cuales hacen pruebas y documentan las características de rendimiento, resistencia a la sequía, tiempo de floración, etc.

Foto de algunas de las semillas que producen lxs socixs de Aproem

APROEM cuenta con una parcela participativa en la finca de uno de los agricultores miembro de la asociación en la cual, posterior a los estudios y ensayos que realizan colectivamente, trabajan todas y todos en la siembra de las semillas que deciden poner a prueba. En esta ocasión, como nos comentaron durante su explicación, decidieron experimentar con maíz y como resultado obtuvieron un nuevo tipo mejorado al que hasta el momento llaman de forma cariñosa “aproem”.

Foto del maíz en experimentación

El idioma no resultó ser ningún problema a la hora de compartir conocimientos y experiencias locales e internacionales durante esta experiencia. Castellano, gallego, francés e inglés se fusionaron para que la visita significara para todxs el reconocimiento de la importancia del trabajo que realizan las personas desde las actividades locales en busca de la mejora y protección de saberes ancestrales, dejando una sensación generalizada de que aunque es mucho el trabajo que aún falta por hacer, existen personas que en su día a día trabajan para cambiar no sólo sus realidades individuales sino con la esperanza de un mejor futuro colectivo.

Crónicas dende Honduras, 2

Trala primeira crónica que nos enviara Carmen, hoxe é o turno de Mateo, que tamén participa no noso Programa de Coñecemento da Realidade en Honduras.


Oooola, aquí Mateo retransmitindo dende San Lorenzo. Xa estamos situadxs neste afable e tranquilo pobo, aquí vos deixo unha pequena crónica destes primeiros días!


Na chegada, despois de facer noite en Comayagüa antes de partir hacia San Lorenzo, fixemos unha paradiña para xantar en Nacaome (un pobo cercano a San Lorenzo). Os inicios por estas terras foron patrocinados por un chile que non sei como non intuín que ía a picar como o demo, co que aprendín que non existe o concepto de “saír a tomar o aire fora”. Tras facer o ridículo durante media hora seguida, por fin puiden volver falar para pedir desculpas polo espectáculo ofrecido. O positivo é que
adelgacei aproximadamente 50.000 kg no proceso.


Os primeiros compases por San Lorenzo foron ben tranquilos. Dende o primeiro día xa me puxen un obxectivo: conseguir que unha persoa local nos levase a un karaoke. Teredes que chegar ao final desta crónica para ver o desenlace… Entre tanto, suamos litros do calor; comimos tortillas e almorzos típicos (plátano macho, carne, quesillo, frijoles e algunha cousa máis) ata que nos sairon polas orellas; seguimos suando un pouco mais; visitamos a illa de Amapala, que parece recén saída dunha peli de
Disney (adxuntamos foto); suamos un pouco máis; e incluso fomos a unha clase para aprender a bailar punta, moi típico aquí (aínda que resultou máis ben ser unha clase de punta/zumba/samba/todo o que se lle fose ocorrendo á profe Guadalupe). Só direi que hai algún vídeo pero non quero que nos boten do país por mancillar a danza típica.

Do que máis estou desfrutando é dos paseos co mercado vello, vendo como a xente nos fala en inglés confundindonos con gringos, e como nos intentan cobrar de máis nalgúns por parecer puros guiris. Non sei que lle ven de raro a vestir con pantaloneta e sandalias de velcro…E finalmente, conseguimos que o compa Carlos de CODDEFFAGOLF nos sacase de paseo ao karaoke a cantarnos uns temas, non había ninguén máis no local, así que puidemos pedir cancións de maneira infinita, foi un espéctaculo, como ver unha orquestra desafinada (falo por min, había talento pola outra banda). Adxuntamos vídeo a até a próooxima :))

Crónicas dende Honduras, 1.

Xa están en Honduras as participantes no Programa de Coñecemento da Realidade 2022. Nos irán contando as súas experiencias persoais a través das súas crónicas. Aquí vai a primeira, de Carmen.


Recén desembarcados comezamos co choque de calor, e lembrámonos da chaqueta que no puidemos evitar traer na maleta…

Inesperadamente esa noite durmimos nun hotel mexicano preto do aeroporto. Alí coincidimos cun misionero mentres almorzábamos o «típico», é dicir aguacate, queixo, frijoles, revolto, e tortillas de maiz.

Ao día seguinte chegamos ao noso destino, San Lorenzo, un municipio de 30.000 habitantes, moi bonito e tranquilo, cunha zona turística que ten un paseíño ao lado do mar, aínda que non é recomendable bañarse nesas praias, pero sí vemos moitas embarcacións.

Fixemos o traslado das camas para o pisiño que temos alugado aquí, xunto co bidón de auga potable. Menos mal que mercara o anticucarachas no súper, así podo sitiar o cuarto desta pequena invasión… O primeiro día non tiñamos auga, pois a municipalidade deixou de servila, e son as comunidades de veciños quen se ocupa de encargala, e pagala claro.

