Crónicas dende Honduras. A primeira de Celia!
Despois dunha primeira semana de aterrizaxe en Honduras xunto con Juan, Celia nos narra a súas segunda e terceira semanas no país (do 19 ao 30 de xuño), que como poderedes ver foron intensas…
Ola boas!!
Esta segunda semana xa empeza moito máis adaptadas (menos o calor e as picaduras dos zancudos claro, esa é unha loita que non imos gañar nunca), coñecendo mellor a cidade, os nosos veciños e as costumes.
Empezamos a rutina semanal cun luns de oficina, con reunión en Coddeffagolf (unha das organizacións coas que traballa ESF dende hai anos) para coñecer a semana que nos espera por diante e un pouco máis como é a vida dos proxectos dende o escritorio.
O martes visitamos as escolas de República de Guatemala, República de Honduras e República Lempira, nas comunidades El Obraje, Las Arenas, Las Pozas e La Buena Vista, en Marcovia. Fomos con Nohelia e Estafanía, técnicas de Coddeffagolf encargadas do proxecto Recicla Más, cas que apoiamos nunha charla sobre as 3R. A esta charla acompañáronos tamén dous chicos e unha chica que fan voluntariado no grupo Jóvenes en Acción por el Clima, un grupo con unha moi boa iniciativa que colabora moitas veces de apoio cas organización en actividades relativas o medio ambiente. Dividímonos entre os colexios, cada dous de nós dabamos a charla en un deles e o rematar as impresións e o que vivimos, a pesar de ser comunidades cercanas, foi moi diferente. No meu caso a charla era para nenos de primeiro, segundo, terceiro e sexto grado e tanto o trato dos profes como dos nenos foi marabilloso, atentos co proxecto e con nós, que nos sentimos acollidos en todo momento.
O mércores cambiamos de escenario e imos por primeira vez a un manglar. Moi emocionados por descubrir este ecosistema tan típico da zona do Pacífico e que no meu caso, tantas veces vin nos libros de texto e nos apuntes do grado. Con moitas ganas de poder ver dende dentro en primeira persoa como é: a Avicennia, a Rhizopora e todas as especies de aves, crustáceos e moluscos. Foi increíble e non pensabamos fai uns meses en que estaríamos no medio do manglar nunha lancha de cores típica hondureña. Situábase na zona de Marcovia, na Colonia 3 de Febrero en Pueblo Nuevo, na zona protexida da Reserva Natural Los Delgaditos. Fomos con Victor e Jota no proxecto de monitoreo de moluscos bivalvos.
O procedemento era establecer varios cuadrantes de 5×5 en diversas zonas do manglar e o seu playón, e monitorear a lonxitude, o ancho, o peso e algunha medida máis dos moluscos comprendidos nel. Honduras non conta cunha talla mínima establecida para os moluscos bivalvos que comercializan (cascos de burro, ameixas, curiles…) polo que toman as medidas establecidas por El Salvador para poder establecer unha referencia similar. Unha vez recollidos os datos para o estudio, estes moluscos son devoltos o medio para que poidan seguir crecendo. O grupo de mulleres e homes mariscadoras é encantador, moi cercano e traballador, ensinándonos de cerca como é o seu traballo do día a día, a rutina, todas as anécdotas que teñen no manglar e os seus consellos para sobrelevar o calor e os zancudos. Tamén nos ensinaron como recollen os moluscos, se ningún tipo de ferramenta, unicamente cos seus pes descalzos no lodo.
