O venres 15 de novembro de 2024 tivo lugar na Escola Superior de Arquitectura da Universidade da Coruña a V Xornada de Tecnoloxia para o Ben Común (TpBC). Reuníronse nela máis de 30 persoas entre profesores e investigadores das tres Universidades galegas e representantes das ONGs colaboradoras coa rede Artigo9Tech
| MONTO | 301.967,05 € (235.000 aportados por Xunta de Galicia) |
| DURACIÓN EFECTIVA | Agosto 2024 a Decembro 2025 |
| ENTIDADES EXECUTORAS | Mancomunidad NASMAR, Enxeñería Sen Fronteiras, LaboraTe de la Universidade de Santiago de Compostela |
El proyecto forma parte del eje de trabajo de Defensa y promoción del Derecho Humano al Agua de Ingeniería Sin Fronteras Galicia en la zona sur de Honduras, fruto de un proceso de varios años, con la Mancomunidad NASMAR.
En programas pasados se ha trabajado en el fortalecimiento de capacidades de gestión pública y social para la gestión del agua en comunidades rurales.
Con este proyecto se pretende dar un salto cuantitativo de la capacidad de movilización de recursos para sistemas de agua, así como otro cualitativo en cuanto a la gestión pública de agua y saneamiento y de calidad de agua, avanzar en la sostenibilidad de gestores sociales del agua y una mejora sustancial en las alianzas interinstitucionales.
Hay tres grandes líneas de trabajo:
Se ejecutará una obra modelo de abastecimiento de agua y saneamiento en la comunidad de Tres Piedras, municipio de El Triunfo, en el Departamento de Choluteca, con la que ya se trabajó anteriormente en el fortalecimiento de la Junta de agua y también con la municipalidad de El Triunfo con capacitaciones a los técnicos.
Se trabajará con universidades diseñar una plataforma para visualizar mapas, de forma participativa y adaptada a las necesidades de Honduras para poder hacer un seguimiento acerca de la situación del agua y del saneamiento en la Región
Se dotará al laboratorio de análisis de agua creado en los últimos meses para el sur de Honduras, de los reactivos necesarios para realizar los análisis
El abastecimiento actual de agua de la comunidad son pozos perforados, con escasez de agua y compra de agua en bines y/o embotellada. Por ese motivo, la obra incluirá el sistema completo (que abastecerá a todas las viviendas de la comunidad sin suministro de agua, a la escuela comunitaria, iglesia, grupo de productores, etc…) y también la construcción de letrinas en las viviendas que carecen de ella.
Conjuntamente con la comunidad en varias reuniones, se identificaron las necesidades de suministro de agua y sanitarias y también se realizó un diagnóstico de agua y saneamiento con enfoque de género e inclusión, así como visitas para concretar la ubicación de los diferentes puntos claves del diseño. Destacar también que se realizó un análisis del agua del pozo que suministrará a el sistema. Este análisis, realizado por una empresa Hondureña privada certificada en análisis de agua, consistió en la medición de parámetros físico-químicos, incluyendo metales pesados. Las muestras fueron tomadas por los Técnicos de salud ambiental de la Región Sanitaria de Valle y posteriormente se llevaron a la empresa para su análisis. Este análisis fue de vital importancia para el diseño del sistema, ya que en muchos puntos de la zona sur se detectó presencia de metales pesados en el agua subterránea. En este caso, no se detectó presencia de ninguno de estos elementos, por lo que el sistema no requerirá un tratamiento avanzado de eliminación de metales pesados, solamente será necesario el método de cloración que se considere.
En esta obra, la Mancomunidad Nasmar liderará la ejecución, pero los equipos técnicos municipales estarán acompañando en todo el proceso, aplicando buenas prácticas recogidas en el manual municipal de agua. En este proceso más los talleres de capacitación, se prevé que puedan adquirir capacidades para captar más fondos, y mejorar el diseño y ejecución de proyectos de agua en comunidades rurales.
