Segue o traballo pola soberanía alimentaria no Golfo de Fonseca

Dentro das accións impulsadas no Convenio18-CO1-1126 coa Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo, que impulsamos VSF Justicia Alimentaria Global, Amigos de la Tierra España e Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, xunto con varias organizacións hondureñas que coñecen moi ben o que está a pasar, queremos resaltar un par de actividades realizadas durante o mes de maio, impulsadas pola nosa socia CODDEFFAGOLF.

Por un lado, as compañeiras do Comité de Investigación Local CIAL-APROEM, estableceron un ensaIo para a mellora de dúas variedades de millo (langueño e campesino), en Zuniga Abajo, Moropocay. A finais de 2020 fixeran tamén un con variedades de sorgo.

Por outro, a organización da “Feria verde”, onde participaron productoras e emprendedoras do concello de Nacaome. A actividade se organiza pola Mesa Seguridad Alimentaria y Nutricional de Nacaome. Alí están á venda productos locais a prezos xustos.

Boletín Sonoro ESFeiro: maio 2021

Neste día das Letras Galegas deixamos aquí o Boletín Sonoro ESFeiro en ESFRadio, a versión podcast do noso Boletín Oficial ESFeiro.

En 5 minutiños podes coñecer o que fixemos en abril en Galicia e Honduras, novas sobre tecnoloxía e dereitos humanos, axenda de eventos vindeiros e a ESFrase do mes.

Se che gustan os podcasts, apúntate a ESFRadio!

Pincha aquí ou no enlace a continuación:

Boletín Oficial ESFeiro: maio 2021

CONTIDOS

  • Vida Asociativa
  • Honduras
  • Enlaces de interese
  • A recomendación artística do mes
  • E no próximo mes …
  • A ESFrase do mes

VIDA ASOCIATIVA

    O sábado 24 de abril tivemos a nosa Asemblea Extraordinaria de Primavera. Como puntos a destacar:
▶️ aprobáronse as novas directrices de comunicación de ESF,
▶️ aprobouse a colaboración co grupo GEAMA da Universidade da Coruña e Augas de Galicia, para difundir o traballo que fan en Mozambique de fortalecemento técnico dos organismos de cunca hidrográfica
▶️ aprobouse iniciar o traballo en diagnose de xénero para avanzar cara un plan de igualdade
▶️ elexiuse a nova Xunta Directiva da Asociación, quedando formada por: Alberto Bragado, Carmen Troncoso, Zoe Chaos, Tomás Bande e Marc Romero. Queremos agradecer a Andreina Vargas Carrión, Irene González Veiga, Daniel Vila Barreiro e Daniel Vila Recarey por estes anos de traballo e adicación
    Non podía faltar un novo episodio do noso podcast ESFradio, co noso Boletín Sonoro ESFeiro de abril. Ademais, empezan as operacións do Banco de REciclaxe Electrónico na nosa oficina da Coruña, onde colaboraremos con Ecos do Sur en revivir vellas computadoras con software libre para pechar a fenda dixital en familias que o precisen. Simultáneamente, tamén en Vigo están iniciando outro Banco de REciclaxe, e nos apoiamos mútuamente coas asociacións IEEE e ACCEM.
    Un novo grupo se activou en ESF tras o ciberfaladoiro sobre se ESF é unha organización feminista (aquí o resumo). O grupo de xénero xa existía como foro de debate e reflexión, pero agora vai liderar o proceso de diagnose de xénero de ESF aprobado na asemblea. Ademais, dende o grupo de masculinidades alternativas de ESF (micromachiños) compartíronnos a súa lista de reprodución de música para novos homes.


HONDURAS

    En abril cumplíronse 5 anos da nosa Raquel como expatriada de ESF en Honduras, onde sen ostentación, pero con moito traballo e acompañando as nosas copartes en todo momento, consolidámonos como un actor de referencia no Golfo de Fonseca. Aproveitamos para lembrarnos de Mireia, Víctor e Cris, que tamén contribuiron nos anos anteriores (dende o 2008) a esa consolidación.

    No país continúa o traballo cos grupos de mulleres no programa de soberanía alimentaria e defensa do territorio. Neste precioso video de minuto e medio pódese coñecer un pouco máis da vida das mulleres marisqueiras. Ademais, tivemos a boísima nova da inauguración, no mercado de Amapala, do Centro de acopio de mariscos de 4 empresas de servicios múltiples de mulleres marisqueiras de Amapala (un dos municipios onde traballamos, que ten a característica de ser en gran parte insular). Xa levan 15 días vendendo bo producto, tratando directamente con marisqueiras e pescadores, e tratando de mellorar o prezo que ofrecen os intermediarios (que, en demasiadas ocasións, aprovéitanse do traballo das mulleres e homes do mar).