Ao día seguinte tivemos visita a Tegucigalpa para unha reunión de ESF coa coparte AHJASA (Asociación Hondureña De Juntas Administradoras De Sistemas De Agua), onde coñecemos a Don Omar e parte do seu equipo, aos que esperamos ver de novo por San Lorezno. De Tegus, so podo falar dos seus atascos, unha hora e pico no atasco ao chegar, e outro tanto ao saír!

Paramos a almorzar nun sitio ben interesante, que é como cafetería e zoo ao mesmo tempo. Pequeno pero tiña ata un leopardo! Restaurante ecológico el Ocotal, se chamaba, pois promove a conciencia e coidado animal, ainda que nos poida resultar algo contradictorio…

Coñecendo San Lorenzo, fomos ao mercado, a escoitar a banda tocar… ten un ritmo collonudo a verdade. Xa preguntamos se nos aceptarían, dixeron que sí! Agora están practicando a diario xa que pronto será a guerra de bandas no estadio municipal. San Lorenzo é favorito!

Por fin empeza a organizarse o meu sono, maldito jet lagggg…

Tivemos reunión en CODDEFFAGOLF, aquí en San Lorenzo, coparte de ESF, e principal organización coa que imos colaborar aquí, que nos acolle nas súas oficinas. É unha organización experimentada, pois naceu en 1988, e cuxo obxectivo é promover unha xestión eficaz e sostible da biodiversidade nos espazos naturais e protexidos, coa participación activa das comunidades, dos gobernos locais e da poboación en xeral. Levan a cabo accións de distinto tipo, como a xestión de espazos naturais, accións para o desenvolvemento socioeconómico local, fortalecemento de grupos de base, consecución de influencia política. Eles axúdannos a enfocar o noso rol nesta experiencia, combinando os nosos coñecementos e intereses coas súas necesidades.

Tamén tivemos reunión coa Red de Jóvenes por el clima, moi interesante, chea de persoas ben ben espertas e concienciadas, con quen acordamos colaborar para levar a cabo un cine foro, día de concienciación ambiental na praia, ou charlas sobre a navegación segura por Internet ou taller de reparación de equipos.

En cantidade de tendas e oficinas está o aire acondicionado, pois ao final si que lle imos dar uso á chaqueta!

Na finde aproveitamos para ir a Amapala, unha illa preto de San Lorenzo, no Golfo de Fonseca. Primeiro no bus, despois na lancha. Xa na illa collimos un mototaxi, non temos claro que fose moi necesario pero é o que nos toca aos turistas… Mais dunha vez confundíronnos con gringos!

A praia preciosa, e mirábase El Salvador ao fondo, que como turista sempre fai ilusión, non sei que nos pasa cas fronteiras… A agua quente quentísima, coñecemos lugareños moi amables, as persoas coas que atopamos en xeral son espectaculares, a verdade da gusto, eu coido que unha das cousas polas que mai paga a pena Honduras é polos seus habitantes e a súa forma de relacionarse, desde logo mais tranquila, amable e cercana que en España. Ademais a comida está boísima tamén! peixe babosa con platano frito, recomendo!

Programa de Coñecemento da Realidade. Honduras 2022

Xa está aberta a convocatoria do Programa de Coñecemento da Realidade (PCR) 2022 de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia. Se che interesa o voluntariado de cooperación para o desenvolvemento para coñecer novas culturas e aumentar o teu compromiso solidario, podes presentarte até o 1 de marzo. Temos 3 prazas para participar no programa, que inclúe estancia de 2-3 meses en Honduras antes de finais de 2022, coñecendo os nosos proxectos e o xeito de traballar das organizacións hondureñas coas que traballamos dende xa hai anos.

Aquí están as bases da convocatoria. Máis información en info[arroba]galicia.isf.es

Crónica do Programa de Coñecemento da Realidade Honduras 2021, III. Tartarugas golfinas

Desta volta é Xoel quen nos informa sobre a estancia del e de Eva en Honduras, dentro do Programa de Coñecemento da Realidade 2020-2021, que cofinancia Cooperación Galega da Xunta de Galicia.

————————————————
Xa levamos 1 mes en Honduras terra catracha! Tras as dúas primeiras semanas de adaptación xa comezamos a entender o funcionamento das xentes desta fermosa terra, a gozar da súa cultura, das súas comidas, das súas froitas, e incluso do seu clima tan diferente ao noso.


Aproveitamos as fins de semana ao máximo visitando toda paraxe natural que podemos: Illa do Tigre, Illa dos Páxaros, Praia do Amor, Praia do Venado … E tamén comunidades moi acolledoras como Ojojona , San Marcos, El Zamorano entre outras tantas… O tempo pasa voando nestes novos lares.