Paralelamente a la ejecución de la obra, la Asociación Hondureña de Juntas Administradoras de Sistemas de Agua (AHJASA) trabajará con la comunidad para fortalecer a la Junta de Agua en la mejora de la gestión del sistema de agua, buscando así la sostenibilidad y el buen funcionamiento del mismo.
Con el trabajo con las municipalidades se pretende lograr que salgan fortalecidos en temas de transparencia y buen gobierno en la gestión pública local de los proyectos de agua. También, que implementen procedimientos y sistemas de seguimiento municipales sobre la situación del sector agua y saneamiento en las comunidades rurales y fortalecerlos en temas de diseño y formulación de proyectos para que ellos mismos puedan captar fondos para las intervenciones y puedan realizar el seguimiento y gestión correcta.
Con el apoyo de la Universidad Autónoma de Honduras (UNAH), en concreto con La Facultad de Ciencias Espaciales (FACES) y el Laborate de la Universidad de Santiago de Compostela (USC), se diseñará una metaplataforma (basada en PPgis) de geo-consulta participativa adaptada a las necesidades de Honduras para poder hacer un seguimiento acerca de la situación del agua y del saneamiento en la Región. Se realizarán intercambios entre el Laborate y la UNAH para hacer una transferencia de estos conocimientos acerca de la metaplataforma, para que posteriormente se hagan talleres con los y las técnicas del uso de la misma.
A través del proyecto de “Mejora de la Gestión Pública y Social para la Gobernanza de los Recursos hídricos en 9 Municipio de la Región 13 Golfo de Fonseca F1” se creó una alianza entre la NASMAR y Secretaría de Salud en el Departamento de Valle (SESAL), para la puesta en marcha del laboratorio de la SESAL para análisis de agua y la gestión de la información sobre calidad agua en las comunidades rurales, el seguimiento de indicadores de calidad de agua vinculado al sector de salud y diálogo en las mesas intersectoriales de Salud.
Actualmente el laboratorio ya se encuentra habilitado y dotado con los equipos necesarios para llevar a cabo los análisis y con el personal necesario para poder realizarlos. En este proyecto presentado a la Cooperación Galega se quiere apoyar en el inicio de actividades de esta componente, ya que se considera fundamental para poder tener el conocimiento de como es la situación actual del agua en la zona Sur de Honduras, y poder buscar así las soluciones y medidas necesarias. Es por eso que se quiere dotar al laboratorio de los reactivos necesarios para realizar los análisis, tanto microbiológicos como físico-químicos, incluyendo metales pesados, sin tener que depender así de empresas externas en las cuales el costo de los análisis es elevado. (se puede consultar en el ANEXO 33 una breve Presentación del laboratorio).
Paralelo al trabajo realizado en el laboratorio, se quiere forma una Mesa Técnica Intersectorial de seguimiento de la calidad de agua, de la cual los promotores serán personal de la Secretaría de Salud, NASMAR y ESF, pero en la cual se contará con otros agentes que estén vinculados con el sector agua – salud en el país, para lograr una mejora del seguimiento y vigilancia de la relación salud – calidad de agua en la Región y trabajar también en la identificación de tecnologías apropiadas para la depuración del agua, considerando los problemas de contaminación identificados en el territorio. Esta componente de investigación, determinación de la problemática y búsqueda de posibles soluciones, se considera fundamental debido a la preocupación en la zona por la alta incidencia de la enfermedad renal y las sospechas de que, unido con otros factores, el agua contaminada pueda ser una de las causas. Es por eso, que se trabajará en el seguimiento y vigilancia de la relación salud – calidad de agua en la Región.
Enxeñería Sen Fronteiras Galicia organiza un concurso para o financiamento dun proxecto didáctico en tecnoloxías para o ben común no ensino secundario público, incluíndo FP.
