Ponte sobre o río Zambeze en Tete

Crónicas mozambicanas. Visita técnica de novembro e decembro

Nos meses de novembro e decembro tivo lugar unha visita técnica a Mozambique cunha duración de 4 semanas nas que o traballo se centrou principalmente no fortalecemento da ARA Sur (Administración Rexional da Auga do Sur de Mozambique) organismo homologo a Augas de Galicia no sur país. Durante a estancia tamén se realizou una visita a sede da ARA Centro na provincia de Tete na que se abordou a concreción dos traballos en inundacións con esta ARA para o ano 2025.

Nun contexto de cambio climático no cal os ciclóns e as anomalías nas precipitacións son cada vez mais frecuentes en Mozambique, o obxectivo principal da visita foi o de continuar coa formación teórico práctica para a análise de inundacións co fin de que a ARA Sur poida dispoñer de estudos hidrolóxico-hidráulicos que lle axuden na toma de decisións no caso de precipitacións elevadas. Nun contexto de cambio climático no cal os ciclóns e as anomalías nas precipitacións son cada vez mais frecuentes en Mozambique.

Para iso traballouse na sede da ARA Sur en Maputo co técnico encargado da análise de eventos extremos. O traballou consistiu nunha nova fase de formación práctica para a realización de estudos de inundacións en bacías de pequena entidade co fin de facilitar a aprendizaxe e o manexo e procesado da análise e dos seus resultados. De modo paralelo, traballouse no peche da modelización da bacía piloto do Inhanombe e na delimitación de zonas inundables para diferentes períodos de retorno.

Os avances realizados, tanto nesta visita como na anterior do mes de outubro, foron satisfactorios e supuxeron unha notable mellora nas capacidades da técnico de referencia da ARA Sur para o estudo de inundacións.  Este técnico xa realizara o ano anterior -grazas ao apoio do Grupo de Enxeñería da Auga e do Medio Ambiente (GEAMA) da Universidade da Coruña-, un curso en liña de iniciación a Iber+ a través de Iberaula, algo que sen dúbida supuxo un moi bo punto de partida para a actividade.

Os traballos desenvólvense sobre o modelo hidrolóxico-hidráulico integrado de alta resolución Iber+, baseado na resolución das ecuacións 2D de augas pouco profundas. A análise dos procesos hidrolóxicos e hidráulicos que teñen que ver esencialmente con estudos de avenidas e a delimitación de zonas inundables require de diferentes fontes de información relacionadas fundamentalmente coa topografía e o relevo da bacía, os tipos e usos de chans predominantes, así como da distribución espacial e temporal das precipitacións asociadas a períodos de retorno extremos, entre outros.

Tendo isto en conta, a dispoñibilidade da información local existente na bacía ou rexión a estudar xoga un papel importante. No caso de Mozambique, do mesmo xeito que noutros países de África ou outras rexións do mundo, non se dispón con frecuencia de datos locais fiables e actualizados, polo que é necesario recorrer ao uso de fontes globais que resultan de gran utilidade á hora de paliar a carencia de información existente. Para o estudo da bacía do río Inhanombe, coa excepción dos datos precipitacións, foron utilizadas fontes de datos globais de distribución libre.

Durante a visita púidose rematar o estudo piloto da bacía do Inhanombe con base no cal foi realizada unha presentación entre o persoal técnico do departamento de recursos hídricos da ARA Sul. Na xornada interna foron presentados os resultados do estudo hidrolóxico: caudais máximos obtidos para diferentes períodos de retorno xunto cos correspondentes hidrogramas de avenidas e os seus respetivos volumes, e tamén os resultados da análise hidráulica: delimitación de todas as zonas inundables existentes dentro da bacía do río Inhanombe para períodos de retorno de 500, 100, 50 e 10 anos.