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Enerxía e cambio climático

Iniciativas

Investigación para o desenvolvemento 

Mundo

Políticas e modelos de desenvolvemento

Sensibilización

Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano

Voluntariado e Persoas


A RECOMENDACIÓN ARTÍSTICA DO MES

    Esta é unha nova sección de BOE, onde recomendaremos algunha obra artística que nos pareza especialmente inspiradora. Cancións, libros, películas, obras de teatro, banda deseñada…, calquera peza de arte pode ter cabida!

    Este mes quedamos cunha canción dunha artista que xa leva tempo en escea, con moitas cancións comprometidas. Trátase de Zahara, e desta volta queremos recomendarvos a súa recente canción Merichane. Non deixa indiferente…


E NO PRÓXIMO MES …

   Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia  consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD (ou subscríbe ao seu boletín quincenal, que conta con ofertas de emprego; formacións e actividades; novidades do sector; convocatorias de bolsas e subvencións; propostas de voluntariado, etc.). Tamén nas nosas redes sociais twitter, instagram e na nosa canle de telegram,difundimos eventos de interese externos a ESFGalicia de temas vinculados ao noso traballo.


A ESF-RASE DO MES

“Creo sinceiramente que se os líderes políticos puidesen ver o seu planeta desde unha distancia de 100.000 millas [uns 160.000 kilómetros], a súa perspectiva mudaría drasticamente. Esas fronteiras tan importantes serían invisibles”.
Michael Collins, astronauta da misión Apolo 11, que faleceu a pasada semana

Ciberfaladoiro: a vida das mulleres marisqueiras do Golfo de Fonseca, Honduras

El día 4 de mayo tuvimos la ocasión de encontrarnos para hablar sobre la situación de las familias que se dedican a la pesca y marisqueo en el Golfo de Fonseca, Honduras. Aprovechábamos el encuentro para hablar sobre el interesantísimo diagnóstico que CETMAR con el apoyo de CODDEFFAGOLF levantaron a finales de 2020 de la zona, y que recomendamos consultar a quienes tengan interés en saber más de la sociología de esta zona. Además, tuvimos la inmensa suerte de contar desde Honduras con la participación de 5 de las mujeres marisqueras, que contra viento y marea siguen impulsando su actividad, siempre abiertas a aprender e innovar, protegiendo el hábitat del que dependen ellas y sus familias. Verdaderas “mulleres bravas do mar”.

Queremos dejar aquí algunos de los hallazgos más importantes del diagnóstico, que fueron además corroborados y enriquecidos por Claudia, Judit, Alba, Lourdes y Mariela, de los grupos de mujeres marisqueras organizadas de los municipios de Amapala y Marcovia.

Momento den encuentro

Destaca la diferencia de de actividad pesquera dependiendo del género. Conchas y cangrejos lo hacen las mujeres. El hombre va a la pesca propiamente dicha (el trasmallo, un tipo de red, es el más empleado).

En más de la mitad de los hogares encuestados la dependencia de la pesca y marisqueo es muy grande (2 o 3 personas de la familia). Aun así, no les llega para cubrir sus necesidades básicas, teniendo que buscar la manera de complementarlos a través sobre todo de agricultura y comercio (pequeñas tiendas llamadas pulperías, o similar).

Las instituciones públicas no se ocupan demasiado de la pesca y marisqueo artesanal, es un sector muy invisibilizado (se apuesta más por la gran industria camaronera, por ejemplo). Pero las mujeres están mejor organizadas que los hombres. Incluso ellos reconocen esa deficiencia en las encuestas. Sin embargo, las mujeres tienen menos presencia en toma de decisiones, aun estando más organizadas, aunque es algo que va cambiando poco a poco. Actualmente empiezan a tenerlas más en cuenta, incluso en Marcovia, donde aun no tienen centro de acopio (en Amapala llevan 15 días con su centro de acopio en el mercado, donde ya están vendiendo sin participación de acopiadores).