A convocatoria enmárcase dentro do proxecto Hackers Sen Fronteiras. Tecnoloxías para o ben común e os Dereitos Humanos no ensino secundario de Galicia, fase 2, financiado pola convocatoria de proxectos de educación para o desenvolvemento e a cidadanía global 2024 de Cooperación Galega da Xunta de Galicia.
Obxectivo
Promocionar a introdución de elementos e enfoques de tecnoloxía para o ben común e os dereitos humanos en centros públicos de ensino secundario.
A convocatoria ten como obxectivo que se desenvolvan propostas didácticas nas que se dea visibilidade o papel que a tecnoloxía pode ter para transformar o mundo promovendo valores como a igualdade de oportunidades, a re-apropiación tecnolóxica ou a tecnoloxía para os dereitos humanos. A tecnoloxía para o ben común enténdese dun xeito amplo, onde tan importante como o elemento tecnolóxico “duro” é o xeito de manexalo e a reflexión de quen decide sobre a tecnoloxía (o que se adoita chamar gobernanza).
Quen se pode presentar?
Un ou máis centros públicos de ensino secundario, incluíndo de FP, de Galicia, liderados por unha persoa docente (co equipo de colaboradoras que desexen).
Os únicos requisitos indispensables son que o centro ou centros participantes sexan todos públicos e que a actividade ou proxecto involucren alumnado da Educación Secundaria Obrigatoria ou de Formación Profesional (podendo tamén incluír, a maiores, alumnado de Bacharelato).
Cal é o importe?
O premio deste concurso é dun total de 600€.
O premio transferirase nun único pago á conta bancaria do centro ao que pertenza a persoa docente responsable antes do 20 de decembro de 2024, para que dispoña dos fondos de xeito anticipado para a realización do proxecto
Cómo participar na convocatoria?
Enviando un correo electrónico a info@galicia.isf.es.
No asunto indicarase CONCURSO HACKERS SEN FRONTEIRAS.
No corpo do correo-e indicarase o nome do proxecto, o centro ou centros promotores, o nome da docente que encabeza o proxecto e o seu contacto (correo-e).
Como arquivo anexo ou descargable, enviarase a descrición da proposta, que pode presentarse en formato pdf (sexa texto ou texto acompañado de imaxes ou infografías, cun máximo de 10 páxinas) ou en calquera tipo de formato audiovisual (non superior a 3 minutos de duración). En calquera caso, nesta descrición da proposta debe constar como mínimo:
Prazo
Pódense presentar propostas até o 4 de decembro de 2024.
Os resultados do proceso de selección comunicaranse o 13 de decembro de 2024.
O proxecto seleccionado deberá desenvolverse entre xaneiro e xuño de 2025. Ao rematar o proxecto, deberá presentarse un dossier de execución con material gráfico sobre as actividades realizadas e os produtos obtidos, así como entradas en redes sociais ou outras canles de difusión.
Avaliación
O comité de avaliación estará composto por tres membros do grupo de Educación para a Cidadanía Global de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, polo menos un dos cales será docente en activo de educación secundaria.
Valorarase:
Para calquera dúbida sobre as condicións da convocatoria, é posible contactar no enderezo: info@galicia.isf.es co asunto “Dúbida convocatoria concurso Hackers Sen Fronteiras”.
Zaira está a piques de completar a súa estancia de voluntariado técnico en Honduras, apoiando ao equipo da oficina de ESF en San Lorenzo. Déixanos aquí a súa segunda crónica, xa con máis experiencia na zona, na que leva dende setembro.
A rutina no mundo da cooperación é de todo menos rutinaria. De luns a venres, as miñas horas transcorren entre papeis, reunións e planificación na oficina, mais nunca se sabe cando algún imprevisto vai trastocar todo. Esta incerteza, que ao principio pode parecer caótica, é precisamente a esencia deste traballo: estar preparada para o inesperado, buscar solucións rápidas e aprender que a flexibilidade é unha boa aliada.