Nesta ocasión tamén houbo unha visita a cidade de Tete, na provincia do mesmo nome na zona centro-oeste de Mozambique, coa idea de poñer en marcha os traballos sobre inundacións coa ARA Centro no ano 2025. A visita centrouse na realización de reunións coas equipas técnicas e directivas e no debate e concreción dos traballos a realizar que, nun principio, irán na mesma liña que os xa avanzados coa ARA Sul. A ARA centro (unha das tres ARA de Mozambique) é a responsable da xestión da bacía do río Zambeze, un dos grandes ríos de Africa no cal augas arriba da cidade de Tete está o embalse de Cahora Bassa que conta cunha capacidade de almacenamento de 63.000 hm3 (o 12o do mundo).

Durante a visita tamén se traballou no inicio da análise do ano hidrolóxico 2024/2025 e no apoio ao traballo de fin de mestrado en hidroloxía dun técnico do departamento de recursos hídricos da ARA Sur. Tamén houbo tempo para facer reunións coa Axencia Española de Cooperación Internacional para o Desenvolvemento e co Director da Facultade de Enxeñería da Universidade Eduardo Mondlane, coa cal se colabora realizando palestras baseadas nos traballos realizados coas ARA.

Aberto prazo para solicitar Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades (PCR) 2025

Como cada ano por estas datas, abrimos o prazo para solicitar unha das 3 prazas do noso Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades (ao que chamamos agarimosamente PCR).

Trátase dunha experiencia inmersiva de educación para a cidadanía global, coñecendo o traballo nos proxectos que apoiamos no sur de Honduras, coas organizacións hondureñas coas que colaboramos. Hai unha formación e integración previa, cunha estancia no verán en Honduras, na que ESF Galicia se fai cargo de viaxe internacional, seguro e aloxamento (manutención e gastos correntes van a cargo da persoa participante) para, á volta, contar co testemuño de primeira man das participantes, organizando actividades de sensibilización.

Este ano o programa conta con financiamento da Cooperación Galega da Xunta de Galicia, e tamén dos Fondos IRPF da Xunta de Galicia.

Pódese solicitar dende o 20 de xaneiro até o 16 de febreiro.

Calquer persoa maior de idade pode solicitar praza.

Nesta convocatoria de 2025, cada unha das tres prazas ten uns requisitos distintos, adaptados para perfiles diversos. A continuación se poden ver:

  • PRAZA ORDINARIA, na que calquera persoa maior de idade pode presentarse. Aquí se pode consultar as bases, requisitos valorables e prazos.
  • PRAZA PARA DOCENTES DE EDUCACIÓN SECUNDARIA E FP DE GALICIA, dentro do programa Hackers Sen Fronteiras. Aquí se pode consultar as bases, requisitos valorables e prazos.
  • PRAZA PARA PERSOAS DO SECTOR PRIVADO GALEGO, TANTO DO EIDO TECNOLÓXICO-ENXEÑERIL COMO DA ECONOMÍA SOCIAL. Aquí se pode consultar as bases, requisitos valorables e prazos.

Visor de mapas de afectación da ampliación da autovía A52

Dende o noso grupo de Asesoras Ambientais a plataformas de defensa da terra, estiveron traballando na elaboración duns mapas de afectación da ampliación da autovía A52 que vén dende Ourense a Vigo.

Desdrobarían a A55 (que sube dende a fronteiras con Portugal, en paralelo á A9), pero ter dous vías con mesma saída e chegada vai producir embotellamento en Vigo, saturar o tráfico interno, e máis co efecto chamada que teñen, atravesando ademais as zonas de Bembrive e Beade, con moita afectación.

Aquí se poden descargar dous documentos:

A continuación pódese acceder ao

VISOR CARTOGRÁFICO

A alternativa podería ser liberar a AP9, tramo Porriño, pois é a entrada suroeste da cidade, que está infrautilizada ao ser de pago e ter alternativas de balde, e conectaría a parte industrial da cidade con outro polo industrial, as Gándaras e con Portugal.

Plataformas locais (como Bembrive en Pé ou AutoviaA52Non) que se opoñen a esta infraestrutura, levan tempo divulgando os problemas e as alternativas, e esperamos que lles sexa de utilidade esta ferramenta visual para que as persoas sexan conscientes de onde e como lles pode afectar.