Para ir finalizando a semana, tivemos un cambio de plans, pois tivemos que ir a embaixada española en Tegucigalpa, a pedir o voto por correo e aproveitando, a darnos de alta no consulado. De esta forma, no caso de haber algunha emerxencia, o país sabe que estamos aquí e onde. Ademáis, tivemos unha visita moi especial, pois veu Paola de España! Con fins institucionais pero moi contentos por vela e poder compartir con ela primeiras impresións e experiencias. Comemos todos xuntos en Tegucigalpa e xa alí, visitamos a oficina de AHJASA, Asociación Hondureña de Juntas Administradoras de Sistemas de Agua. Os seus técnicos Turcio e Lenin explicáronnos como impulsan os procesos de desenvolvementos comunitarios para unha independencia tanto técnica como económica, intentado fortalecen ás organizacións comunitarias e achegar a elas os servicios de auga e saneamento, como un dereito para todas as persoas.
O venres acompañamos a Adán e Carlos (técnicos de CODDEFFAGOLF,) a unha escola de Monjarás, municipio de Marcovia, a unha charla sobre os recursos naturais do golfo de Fonseca: o manglar, as praias, a importancia do chan e das especies que o rodean, a importancia de xestionar ben os residuos. A diferenza da charla do luns este colexio era para alumnado de noveno, décimo e undécimo curso. O último é modalidade de bacharelato e pódese elexir entre dúas modalidades.
Antes de comezar a finde e ir a coñecer outros lugares, concluímos a semana cunhas emocións moi boas por ver in situ como son todos os proxectos e como se desenvolven (así tamén podemos poñerlle forma a todo o traballo que hai detrás de cada un deles), polo trato da xente e a sensación de non deixar de sorprendernos por descubrir cousas novas.
A terceira semana foi incrible, non sei si é a miña percepción dende o punto de vista do que estudei (Ciencias do Mar), pero imaxinádesvos un Centro de Investigación Mariña nunha illa do Golfo de Fonseca no Océano Pacífico? Pois existe, está na Isla do Pacar, pegadiña a Isla do Tigre. Teñen un laboratorio, unha zona de interpretación e sendeiros con avistamento de aves. Ademais, chegas a través dunha praia onde che deixa unha barquiña, é decir, quen non ía querer traballar aí? Pois aí estabamos nós.
Toca o proxecto de Mostreo de Augas, que é o primeiro que se está elaborando na zona, pois non existe ningún rexistro dos parámetros físicos, químicos e microbiolóxicos das augas oceánicas. Moitas zonas, sobre todo as colindantes, non contan con tratamento de augas residuais, e moitos dos residuos acaban alí a través dos propios cursos de auga. Este proxecto ten como obxectivo recoller información mensual de todos estes parámetros para poder contribuír a elaboración dunha base de datos con fins científicos. De feito, este mes de xullo vai a ser o sexto mes que a fagan, e a idea é que xa poidan facer un informe.
Para preparar os medios do cultivo microbiolóxico dedicamos un día no CURLP (Centro Universitario Pacífico Regional del Litoral Pacífico) da UNAH (Universidad Nacional Autónoma de Honduras), facendo os tubos onde irán as mostras de auga.
Estas mostras recollémolas o día seguinte en tres liñas, con diferentes estacións en diferentes coordenadas. Aquí vanse recollendo en bolsiñas e tamén tomando os datos dos parámetros físicos in situ ca sonda paramétrica (pH, temperatura, salinidade, conductividade, sólidos en suspensión, etc.). Xa no CIM vai a parte química (cloro total, o amonio, etc.) e a incubación de mostras microbiolóxicas.
A lectura de resultados faise o día seguinte ( e nós claro, encantados de ir dous días seguidos en lanchiña ata o Centro de Investigación) co apoio dunha das doutoras da Universidade, ca que se fará tamén o primeiro informe de todos os datos que estiveron a recoller estes meses.
E xa para rematar a semana de traballo de campo, aproveitamos que estamos na illa e que rematamos todos os análises para disfrutar dun almorzo con boas vistas e concluír unha semana de traballo e aprendizaxe dende un sitio marabilloso. Agora solo queda un día de traballo de oficina e a disfrutar a finde que temos planeada en Tegucigalpa e con rappel en Siguatepeque!