Recentemente, enfronteime ao desafío da miña primeira formulación para o Concello de Santiago de Compostela. Foi unha experiencia tan enriquecedora como estresante. Os tempos axustados e os inconvenientes imprevistos fixéronme entender que este traballo, a pesar de ter moito de técnico, tamén require unha enorme dose de paciencia e creatividade, moita creatividade.
Mencionar que, partía dunha base elaborada polas miñas compañeiras, cuxo traballo previo facilitou enormemente o proceso. Aínda así, non deixou de ser unha experiencia intensa. Foi un reto que me fixo entender mellor o lado técnico e burocrático deste traballo, pero tamén o nivel de presión baixo o cal operamos.
A política detrás da cooperación:
Outro aspecto deste traballo que non deixa de sorprenderme é a dimensión política. Participar nunha reunión na Oficina de Cooperación Exterior (OCE) en Tegucigalpa foi revelador. Escoitáronse as necesidades das comunidades, pero decateime de que a visión dos coordinadores que raramente pisan o terreo adoita ser moi diferente á nosa, que vivimos as realidades máis de preto. Moitas veces estas visitas non logran afondar na complexidade dos problemas reais.
Durante unha xira de tres días acompañando o embaixador de España en Honduras, así como responsables de programas e coordinador, esta diferenza fíxose evidente. A preparación da visita requiriu un protocolo exhaustivo que, sinceramente, ás veces parece máis un paripé que unha verdadeira oportunidade de transformación. Foi unha mestura de expectativas e reflexións, preguntándome se este tipo de actos realmente benefician ás comunidades ou se quedan nun escaparate político.
O primeiro día da xira levounos ao cerro de Moropocay, unha zona especialmente afectada pola seca. Alí coñecemos a Don Toño e Don Adán, agricultores que traballan na recuperación de sementes autóctonas de millo. Escoitar as súas historias e ver as súas parcelas cheas de vida foi inspirador. Estas sementes, seleccionadas e coidadas co apoio técnico de proxectos financiados pola Xunta de Galicia e a AECID, son unha aposta pola soberanía alimentaria e pola resistencia fronte ao cambio climáticon e ver a implicación destas comunidades deixoume un sentimento de esperanza, de que os pequenos cambios son posibles cando se aposta pola innovación local.
O segundo día trasladámonos ás lagunas de inverno en Namasigüe e El Triunfo. Estas lagunas son unha fonte de vida para trinta comunidades, pero tamén un recordatorio da importancia de conservar os recursos naturais. Foi unha xornada que me fixo pensar no equilibrio entre a conservación ambiental e a supervivencia das comunidades. Nesta visita, acompañounos o embaixador de España en Honduras e pregúntome se o esforzo por axustar axendas, coordinar desprazamentos e cumprir coas expectativas formais achega tanto como debería ás necesidades reais da poboación…
O terceiro día centrouse na inauguración dun sistema de auga en El Sartenejal. Este proxecto, financiado pola AECID, mostra o impacto que unha boa planificación e execución poden ter nunha comunidade. Non obstante, tamén foi unha oportunidade para reflexionar sobre os desafíos aínda pendentes. A alta inflación retrasou a instalación de letrinas, e a detección de metais pesados, polo que nestes casos, decataste de cantos imprevistos poden ocorrer nun proxecto e a necesidade, moitas veces, de que o proxecto sexa a longo prazo.
A tormenta Sara:
Días despois desta xira, chegou a tormenta Sara, arrasando co que atopou ao seu paso. Alertas vermellas, o que pareciame, unhas chuvias normales, chegaron para causar grandes danos. Lembro a visita ás parcelas de Don Toño e Don Adán, en Moropocay, onde mostraron con orgullo o resultado das súas colleitas, froito dun traballo conxunto coas organizacións locais e o apoio técnico de proxectos. Foi desgarrador saber que, unha semana despois, a tormenta Sara arrasaría con todo. A auga non deixou nada en pé, perdendoo todo.