Non lonxe de alí está a plataforma contra a A57, que vén a ser un desdobramento tamén da A9, pero a partir do norte da ría de Vigo cara Pontevedra (e que en realidade é unha infraestrutura manifestamente redundante).

Con este grupo queremos tratar de que a enxeñería se poña ao servizo dos grupos máis vulnerabilizados e invisibilizados do noso entorno.

Restauración de lagunas de invierno. Control de hierbas

En el programa de Lagunas de Invierno, observamos que se extiende por la laguna de La Berbería desde hace muchos años, un tipo de “zacate” (hierba, pasto) que domina en áreas extensas. De entrada, se considera que la presencia de esta planta acuática se debe al proceso de “dulcificación” que se ha venido dando en los últimos años por el progresivo cierre de la conexión con el mar, especialmente desde la instalación de las camaroneras y sus infraestructuras de canales y compuertas. Se cree que la presencia del zacate pueda influir en los equilibrios de determinados elementos químicos disueltos en el agua y con ello en el pH, lo cual es algo determinante para la vida acuática y toda la cadena alimenticia. Sin embargo, se requiere de más estudios para confirmarlo. Por otra parte, produce una limitación muy directa en la capacidad de pesca, dado que la “atarraya”, que es la red pequeña utilizada y adecuada para la captura de tallas correctas de camarón y peces, se queda enganchada en el tapiz que esta vegetación crea en los fondos de la laguna.

En el proyecto PR803D 2022-52, financiado por Xunta de Galicia, se ha comenzado a estudiar la biología y comportamiento de esta planta por parte de CODDEFFAGOLF, nuestra asociación aliada directa en Honduras para la ejecución del proyecto, en alianza con la delegación regional de la UNAH (Universidad Nacional Autónoma de Honduras). Con aguas todavía en la laguna, pero ya comenzando a bajar dado que ya terminó la época de lluvias, esta vegetación todavía se mantiene activa, pero en breve se secará completamente, dejando sus nudos de propagación en la arena. Antes de ello, se ha decidido hacer una retirada general de la planta para medir el volumen que se ha producido en la temporada de lluvias de este año y que en cierta medida se contribuya a controlar su propagación para la próxima temporada. Por ello, pescadoras y pescadores que utilizan la laguna están retirando de forma controlada y con medios manuales el zacate acumulado en un área definida de la laguna. El análisis de lo extraído y vigilar el comportamiento posterior de la planta, será determinante para conocer más sobre el equilibrio de la laguna y decidir actuaciones en siguientes fases del programa.

Esperamos que el avance en el conocimiento del comportamiento de esta planta nos confirme la hipótesis actual de que se necesita recuperar mejor la conexión con el mar para mantener las condiciones naturales de salinización, pH y composición química del agua de la laguna. Con la mejora de la conexión de la laguna con el mar, esperamos que mejore el equilibrio de salinidad y otras componentes químicas del agua y que este comportamiento expansivo de la vegetación retorne hacia el equilibrio natural que la laguna tenía antes de la alteración provocada por la actividad humana.

BOE

Boletín Oficial ESFeiro: xaneiro 2025

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Mozambique
  • Enlaces de interese
  • Recomendación artística
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

      En decembro coñecemos o centro gañador do II Concurso de iniciativas didácticas sobre Tecnoloxía para o Ben Común do programa Hackers Sen Fronteiras no ensino secundario, que foi para o CPI de Zas, co seu proxecto Clics seguros en Zas. Dentro tamén do programa de tecnoloxía para o ben común en secundaria/FP, tivemos o segundo encontro de alumnas tecnólogas (primeiro desta Fase 2 do proxecto). Estes encontros pretenden dar voz e espazo de indagación para coñecer posibles barreiras das áreas tecnolóxicas para as alumnas, de cara a reducir a fenda de xénero nas mesmas. Laura, unha voluntaria da USC, puido falar no IES Sar de Compostela sobre internete e a nube, e no IES de Celanova tivemos a Eva dando uns obradoiros de “Bailes que cambian o mundo”. Para profes de Celanova, Jorge fixo un obradoiro en liña sobre Ferramentas libres para comunicación.

