Posts

Enxeñería Sen Fronteiras premia o uso de software libre para reactivar participativamente montes abandonados

Acabamos de celebrar a primeira edición do Concurso de Iniciativas de tecnoloxía para o ben común aplicadas ao eido profesional, incluído no proxecto ESFpro, financiado pola Cooperación Galega da Xunta de Galicia e fondos da casiña solidaria da declaración da renda, que busca destacar o papel das empresas na transformación do modelo produtivo e social.

A proposta escollida foi a aplicación dun Sistema de Información Xeográfica de libre uso para reactivar montes veciñais abandonados e orientar aproveitamentos multifuncionais elaborada como a proposta gañadora da primeira edición do concurso de Iniciativas de tecnoloxía para o ben común aplicadas ao eido profesional.

Baixo o título Montes con futuro. SIG libre para reactivar montes veciñais abandonados e orientar aproveitamentos multifuncionais en Galicia, a agrupación forestal A Croa, de Camariñas, propón empregar unha metododoloxía de planificación colectiva do monte desenvolta como parte dun TFG da Politécnica de Lugo, de Ángela María Pérez Lema. Cun sistema de información xeográfica libre (QGIS) para mapear o territorio, man a man coas persoas propietarias, se verán as condicións de cada zona co obxectivo final de que a colectividade sexa quen de encaixar cada uso onde ten máis sentido e onde é máis probable que funcione. O proxecto contará cunha axuda de 400 euros e o acompañamento da ONGD para implementala, permitindo diversificar o monte con usos que poden convivir, madeira, froito, pastoreo, mel, micoloxía e outros aproveitamentos locais. Esta pilotaxe da metodoloxía se espera que sirva ademais para mellorala e poder despregala noutras zonas de Galicia.

Enxeñería Sen Fronteiras destaca a calidade das propostas recibidas na primeira edición do concurso e, de feito, engadiu unha mención especial cunha dotación de 150 euros para o proxecto Robótica Hospitalaria para Humanizar a Atención Sanitaria presentado polo Colexio Profesional de Enxeñaría en Informática de Galicia co obxectivo de mellorar o benestar emocional dos pacientes e humanizar a contorna hospitalaria.

ESFpro

O concurso de Iniciativas de tecnoloxía para o ben común aplicadas ao eido profesional forma parte do programa ESFpro que Enxeñería Sen Fronteiras desenvolve coas principais entidades profesionais da enxeñería, da tecnoloxía e da economía social e solidaria para detectar e impulsar boas prácticas á hora de levar ao ámbito profesional valores como a igualdade de dereitos entre homes e mulleres, o respecto polos dereitos humanos, a inclusión da diversidade ou a aplicación da perspectiva da sustentabilidade e do consumo ético sobre a adquisición e a xestión de materiais, de residuos e de enerxía.

Froito deste proxecto é tamén a Guía de Autodefensa Dixital e un estudo sobre a Tecnoloxía para o ben común e os dereitos humanos nos ámbitos profesionais tecnolóxicos de Galicia elaborado polo equipo do proxecto e que evidencia un alto grao de interese polas cuestións propostas desde ESFpro entre as organizacións participantes, aínda que se percibe que a aplicación efectiva de boas prácticas está condicionada por factores como o custo económico ou o descoñecemento de ferramentas e conceptos clave.

Destácanse algunhas diferenzas entre os perfís consultados: as persoas vinculadas a entidades que traballan na defensa dunha economía que poña a vida no centro mostran unha maior conexión entre valores persoais e organizacionais, mentres que entre os colexios profesionais apúntase a unha maior necesidade de clarificación conceptual e formación específica. En ambos casos, recóllese unha elevada disposición ao traballo en rede, como tamén o acreditan os distintos encontros e foros nos que se recolleron pareceres de diversas persoas e organizacións destes sectores da economía social e dos colexios profesionais de enxeñería.

Detalle de mapa de cobertura forestal por parcela

A foto do encabezado é unha masa de Pinus pinaster (piñeiro do país), realizada por Ángela María Pérez

Visor dos sistemas municipais de abastecemento de auga en Galicia

Este visor cartográfico, en permanente actualización e corrección, vén suplir a falta de información pública e accesible en Galicia sobre os sistemas de abastecemento municipais de auga potable. Foi feito en colaboración de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, Ecoloxistas en Acción e o Laboratorio de Enxeñería Cartográfica da Universidade da Coruña.

Nel pódese consultar en formato de Sistema de Información Xeográfica o número de sistemas de abastecemento municipais que existen en cada concello e cómo se xestionan actualmente (público ou privado a través de concesión a empresa). Fornécese ademáis información sobre o volume de auga suministrado, que se contrasta co volume facturado polo Concello para obter un ratio de perdas no sistema, e tamén sobre os custos económicos para o Concello e consumidores. Toda a información para a realización do visor foi obtida con datos proporcionados polos concellos galegos.

Metodoloxía

Os concellos nos que non aparecen datos son dos que non se obtivo información a pesares de solicitala, xa que a partir de traballo de persoas voluntarias de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia e Ecoloxistas en Acción se fixeron solicitudes en cada un dos rexistros telemáticos dos concellos galegos, un por un. Foise levando un rexistro das solicitudes realizadas, con número de expediente e data de presentación.

Nunha primeira etapa, tras esa solicitude directa en cada rexistro telemático municipal, só uns 20 concellos contestaron enviando os datos solicitados. Entón se realizou unha queixa á Valedoría do Pobo indicando os concellos que non contestaron pasados 4 meses. A partir dese momento foi cando se empezaron a obter máis respostas. Estas respostas os concellos as enviaban tanto vía email, como a través da Valedoría do Pobo ou no Notifica.gal. Nalgúns casos (en torno aos 20) indicaban que non lles constaba a solicitude, obrigándonos a enviarlles datos do expediente e data de presentación (o cal fainos resaltar como moitos concellos non teñen ben estruturada o subministro de información pública, sexa por falta de persoal, de protocolos axeitados ou simplemente por desidia). Nalgúns casos aínda se están enviando estes datos por non dar abasto, xa que se trata de traballo voluntario, non se contou con financiación para este traballo excepto un pequeno monto para desenvolver o Visor.

Aquí se pode coñecer máis sobre obstáculos atopados, ferramentas e aplicacións empregadas ou máis detalles de xestión dos datos.

Se se desexan os datos en bruto, pódense solicitar ao correo-e de contacto

Propostas de futuro

  • Realización de estudos e comparativas (empregando tamén a variable xeográfica)
  • Proposta de mantemento e actualización do sistema de información a nivel técnico e de gobernanza (como e quen manterá os datos e o sistema actualizado?). Opción de sistema online participativo empregando ferramentas como EMAPIC ou similares.
  • Ampliación do proxecto para incluir en cada concello o resto de sistemas de abastecemento existentes (probablemente traballando por número de persoas atendidas ou por % da poboación, que pode ser maior do 100% ao ser bastante habitual aldeas que conten con máis dun sistema de abastecemento, por exemplo veciñal e municipal). Para isto, a intención sería difundir o proxecto no territorio, para por unha banda crear incidencia social e por outra que a plataforma sexa un sistema vivo que permita achegas de todo o mundo, con validación posterior dos datos.
  • Afondamento en indicadores de aseguramento do Dereito Humano á Auga, tanto en concellos ou grupos de concellos, como a nivel de toda Galicia (en particular os que teñen que ver con acceso a información pública, a pobreza hídrica e a gobernanza).