Esta traxedia abriu os ollos á incerteza coa que viven moitas comunidades. Un día celebran os froitos do seu esforzo e ao seguinte enfróntanse á destrución. A resposta humanitaria é “rápida”, pero a coordinación entre actores (ONGD, administracións e comunidades…) ponse á proba. Vivilo de preto fíxome comprender mellor o impacto das emerxencias, pero tamén a importancia dunha cooperación flexible que poida adaptar os seus orzamentos e accións ás novas necesidades.
Entre todo, hai aprendizaxes que quedan: o valor do traballo en equipo, a resiliencia das persoas que o perden todo pero volven comezar, e a necesidade de cuestionar os protocolos que, por veces, parecen alonxarnos máis ca achegarnos. Porque, ao final, o esencial na cooperación non son os actos oficiais nin os informes perfectos, senón estar alí, preto das comunidades, escoitando e aprendendo delas.
Nesta experiencia, cada día aprendo algo novo. Aprendo que a cooperación non é só técnica e financiamento, senón tamén respecto, empatía e capacidade para adaptarse a circunstancias cambiantes. E, sobre todo, aprendo que detrás de cada proxecto hai persoas como Don Toño e Don Adán, cuxa forza e resiliencia nos lembran por que facemos o que facemos.
Dende aquí, dende este recuncho de Honduras, sigo aprendendo a cooperar, a sentir e a entender.
Apertiñas dende San Lorenzo.
Zaira.
FOTO DE PORTADA: en Moropocay escoitando ás produtoras
As redes controladas por poucas persoas nunca van ser transformadoras. Nós cremos nos modelos descentralizados e co-responsables.
Sabemos que a antiga twitter sempre tivo detrás unha gran empresa pero, quen agora a manexa ao seu antoxo, representa todo o contrario do concepto de Tecnoloxía para o Ben Común que defendemos: autoritarismo, machismo, tecnoloxía ao servizo do control e a desinformación, individualismo e liderados perniciosos. Iso reflíctese no xerador de odio no que se converteu esta rede.
Nós NON queremos contribuír a darlle contido a unha rede así. Tal vez se nalgún momento cambia, voltemos…
Vémonos en Instagram e, sobre todo, na nosa canle de Telegram, en Mastodon (Bluesky non nos parece a alternativa) ou en persoa!
Abrir un grifo y que salga agua tiene algo de festivo, de celebración. Por mucho que en algunos lugares estemos acostumbradas a ello y lo veamos como algo normal, si nos paramos a pensarlo es casi magia. Esa magia ocurrió ayer en El Sartenejal, una comunidad de 120 familias de la municipalidad de Nacaome, donde se inauguró su nuevo sistema de abastecimiento de agua.
Fue ejecutado por la Mancomunidad NASMAR, con fondos de la Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo, dentro del proyecto de Mejora de la Gestión Pública y Social para la Gobernanza de los Recursos Hídricos en 9 municipios de la Región 13 Golfo de Fonseca. Fase 1. Tamén aportaron cartos a propia Alcaldía e a comunidade.
Podría parecer que lo importante en un proyecto de este tipo es la parte de tecnología dura. Pero quienes llevan tiempo en estos temas saben que en realidad los procesos son más largos y complejos, y que es la organización de la comunidad y la manera de “gobernar y gobernarse” en los procesos suele ser lo más determinante. Al fin y al cabo, la parte dura son bombas de agua, tuberías, zanjas, ladrillos y hormigón, colocados por personas que sepan lo que están haciendo. Todo relativamente fácil de conseguir con cierta cantidad de dinero. Los procesos con las personas, que luego hagan sostenible el sistema, es harina de otro costal. En este caso podemos simplificar las etapas en las siguientes:
Como se ve, para llegar a ese momento de abrir ese grifo (se coloca ahí solo para la inauguración, claro está :D) que nos muestra el video han tenido que ocurrir muchas cosas…, y aun así el proceso para asegurar el derecho al agua de esta aldea está empezando. Esperamos que el fortalecimiento de la comunidad y de la junta vecinal de agua, y su acompañamiento, permita que el proyecto sea sostenible en el tiempo.