    Ademais, presentamos na web os 4 proxectos de investigación financiados no “II Programa de Impulso á Investigación Universitaria en Tecnoloxías para o Ben Común” da Rede Artigo9Tech, que xa están rematados.

    No Nadal tivemos o xa tradicional encontro/xantar en Santiago, que ademais serviunos para celebrar os 20 anos do Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades (PCR). Celebrámolo cun programa especial de ESFRadio coñecendo recordos de varias das participantes ao longo da historia do programa. Ese día pola tarde, aproveitando o Nadal, tivemos a Sandra e Raquel, as nosas expas (persoal laboral español que traballa en Honduras), en Galicia. Fixemos un encontro con elas con concurso de Que sabes de Honduras incluido. Víctor, o coordinador do programa Mozambique, non se quedou atrás e fixo o mesmo. Pola mañá xa tiveramos tempo para ter un encontro e falar do futuro de ESF e da tecnoloxía para o ben común. Tamén tivemos un encontro similar de reflexión e celebración na Coruña.

    O grupo de persoas asesoras técnicas a plataformas de defensa da terra tamén tivo traballo, creando un Visor de parcelas afectadas pola Mina Touro-O Pino.

    Retomamos os ciberfaladoiros, neste caso cun sobre o tema Pode o coche eléctrico ser parte da solución? (e, polo que falamos, vai ser que non…).

    Participamos un ano máis no encontro da rede Arredor do Rural, desta volta en Lugo, e na manifestación contra Altri en Compostela tamén houbo representación esfeira.


HONDURAS

    No eixo de soberanía alimentaria, programa de restauración de lagoas de inverno, CODDEFFAGOLF xunto coas persoas das comunidades da zona, continuan o monitoreo de biodiversidade con cámaras trampa. Nese mesmo eixo xa empezou un novo proxecto, a fase 2 de fortalecemento da actividade marisqueira e dos grupos de mulleres. Socializouse xa coas participantes, e presentámolo na web. Ademais, as propias mulleres marisqueiras están xa facendo monitoreo de bivalvos e calidade da auga e monitoreo biolóxico, os dous cun enfoque de ciencia cidadá. Tamén se fixo unha xornada de limpeza e reforestación de mangle. Houbo tamén unha Feria de Productos Agroindustriales organizada pola Universidad Nacional Autónoma – Campus Choluteca, onde varios grupos de mulleres das que se están apoiando mostraron o seu producto, tamén a través da elaboración de distintos pratos típicos.

    No eixo de dereito á auga destacou a co𝗻𝗳𝗼𝗿𝗺𝗮𝗰𝗶𝗼́𝗻 𝗱𝗲 𝗹𝗮 𝗠𝗲𝘀𝗮 𝗧𝗲́𝗰𝗻𝗶𝗰𝗮 𝗜𝗻𝘁𝗲𝗿𝘀𝗲𝗰𝘁𝗼𝗿𝗶𝗮𝗹 𝗱𝗲 𝗖𝗮𝗹𝗶𝗱𝗮𝗱 𝗱𝗲 𝗔𝗴𝘂𝗮 𝗲𝗻 𝗹𝗮 𝗥𝗲𝗴𝗶𝗼́𝗻 𝟭𝟯 𝗚𝗼𝗹𝗳𝗼 𝗱𝗲 𝗙𝗼𝗻𝘀𝗲𝗰𝗮. Tamén, impulsado pola Mancomunidad NASMAR, tivo lugar un Taller de Calidade de Auga e Cloración. Tamén houbo avances na construción da obra modelo de abastecemento de auga 𝗲𝗻 𝗧𝗿𝗲𝘀 𝗣𝗶𝗲𝗱𝗿𝗮𝘀, 𝗘𝗹 𝗧𝗿𝗶𝘂𝗻𝗳𝗼, co proxecto de mellora da xestión pública da auga financiado por Cooperación Galega.


