Enxeñeria Sen Fronteiras

ESFRadio. Por que (e como) facer a transición enerxética?

Neste novo programa de ESFRadio temos connosco a Alberto Molares, que é químico de formación, pero que leva o activismo no sangue. Moeda social con experiencias como A Sabia Moeda Social, soberanía alimentaria e recuperación da sabedoría rural dende a Fundación Galicia Verde (xusto esta finde foi a súa duodécima Feira de Sementes e Plantóns Tradicionais) e dende hai un tempo tamén en Enxeñería Sen Fronteiras, onde forma parte da nosa Xunta Directiva dende hai unhas semanas. Unha cousa que lle quita o sono é toda a tan traída e levada transición enerxética. Con el, falamos sobre a importancia de abordala de xeito participativo, consensuado, urxente e democrático.

Tamén falamos sobre a conexión indisoluble entre o sistema enerxético e o socioeconómico polo que seguramente toque, dende xa, buscar un novo pacto social que nos permita reducir o consumo desmedido de enerxía (e doutros recursos) se queremos manter a vida no noso planeta.

AQUÍ vos deixamos o programa, e aquí tamén queda unha presentación ben completiña sobre o tema, con datos moi clarificadores.

Entrevista: Sergio Fernández
Produce: Jorge Lama

Enxeñeria Sen Fronteiras

ESFRadio. Por que (e como) facer a transición enerxética?

Neste novo programa de ESFRadio temos connosco a Alberto Molares, que é químico de formación, pero que leva o activismo no sangue. Moeda social con experiencias como A Sabia Moeda Social, soberanía alimentaria e recuperación da sabedoría rural dende a Fundación Galicia Verde (xusto esta finde foi a súa duodécima Feira de Sementes e Plantóns Tradicionais) e dende hai un tempo tamén en Enxeñería Sen Fronteiras, onde forma parte da nosa Xunta Directiva dende hai unhas semanas. Unha cousa que lle quita o sono é toda a tan traída e levada transición enerxética. Con el, falamos sobre a importancia de abordala de xeito participativo, consensuado, urxente e democrático.

Tamén falamos sobre a conexión indisoluble entre o sistema enerxético e o socioeconómico polo que seguramente toque, dende xa, buscar un novo pacto social que nos permita reducir o consumo desmedido de enerxía (e doutros recursos) se queremos manter a vida no noso planeta.

AQUÍ vos deixamos o programa!

Enxeñeria Sen Fronteiras

Crónica de la nueva visita del programa AquaMoz a Mozambique

En el mes de mayo tuvo lugar una visita técnica a Mozambique dentro del proyecto AquaMoz, que desarrollamos ESF con Augas de Galicia para dar apoyo en la gestión de eventos hídricos extremos. En esta visita, se trabajó con la Administración Regional de Aguas del Sur (ARA Sul) de Mozambique en sus oficinas de Maputo.

El trabajo estuvo relacionado con las inundaciones, pero en esta ocasión se centró principalmente en la planificación y la gestión.

Se llevaron a cabo diferentes sesiones y talleres técnicos en los que se analizó la situación de la ARA Sul en el ámbito de las inundaciones. Además, se debatió con ejemplos sobre las ventajas y oportunidades de desarrollar el marco legal relacionado con este tipo de eventos hídricos extremos, que han ido ganando relevancia en los últimos años en el país. El trabajo se realizó, principalmente, con la jefa y el coordinador del departamento de recursos hídricos, aunque también hubo sesiones en las que participó todo el personal del departamento.

Durante la visita, y a lo largo del mes, también se abordaron cuestiones relacionadas con el estudio de las inundaciones, así como el monitoreo continuo de la sequía y los embalses.

A mediados de junio, representantes de ARA Centro realizarán una visita a Galicia con el objetivo de conocer in situ el trabajo que se lleva a cabo en la región en relación con las inundaciones. Además, aprovecharán esta visita para coordinar esfuerzos.

Enxeñeria Sen Fronteiras

Xuventude, emprego e relevo xeracional na economía social e solidaria

O pasado xoves 15 de maio, Casa RIA acolleu en Santiago de Compostela a presentación de UpMeUp 2.0, o portal de emprego da economía social e solidaria, nun evento co-organizado con EspazoCoop e que reuniu a persoas e entidades referentes do cooperativismo, o mundo tecnolóxico e os movementos sociais galegos.