Na primeira liña impulsaremos faladoiros dirixidos a profesionais de empresas tecnolóxicas, colexios profesionais de enxeñería e organizacións empresariais ou da economía social relacionada coa tecnoloxía. Tamén faremos unha diagnose sobre o grao de coñecemento e integración da Tecnoloxía para o Ben Común no eido profesional tecnolóxico privado en Galicia. Organizaremos ademais un Encontro de Tecnoloxía e enxeñería para o Ben Común no eido profesional privado e un premio “Tecnoloxía con dereitos”.
Na segunda liña impulsaremos experiencias de voluntariado internacional en cooperación para profesionais tecnolóxicos. Tamén a realización de tres estudos colaborativos con persoas voluntarias de empresas ou entidades da economía social que involucren algún tema de tecnoloxía para o ben común. Ademais, favoreceremos a participación de voluntariado do eido profesional nos grupos de ESF de Enxeñería e tecnoloxía para a defensa do territorio con enfoque de cidadanía global e de Bancos de reciclaxe electrónica con software libre. Por último, favoreceremos a participación en encontros de profesionais activistas da tecnoloxía para o ben común de rede estatal Ingeniería Sin Fronteras Galicia.
Xeneraranse materiais divulgativos para redes sociais, podcast e outros medios, para ir dando a coñecer este programa.
💜🧡 Este mes queremos lembrar que dende ESF queremos xerar un espazo seguro e libre de violencias. Por iso, temos a vosa disposición un punto lila, xestionado polo Grupo de Xénero e Feminismos de ESF, para recibir denuncias de violencias machistas no contexto de actividades de ESF ou que impliquen persoas da asociación. Na Asemblea de outono 2024 que tivo lugar o primeiro fin de semana de novembro, aprobouse ademais o Protocolo contra a Violencia Patriarcal en ESF.
Ademais, este mes de novembro estará aberto o prazo para presentarse ao Concurso de propostas didácticas de tecnoloxía para o ben común en secundaria e FP, do que pregamos difusión.
ESte mes foi de actividade frenética.
Tivemos regueifas con Amigas da Terra e a plataforma MIna Touro-O Pino NON, dentro do proxecto Mulleres Bravas. Chegaron a Galicia Nancy e Francisca, dúas labregas hodureñas. Nancy estará até mediados de novembro en Galicia, coñecendo distintas granxas e loitas do territorio, grazas ao proxecto Mulleres Bravas, en colaboración co Sindicato Labrego Galego (SLG). Empezaron forte a estancia en Galicia, cun roteiro feminista na Coruña, faladoiros na EPSE de Lugo e no Centro de FP de Mondoñedo, visitas institucionais e a participación no encontro da rede Nos Plantamos, en Allariz. Despois Nancy empezou a súa xira por Galicia, da que nos foi dando boa conta o SLG.
En Teo tivemos o encontro anual da Rede de Bancos de Reciclaxe Electrónica con Software Libre, e aproveitamos para facer un repair café mixto de computadoras-bicis, en colaboración con Compos-cleta, grazas ao noso programa ESF no eido profesional (financiado por fondos IRPF-Xunta de Galicia e Cooperación Galega). Aproveitamos para amosar a expo “Coñeces o teu móbil?”. Dentro deste mesmo proxecto, participouse na Feira de Tecnoloxías Abertas da Coruña OSHWDem 2024 e tamén organizouse un ciberfaladoiro sobre Funcionamento do sistema enerxético eléctrico, como interpretar a factura eléctrica e alternativas ás multinacionais. Non nos esquecemos dun novo Repair Café na Praza Europa da Coruña, dentro da feira de mercados de economía sustentable.