MOZAMBIQUE

En Mozambique no mes de decembro continuaron no país Víctor e Manuel, até ben entrado o mes, dentro da visita técnica e de coordinación de peche de ano. Ademais, xa se pode ver na web de Augas de Galicia o video e infografías do proxecto AquaMoz


ENLACES DE INTERESE

Activismo e persoas

Auga

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Pobreza e exclusión

Políticas e modelos de desenvolvemento

Soberanía alimentaria e defensa do territorio

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano


RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA

    Este mes traemos música protesta en galego, con Loita Amada, que ademais pecha a xira o 17 de xaneiro en Compostela.


E NO PRÓXIMO MES …

    Temos un novo apartado na nosa páxina web, onde se pode ver a axenda de próximos eventos ESFeiros ou que nos parecen interesantes pola temática. Ademais:

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD


A ESF-RASE DO MES

Os gobernos e ministerios de moitos países empezaron a asinar contratos coas grandes tecnolóxicas para incorporar a intelixencia artificial ás institucións públicas. Tarde o temprano darémonos conta de que son extremadamente caros e que as nosas infraestruturas públicas dependen de Silicon Valley
Evgeny Morozov

20 anos do Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades

Non rematar este 2024 sen celebrar o XX aniversario deste programa, un dos estandartes de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia. Neste tempo consegueuse que case 70 persoas foran moito máis conscientes do mundo global no que vivimos con unha experiencia moi persoal e directa, e moitas máis poideron indirectamente a través das nosas “PCR” coñecer esas outras realidades.

O acrónimo do programa, PCR, é xa ben coñecido no eido da cooperación galega (e nin a súa coincidencia coa proba da COVID fixo que nos plantexaremos cambialo, bueno, un pouco si 😜).

E que mellor xeito de celebrar este aniversario que unha quedada onde moitas das participantes no programa lembraron algunha das súas experiencias, así como algunha palabriña que se lles quedou do país onde estiveron.

Recollimos isto nun programa de ESFRadio que temos o inmenso pracer de deixarvos aquí. Seguro que vos vai encantar!!

Música: “Kalimba Relaxation Music” Kevin MacLeod (incompetech.com)
Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Produce: Jorge Lama

Participan: Celia, Cris, Martina, Sandra, Álvaro, Maruxa, Raquel, Eva, Xoel, Almudena, Raquel, Roberto e, como moderador, Sergio.

Rematados os 4 proxectos de investigación financiados no “II Programa de Impulso á Investigación Universitaria en Tecnoloxías para o Ben Común” da Rede Artigo9Tech

A convocatoria enmárcábase dentro do proxecto “Tecnoloxía ao servizo do ben común, da cidadanía global e da inclusión dende escolas técnicas da Universidade galega. Fase 2”, financiado pola Convocatoria de Accións de Educación para o Desenvolvemento 2023 da Xunta de Galicia.

O obxectivo desta convocatoria é promocionar a investigación en tecnoloxías para o ben común, con pequenos aportes financieros (até 3.000 euros), con certa facilidade de solicitude e xustificación, para realizar contribucións multidisciplinares ao desenvolvemento e á promoción de novas tecnoloxías e enfoques técnico-científicos no campo da cooperación (local e internacional).

Despois dun proceso de selección a partir destas bases, foran 4 os proxectos seleccionados das 11 candidaturas presentadas (10 delas con investigadora principal muller). Unha delas foi descartada por non cumprir criterios de elexibilidade.

Aquí deixamos un resumo de como foi o desenvolvemento dos proxectos, de diversos ámbitos e temas:

Xa temos centro gañador do II Concurso de iniciativas didácticas sobre Tecnoloxía para o Ben Común

O Centro Público Integrado de Zas acadou o premio coa súa proposta de proxecto Clics seguros en Zas. O obxectivo desta iniciativa, é a de sensibilizar ao alumnado sobre os riscos e ameazas existentes na rede e nos dispositivos dende os que acceden á ela, así como das dificultades que acarrexa a fenda dixital e o por que da súa existencia.