A mesa redonda puxo o foco nos desafíos e oportunidades que afronta a mocidade para acceder a empregos dignos e con valores, así como na capacidade da ESS para atraer e acompañar ás novas xeracións. Compartimos unhas notas de cada intervención:

  • EspazoCoop destacou a importancia de fortalecer o vínculo entre mocidade e economía social, apostando por programas de emprendemento xuvenil e acompañamento para facilitar a incorporación de persoas novas ao sector cooperativo.
  • Moira S. Coop. Galega achegou a visión dunha cooperativa xuvenil, relatando os retos e aprendizaxes da xestión colectiva, a creatividade e a innovación, e o valor da horizontalidade e o apoio mutuo.
  • Numax S. Coop. Galega explicou como, tras dez anos de traxectoria, afrontan o proceso de atraer e incorporar novos perfís, e as necesidades detectadas para garantir o relevo xeracional e a continuidade do proxecto.
  • CDR Portas Abertas puxo en valor o traballo comunitario no rural, subliñando o papel da ESS para crear emprego inclusivo e fortalecer a cohesión social en territorios con risco de despoboamento.

Na intervención de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, puxemos sobre a mesa unha reflexión clave que cada vez soa con máis forza entre a mocidade: queremos “máis tempo para vivir”. Apostamos por traballar para vivir, e non vivir para traballar, algo que pode chocar co pensamento de xeracións anteriores, criadas nun contexto social moi distinto ao actual. Hoxe, partimos doutras necesidades e prioridades, e é importante que todas as xeracións nos escoitemos e comprendamos.

Detectamos necesidades moi variadas, pero cun fío común: poñer os coidados no centro. Isto implica ir máis aló dunhas condicións laborais dignas (salario, estabilidade, conciliación, respecto dos dereitos laborais), que xa de por si é un reto enorme, como pode ser:

  • Coidar a quen nos coida: visibilizar e acoller ao persoal de limpeza, xeralmente mulleres, e ter en conta as súas condicións e necesidades dentro dos espazos de traballo.
  • Revisar o propio espazo laboral: está libre de tóxicos? Usamos produtos ecolóxicos? Hai luz natural e acceso a auga de calidade?
  • Contar cun protocolo de prevención de violencias ou acoso laboral, revisado periodicamente, e garantir que a rede de relacións sexa segura.
  • Fomentar a participación real na toma de decisións, con rotación de roles e canles diversas de comunicación, así como integrar o coidado físico e permitirnos estar de pé, sentadas, camiñando.
  • Garantir espazos de descanso e actividades de cohesión accesibles para todas, preguntándonos quen queda fóra e por que.

A xornada foi tamén unha oportunidade para presentar UpMeUp 2.0, unha ferramenta de software libre e sen ánimo de lucro que conecta a mocidade con ofertas laborais aliñadas cos valores da economía social, a sustentabilidade e a xustiza social.

Dende aquí agradecemos o convite a este espazo tan coidado, e animamos á mocidade a explorar as oportunidades que ofrece a economía social e solidaria para construír un futuro laboral máis xusto, feminista e sostible.

Exposición "Coñeces o teu móbil?"
Enxeñeria Sen Fronteiras

Actividades na Escola de Informática, Ourense

Este martes 6 de maio achegámonos á Facultade de Enxeñería Informática de Ourense, e como nos renxeu o día!

Arrancamos a mañá cun faladoiro sobre electrónica ética para o alumnado de FP do ciclo medio de sistemas microinformáticos e redes do IES Cosme López Rodríguez (A Rúa). Tamén asistiron persoas da universidade e sentaba a base da seguinte actividade que comezaba a continuación: un Repair Café.

Pola mesa do Repair pasaron ratos, NintendoDS, portátiles e ordenadores de mesa. Aprendimos a cambiar pasta térmica e compartimos tips básicos sobre mantemento dos equipos.

Aproveitamos tamén a visita para colocar a exposición Coñeces o teu móbil? e a campaña Todo pasa… e todo queda?. E, para completar o día, o director da Escola fixo un tour por ela ao alumnado de FP e ás profesoras do centro.

BOE
Enxeñeria Sen Fronteiras

Boletín Oficial ESFeiro. Maio 2025


CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    En abril sacamos o boletín sonoro do primeiro trimestre do ano, cun cambio de formato deste podcast que era mensual. 