Comezamos as colaboracións coas organizacións hondureñas, Eva dende CODDEFFAGOLF realizando numerosas actividades e obradoiros en temas de xénero e autocoidado e Xoel dende a Mancomunidad NASMAR axudando con levantamentos topográficos para logo poder construír sistemas de auga.


Unha das actividades máis molonas deste mes foi ir ao campamento tortuguero e axudar na recuperación da tartaruga golfina. Un sono feito realidade. Apertas dende Honduras, ESFeirxs! Vémonos na próxima entrada!

Programa de Coñecemento da Realidade 2021. Primeiras comunicacións dende Honduras!

Aquí nos mandan Xoel e Eva as primeiras sensacións tras a súa aterraxe en Honduras, a pasada semana, dentro da estancia no país que é parte do Programa de Coñecemento da Realidade na súa edición 2020-2021 (adiada pola COVID19).

—————————

Tras 5 días de estadía en terras hondureñas, xa tivemos tempo de perdernos polas rúas de San Lorenzo na marxe dunha cuadra (para saber que significa «cuadra» ver acepción 9 aquí) dando voltas mentres unha tormenta tropical nos deixaba a roupa pegada a pel, de sorprendernos coas paisaxes e natureza salvaxe que esta terra ten e degustar as delicias dos seus froitos e pratos tradicionais (moitos nomes novos que aprender….pupusa, baleadas, marañones, e mil cincocentos máis) e das súas xentes e as súas ganas de vivir.

Xa coñecemos a algunhas das copartes (organizacións hondureñas coas que colabora ESF) coma CODDEFFAGOLF e NASMAR onde nos presentaron os proxectos que teñen en marcha e aqueles aos que nos poderíamos unir.

Temos moita motivación!

Saúdos Esefeiros!

Xa están en Honduras as participantes no Programa de Coñecemento da Realidade 2020-2021

Eva e Xoel, as primeiras participantes do noso Programa de Coñecemento da Realidade (PCR) da era COVID, chegaron hoxe a San Pedro Sula (Honduras), onde Raquel, a nosa representante-país, xa os estaba esperando.

Eva vén do mundo da arte e a danza, e do activismo feminista. Xoel do mundo da enxeñería (Minas e Enerxía pola Universidade de Vigo).

Despois de seren seleccionades na convocatoria de 2020, finalmente non puideran viaxar nese ano por mor da COVID19. Sen embargo, foron quen de facer o proceso de formación previo (neste caso cun itinerario formativo a distancia, xa que só se puideron atopar presencialmente unha vez, xusto antes de iniciarse o cofinamento en 2020). Durante 2020 e o que levamos de 2021 agardaron con paciencia a oportunidade de viaxar. Por sorte, as súas circunstancias lles permitiron esperar até este 2021 e, se ben con moita incertidume (e pelexar para que lles puideran recoñecer a súa condición de cooperantes para entrar no grupo especial de vacinación e non seguir adiando a viaxe, co apoio da Coordinadora Galega de ONGD), xa están en Honduras.

Estarán no país máis de 2 meses, coñecendo a realidade hondureña, os proxectos que temos en marcha na zona do Golfo de Fonseca e, sobre todo, coñecendo ás persoas e esforzo que hai detrás. Irannos contando as cousas que vaian aprendendo!

Este programa é unha das actividades de ESF máis importantes de promoción de voluntariado transformador cunha perspectiva de cidadanía global, e este ano puidemos levalo a cabo grazas á financiación da Xunta de Galicia en sendos proxectos de Educación para o Desenvolvemento neste 2021. Eva viaxará dentro do proxecto de «Mulleres bravas de Honduras e Galicia. Tendendo pontes entre defensoras da vida», onde poñemos en contacto activistas dos dous lados do Atlántico. Xoel o fará dentro do proxecto «Tecnoloxía ao servizo do ben común, da cidadanía global e da inclusión nas escolas técnicas da universidade galega», como parte das actividades para que os estudos técnicos das universidades galegas inclúan esta perspectiva global dentro da súa formación.

Estamos moi contentas de que finalmente poidan estar alí. Esperamos o ano que vén volver sacar unha nova convocatoria deste programa!

Voluntariado de cooperación. Programa de Coñecemento da Realidade 2020

Xa está aberta a convocatoria do Programa de Coñecemento da Realidade 2020 de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia. Se che interesa o voluntariado de cooperación para o desenvolvemento para coñecer novas culturas e aumentar o teu compromiso solidario, podes presentarte até o 7 de febreiro. Temos 3 prazas para participar no programa, que inclúe estancia de 2-3 meses en Honduras coñecendo os nosos proxectos e o xeito de traballar das organizacións hondureñas coas que traballamos dende xa hai anos.

Aquí están as bases da convocatoria. Máis información en info[arroba]galicia.isf.es