Para elo, o alumnado de toda a ESO traballará conxuntamente. Os cursos máis pequenos levarán a cabo a análise ética e crítica do uso dos dispositivos dixitais, e crearán contidos didácticos sobre a protección dos datos e da saúde persoal. O alumnado de 3º aprenderá sobre como protexer a nosa pegada dixital que deixamos na Internet, como crear e gardar contrasinais con seguridade e sobre o que hai detrás das condicións de privacidade das redes sociais. E 4º afondará na repercusión e beneficios do desenvolvemento de proxectos tecnolóxicos de carácter social por medio de comunidades abertas.

O material elaborado compartiranno uns cursos cos outros, vendo a importancia do traballo en rede, creando un punto de información sobre ciberseguridade no centro. E non queda aí. Sairán ás rúas para levar o seu proxecto ao concello e a institucións que traballen con xente maior. Deste xeito difundirán o aprendido coa xente da contorna, coidando de ser inclusivas co material xerado para non deixar a ninguén atrás.

Este concurso é posible grazas ao programa Hackers Sen Fronteiras, no que estamos na segunda fase, coa cofinanciación de Cooperación Galega.

Visor de parcelas afectadas pola Mina Touro-O Pino

Desde o de grupo de asesoramento para a Defensa do Territorio de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, en colaboración coa Plataforma veciñal mina Touro O Pino Non, realizouse  unha recompilación dos datos das parcelas afectadas que figuran na exposición pública do proxecto da mina Touro-O Pino, para facilitar o acceso á información pública ás persoas afectadas e a todo o mundo.

O resultado envorcouse nun xeovisor de acceso aberto sobre as afectacións nos concellos de Touro, O Pino, Vila de Cruces e Arzúa, ademais de recoller diversos enlaces a recursos, mapas, información, planos por parroquias dos bens afectados pola mina e a liña de alta tensión, listaxes de bens afectados co enlace á referencia catastral, etc. Esta ferramenta facilitou á Plataforma veciñal a análise e contraste de erros que detectara.

Nesta web pode navegarse polo xeovisor.

Nuevo proyecto: mejora de la sostenibilidad de la actividad marisquera en el sur de Honduras, fase 2

Este proyecto forma la Fase 2 de un Programa de Marisqueo, dentro del eje de Soberanía Alimentaria de ESF Galicia, y del Programa de Pesca y Marisqueo de la socia local CODDEFFAGOLF. Estará financiado en su mayoría por Cooperación Galega da Xunta de Galicia.

MONTO262.962,14 euros
DURACIÓN EFECTIVA15 de julio de 2024 a 31 de diciembre de 2025
ENTIDADES EXECUTORASComité para la Defensa y Desarrollo de la Flora y Fauna del Golfo de Fonseca (CODDEFFAGOLF), Universidade da Coruña, Laboratorio de Ingeniería Cartográfica (CARTOLAB)

Se diseña y ejecutará en alianza con la Dirección General de Pesca y su delegación regional del pácifico y el Centro Universitario Regional del Litoral Pácifico (CURLP). Esta Fase 2 retoma el fortalecimiento al sector con las experiencia y leciones aprendidas en la fase 1 ejecutado el 2023-2024.


En la fase 1 se abordó la cohesión organizativa de los colectivos, la experimentación para la generación de innovacíón en emprendimientos y la generación de información mediante ensayos de produción de moluscos. La fase 1 fue pertinente ya que el sector marisquero se vio afectado por la la pandemia Covid-19 y los sucesos de muertes de moluscos generalizado. En esta fase se dieron progresos importante en la reactivación económica de los grupos, se fortaleció el conocimiento local sobre la biología de la especies de moluscos y el medio marino, y se impulsó la creactividad emprededora de las mujeres mariqueras golpeadas por la inactividad económica.

Esta fase 2 se centra en continuar fortaleciendo al sector productivo, protagonizado por grupos de mujeres, e iniciar un eje de fortalecimiento de las componentes de investigación y de los titulares de obligación en la materia. Se trata que estas tres componentes: sector productivo (grupos), conocimiento del sector e investigación (Academia) y entes de regulación y normativa (DIGEPESCA, SENASA y otros) avancen de una forma paralela y progresiva, y mantengan o mejoren las dinámicas de diálogo y apoyo.