Coas participantes no Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades de volta en Galicia, tivemos en Coruña oportunidade de coñecer algo da experiencia de Martina e Sandra de primeira man.
Varias persoas de ESF participaron na manifestación Galiza por Palestina.
Dentro do proxecto ESF na Universidade, financiado por IRPF-Xunta de Galicia e Cooperación Galega, houbo un encontro de voluntariado da UVigo. Ademais, en Ferrol presentouse o novo Banco de Reciclaxe Electrónica con Software Libre universitario, cun repair café.
En A Coruña, no proxecto IRPF-Bancos de Reciclaxe en colaboración con Ecos do Sur, comezou o curso de 35 horas de nivel medio de mantemento e reparación de equipos. Aínda están previstos outro na Coruña e outro en Vigo antes de rematar o ano! A actividade do Banco da Coruña mantívose semanalmente, e tamén houbo un par de quedadas en liña da rede galega.
Dentro do proxecto Hackers Sen Fronteiras, destacou os faladoiros en FP ciclo medio e superior do IES de Curtis, como parte da actividade piloto en centros de FP, que tivo moi boa acollida.
En Honduras, no eixo de traballo de soberanía alimentaria e defensa da terra, dentro do programa de Restauración de Lagoas de Inverno, entregouse un kit de contedores para separar o lixo en distintos centros educativos. Dende o nosa socia CODDEFFAGOLF nos explicaron que se entende por “pesca continental” e a importancia das lagoas de inverno para as aves.
Dentro do eixo de traballo de Dereito Humano á auga, houbo un intercambio de experiencias entre os Consejos de Microcuencas Panasacaran – Rio Laure. Tamén houbo unha xornada de educación ambiental no centro educativo Manuel Bonilla, municipio de Nacaome.
No mes de outubro tivo lugar una visita técnica a Maputo cunha duración de 30 días nos que o traballo se centrou no fortalecemento do persoal da Administración Rexional da Auga do Sur de Mozambique (ARA Sur), organismo homologo a Augas de Galicia no sur país. O obxectivo da visita foi o de realizar in situ formación teórico práctica para a análise de inundacións co obxectivo de que a ARA Sur poida dispoñer de estudos que lle axuden na toma de decisións, e coa formación do persoal para a realización dos devanditos estudos como elemento fundamental. O traballo de formación coa a ARA Sur parte da base do curso en liña de iniciación ao Iber+ realizado polo técnico de referencia da ARA Sul para eventos extremos, grazas ao apoio do Grupo de Enxeñería dá Auga e do Medio Ambiente (GEAMA) da Universidade da Coruña.
Nos meses de novembro e decembro haberá novas visitas técnicas para continuar con esta liña de traballo coa ARA Sur en Maputo e para dar os primeiros pasos na cidade de Tete coa ARA Centro.
Este mes traemos a recomendación de seguir a un colectivo chamado Total Refusal, que, dalgún xeito, podemos dicir que hackea os videoxogos máis coñecidos para xenerar reflexión política, facendo mesmo curtametraxes dentro dos xogos.
Temos un novo apartado na nosa páxina web, onde se pode ver a axenda de próximos eventos ESFeiros ou que nos parecen interesantes pola temática. Ademais:
Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD
Non podes poñer no mundo unha tecnoloxía que non foi probada. E ese control debe facerse a través dunha auditoría pública. As empresas non o están facendo, non se están autorregulando. Por iso temos ás tecnoloxías que temos. Entón creo que debe ser algo que a ser considerado na regulación. E logo, a participación da cidadanía nos procesos de gobernanza, de desenvolvemento, de implementación, é dicir, en todas as fases do ciclo de vida da intelixencia artificial.
Paola Ricaurte Quijano, investigadora, referente en intelixencia artificial e feminismo