Aun así, hay una desprotección del hábitat, ya que no se promulgan ordenanzas que regulen la explotación, que otorguen concesiones o promuevan vedas o zonas protegidas. Por desgracia el acceso es libre . Por eso les es tan dificil a ellas estar pendientes, porque luego llega gente incluso de otras zonas y recolectan sin control (incluso las semillas sembradas). Al final esa vigilancia que hacen no tiene respaldo institucional y se arriesgan a enfrentamientos violentos. En Galicia llevó mucho tiempo esa regulación y “profesionalización” del sector, a través de cofradías y sistemas de distribución como las lonjas. Aun hoy se dan situaciones de furtivismo a pesar de todo… Pero es una buena dirección hacia la que avanzar.

En los siguientes eslabones (transformación, comercialización) es cuando aumenta el valor añadido, y no en la producción, que es de lo que se ocupan las mujeres marisqueras, aunque es algo también que se quiere mejorar.

Existe una gran dependencia de la figura del acopiador o intermediario (es común a casi todos los lugares de Centroamérica). El acopiador es alguien que se acerca a su zona a comprarles lo que capturan. Muchas veces es quien alquila insumos y materiales para salir a pescar, y luego marca los precios. Casi una relación feudal. Pescadores y mariscadoras están en situación de desventaja. La estrategia de diferenciación y añadir valor aun no se ha dado lo suficiente, es algo también a explorar, lo mismo que otras técnicas como la de siembra de semillas de marisco (también lo vieron cuando dos de estas mujeres visitaron Galicia en 2019).

Algunas de las mujeres marisqueras en plena faena

Un problema es que las disputas entre distintos intereses en el Golfo de Fonseca frena el desarrollo de políticas integrales para su protección. Hay datos que hablan de más de 200.000 personas en situación de emergencia alimentaria en la zona del Golfo de Fonseca. Esto hace que se someta el recurso a más presión. Es un tema a tener muy en cuenta en las acciones futuras, porque además se añade la contaminación, el cambio climático (que afecta a esta zona de trópico seco muy especialmente) y los mencionados intereses extractivistas (con la amenaza de las ZEDES, agricultura industrial, canal seco centroamericano), así como la ausencia de enfoque de cuenca hidrográfica en la gestión del agua. Sería muy importante un estudio en profundidad de todo el Golfo en sus afectaciones, calidad de agua, etc. Muchos ríos que desembocan en el Golfo, portando agrotóxicos, residuos de minería y otros, agravándose todo con deforestación de manglar y salinización por sobre-explotación de pozos por grandes plantaciones de meloneras, caña de azúcar…, que favorecen la penetración en tierra de la cuña salina.

Si se quiere conocer más de la vida y el trabajo de estas “mulleres bravas” os recomendamos este precioso vídeo de minuto y medio y este otro elaborado por las propias mujeres marisqueras.

Bancos de Reciclaxe Electrónica. Software Libre contra a fenda dixital

Cando se está cumplindo un ano do primeiro tele-obradoiro sobre darlle nova vida a vellos ordenadores, que logo desembocou na conformación do Grupo de Apoio Mútuo Dixital, queremos contarvos que a cousa seguiu rodando até conseguirmos montar un Banco de Reciclaxe Electrónica.

O Banco de Reciclaxe Electrónica ESFeiro botou andar no noso local na Escola de Enxeñería de Camiños no campus de Elviña (A Coruña) durante o mes de abril. Esperamos facer algúns obradoiros chulos de cacharreo nel, ademais de colaborar coa ONG Ecos do Sur para pechar a fenda dixital con familias que precisen máquinas e que ademais queiran aprender a cacharrear con GNU-Linux. De momento, contamos co apoio financeiro dunha subvención do IRPF da Xunta de Galicia, e o espazo que podedes ver na foto nunha esquiniña da nosa oficina. Se tes algún material informático que queiras doar e estar pola zona da Coruña (tamén recollemos puntualmente en Ourense), escrebe a

bancoreciclaxecoruna@galicia.isf.es

Ademais, se queres colaborar botando unha man revivindo equipos e aprendendo os fundamentos do “cacharreo”, tamén podes escreber!!

Outra boa nova é que tamén estaremos tamén apoiando un banco similar que se estivo formando en Vigo, na Escola de Telecomunicación, con persoas da asociación IEEE colaborando con ACCEM. Así que, se estás na zona de Vigo, podes contactar neste formulario.

Non nos esquecemos do decano destes bancos de reciclaxe con software libre, o que xestiona a asociación Aberteo, se estás na zona de Santiago de Compostela.

Se sabedes dalgún banco máis en Galicia deste estilo, onde o uso de software libre sexa innegociable, avisade!

FORA FENDA DIXITAL!!!!