    No programa ESF na Universidade, moitas escolas e facultades universitarias de Galicia se atoparon nos espazos comúns con tarxetas da nosa campaña «Todo pasa… e todo queda?», para sensibilizar sobre a invisibilización e desprezo cara as mulleres por parte de pensadores prominentes da historia. Ademais, na ETSE de Compostela tivemos un par de clases, sobre que é a cooperación ao desenvolvemento e sobre xestión de eventos hídricos extremos en Mozambique. Xente de ESF impartiu sendas sesións no Mestrado en liña de IA e xornalismo de RTVE: A IA cun enfoque crítico e Fediverso e redes sociais descentralizadas.

    Foron seleccionadas as persoas que participarán no Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades. Xa empezou a súa formación, e se puideron coñecer no primeiro encontro presencial da formación.

    No programa Hackers Sen Fronteiras, de tecnoloxía para o ben común en secundaria, houbo faladoiros no IES San Rosendo Mondoñedo (sobre redes sociais descentralizadas) e no IES Terra de Xallás (sobre transición enerxética xusta). Tamén tivemos un ciberencontro para coñecer a iniciativa de Xardíns Circulares no IES Valga.

    Como actividades do programa de Tecnoloxía para o ben común nos ámbitos profesionais, tivemos unha tertulia en Santiago sobre se unha empresa eco-social é posible. Tamén un ciberencontro para falar de tecnoloxía para o ben común na economía social, con distintos organizacións do sector.

    Tivemos un pequeno encontro da base social da Coruña. Ademais, nas redes, participamos no encontro de Mentoring, xa que se participou en 2024 como mentores dunha persoa. Tamén estivemos na asemblea da Rede Acampa, e nun encontro con mulleres activistas de Honduras en Compostela.

HONDURAS

    No eixo de Dereito a Auga, houbo unha importante reunión con organizacións públicas con competencias na xestión da auga, organizada pola Mancomunidade NASMAR, invitando tamén a CODDEFFAGOLF, a outra socia dos nosos proxectos. Tamén realizouse unha xira técnica para coñecer experiencias exitosas en plantas potabilizadoras para comunidades rurais. 

    No eixo de Soberanía Alimentaria, con CODDEFFAGOLF, continúan os talleres formativos para colectivos de mulleres marisqueiras de Amapala. Houbo un de elaboración de encurtidos e escabeches. Tivemos a excelente nova da concesión dunha axuda de 600.000 euros da nova convocatoria de Programas Internacionais de Cooperación, da Cooperación Galega da Xunta de Galicia. Nos vindeiros tres anos, poderemos continuar o programa de restauración do complexo de lagoas de inverno do sur de Honduras.

MOZAMBIQUE

No mes de abril continuouse traballando coas Administracións Rexionais da Auga (ARA) de Mozambique na monitoria da seca. Tamén continuou a recompilación de información e a elaboración das análises preliminares para a definición da bacía de maior interese, co obxecto de realizar un novo estudo de inundacións, que servirá tamén como base para continuar a formación dos técnicos mozambicanos. Ademais, traballouse na programación da visita a Mozambique que terá lugar a mediados de maio e que estará centrada principalmente na xestión de inundacións coa ARA Sul. No mes de abril tamén houbo unha charla na Escola Técnica Superior de Enxeñería da USC centrada na xestión dos eventos extremos en Mozambique.

ENLACES DE INTERESE

Activismo e persoas

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e defensa do territorio

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

    Este mes traemos nada menos que… un xogo de mesa!! Chámase Nosotras, Las Brujas, e se asume o papel dunha integrante dun grupo de mulleres, para intentar salvar a unha das túas compañeiras, acusada de bruxería, que está á espera de ser xulgada e executada. Aquí unha completa reseña do xogo.

E NO PRÓXIMO MES …

    Temos un novo apartado na nosa páxina web, onde se pode ver a axenda de próximos eventos ESFeiros ou que nos parecen interesantes pola temática. Ademais:

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD

A ESF-RASE DO MES

     A auga, as sementes e a enerxía non deben ter condición de propiedade
Francisca Fernández Droguett

Enxeñeria Sen Fronteiras

Contratación de servicios técnicos de evaluación final. Proyecto de mejora de gestión pública y social para gobernanza hídrica 9 municipios Honduras

Se trata de una contratación de un servicio externo para realizar la evaluación externa final del proyecto, financiado por la Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo, 2022/PRYC/000903: Mejora de la gestión pública y social para la gobernanza de los recursos hídricos en 9 municipios de la región 13 Golfo de Fonseca (Honduras), Fase 1.