En este 2024, el gobierno presentó la nueva politica agroalimetaria del pais en la cual se observa la pesca artesanal y especialmente el marisqueo se encuentran invisibilizados. No obstante, el gobierno ha avanzado positivamente en promover un amplio proceso de consulta a la base del sector pesquero artesanal para la formulación de una nueva “Ley de Pesca y Acuacultura”. Se mantienen los diálogos con la sociedad civil hasta el momento, los pescadores artesanales en el marco de la CONAPESCA (Comisión Nacional de Acuicultura y Pesca), la cual convoca a otros sectores para promover politicas y estrategias para desarrollar el sector.
Estas circunstancias suponen un cambio en las prioridades identificadas en el sector:

1) existe una preocupación por la sostenibilidad ambiental y de salud general del recurso marisquero, siendo necesario ampliar el conocimiento al respecto;

2) se ve más necesario mejorar la articulación de los diferentes actores, con sus diferentes perspectivas y capacidades, para hacer frente a un problema complejo como es la regulación y sostenibilidad de la actividad y

3) se identifica la debilidad social y económica de los grupos tras la crisis devenida por la pandemia, el aislamiento derivado de las restricciones y el aumento generalizado de las violencias intrafamiliares y comunitarias y, por otra parte, la falta de actividad económica ocasionó una descapitalización en algunas familias.


El programa del que forma parte esta fase 2 se enfoca en dos objetivos especificos

(1) a la sostenibilidad de la actividad marisquera de grupos de mujeres en los municipios de Amapala, Alianza, Nacaome, San Lorenzo y Marcovia, Honduras y

(2) mejorar la gobernanza del sector marisquero en el sur de Honduras.

Esta fase 2 se centra en 6 resultados planteados:

  • Resultado 1: mejorada la autogestión de los grupos de mujeres y jóvenes del sector marisquero-pesquero artesanal. Aquí se pretende continuar con el fortalecimiento de los grupos desde un punto de vista de mejorar su autonomía y reducir dependencias para la toma de decisiones y acción en materia de generación de alternativas económicas e incidencia.
  • Resultado 2: mejorado el acceso y gestión responsable de los espacios productivos por parte de los grupos marisqueros. Se fomentará la regeneración de los espacios de cría de molucos fomentando buenas prácticas que aporten a la produción semi-contralado de los bivalvos; construyendo con la comunidad y el apoyo de la UNAH y DIGEPESCA un sistema de alerta temprana (SAT) que pemita identificar amenazas al recurso. También se impulsará mecanismos (contratos de usufructos u otros mecanismos) para garantizar la tenencia de los espacios para los colectivos y poder ejercer mayor control sobre la actividad marisquera.
  • Resultado 3: se fomentará el testados y validación de nuevas tecnologías en la producción marisquera, que van desde la identificación taxonómicasde las especies para determinar su comportamiento en el medio natural a documentar aquellos factores que influencia su crecimiento y desarrollo; se estableceran ensayos para documentar cada una de las etapas.
  • Resultado 4: se promoverá la generación del conocimiento con el enfoque de garantizar la sostenibilidad del sector. Tanto CODDEFFAGOLF como la Universidad desarrollaran una estancia en España para conocer los modelos de producción marisquera en Galicia con miras adaptarlos a los condiciones locales y desarrollar mejores prácticas de producción local. Se trata de buscar una mayor formalización del sector marisquero con modelos productivos más eficientes.
  • Resultado 5: se fortalecerá las capacidades de los titulares de obligación, esencialmente de la DIGEPESCA, a través de un fortalecimiento de su capacidad operativa, formación a sus cuadros técnicos en comunicación asertiva.
  • Resultado 6: se impulsara la articulación de los actores involucrado en la cadena del marisqueo, promoviendo por ejemplo un espacio de intercambio entre el funcionariado de la DIGEPESCA y CETMAR para crear lazos de cooperación que impacte un mejor desarrollo del sector marisqueras. Se pretende que la DIGEPESCA mejore la asistencia a los con personal técnico con mayores compentencias en colaboracion con la universidad e impulsar la hoja de ruta del sector marisquero.