Estuvo ejecutado por Ingeniería Sin Fronteras Galicia, el Comité para la Defensa y Desarrollo de la Flora y Fauna del Golfo de Fonseca (CODDEFFAGOLF), Mancomunidad de Municipios del Sur – NASMAR y
Asociación Hondureña de Juntas Administradoras de Sistemas de Agua (AHJASA).

Las ofertas deberán ser presentadas a más tardar el lunes 05 de mayo de 2025 a las 23 horas de Honduras, 13:00 horas de España.

Aquí se pueden descargar los términos de referencia para su consulta.

Enxeñeria Sen Fronteiras

Seleccionadas candidatas para Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades

Despois dun reñido proceso de selección, temos xa ás 3 persoas seleccionadas para o Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades 2025. Foron:

Aída Raíndo (praza de profesional da enxeñería ou da economía social)

Lorenzo Granja (praza xeral)

Rubén Negreira (praza profesorado secundaria programa Hackers Sen Fronteiras)

Ademais dunha formación en liña, con itinerario formativo con varios módulos, e encontros en liña con persoas de Honduras, tamén haberá polo menos 2 sesións presenciais. Unha delas a tivemos onte, onde puideron coñecerse, e fixemos unha introdución sobre Enxeñería Sen Fronteiras, o concepto de Tecnoloxía para o Ben Común e o contexto de Honduras. Este ano deuse a posibilidade de participar na formación ao resto de persoas candidatas que non foran seleccionadas, algunhas das cais están participando na mesma.

Aquí se pode saber máis sobre o programa.

Enxeñeria Sen Fronteiras

Todo pasa… e todo queda?

Aproveitando que hoxe celebramos o día da nena nas TIC queremos darvos a coñecer un proxecto que naceu no grupo de Mulleres Tecnólogas de ESF e que se está a propagar polas escolas técnicas de Galicia e en diversas facultades.

Elaboramos unha serie de tarxetas con frases de reputados científicos e pensadores que estudamos ao longo da nosa vida académica. Estes fixeron grandes aportacións técnicas pero, algunha vez nos paramos a analizar a súa ideoloxía? En ditas frases, extraídas das súas publicacións, vemos que tanto da o século ao que pertencesen ou o campo de estudo ao que se adicaran, todos comparten o mesmo discurso machista, de desprezo e insultante cara as mulleres.

Con esta campaña quixemos visibilizar que levamos toda a historia perpetuando o evidente: o sistema patriarcal. Dende os tempos antigos de Pitágoras ata os modernos de Isaac Asimov. Agora e antes.

Convidamos con elo á reflexión. A levalo ás aulas, visibilizalo, nomear tamén a mulleres e disidencias. Todxs conformamos a historia e non é xusto que só coñezamos parte dela.

Podedes atopar as nosas tarxetiñas nas bibliotecas das facultades de Santiago e nas Escolas de Telecomunicacións e de Minas e Enerxía en Vigo. Moi pronto as veredes en Lugo, Ourense e Coruña. A ver se atopades as oito! E se as queredes poñer no voso centro ou local enviádenos un correo que estaremos encantadxs de velas viaxar polo mapa.

Por último agradecemos á Asociación Galega de Estudantes de Matemáticas a súa colaboración e implicación na campaña.

Enxeñeria Sen Fronteiras

ESFRadio: boletín sonoro do 1º trimestre de 2025

Benvidas ao Boletín Sonoro Esfeiro deste primeiro trimestre de 2025. Este é un programa de ESFRadio, podcast da Asociación Enxeñería Sen Fronteiras Galicia.

En 12 minutiños falamos de:

  • Actividades deste trimestre de Enxeñería Sen Fronteiras en Galicia e nos países de traballo: Honduras e Mozambique
  • Escolma de novas relacionadas con tecnoloxía para o ben común que nos chamaron a atención
  • Datas vindeiras sinaladas na axenda
  • Recomendación artística
  • A ESF-Frase do trimestre

Todo o que contamos aquí podes atopalo ampliado nos nosos Boletíns mensuais.

ESCOITA AQUÍ