Xogos e dinámicas para a transformación social
O pasado día 29 de xuño xuntámonos para xogar, coa excusa da formación presencial que varias das participantes no Programa de Voluntariado Internacional de Coñecemento doutras Realidades ían realizar antes de marchar esta mesma semana. Queremos compartir aquí algo do que fixemos.
A Educación Popular, moi común en latinoamérica, tardou máis en chegar aos nosos lares, pero ao partir dunha filosofía de educación moi enfocada á participación e á experimentación empática, é ideal para transmitir valores e actitudes (que é o obxectivo básico da educación para a cidadanía global e a transformación social emancipadora).
A ludopedagoxía ten orixe na educación popular, e parte dunha base interesante: mentres se xoga, non importa de onde ves ou se te coñezo dende hai 5 minutos, e o proceso permite atisbar como podería ser un mundo mellor. Aquí se pode atopar unha boa referencia deste enfoque.
Na nosa xornada, que fixemos grazas ao financiamento con axudas da Xunta de Galicia con fondos da casiña solidaria da declaración da renda, tiñamos os seguintes obxectivos:
- Mellor coñecemento do grupo
- Introducirse un pouquiño en dinámicas e xogos transformadores que permitiran reflexión empática sobre diversas realidades
- Coñecer máis sobre o traballo de ESF
- Pasalo ben
A xornada tivo varios bloques
PRESENTACIÓN
Para isto empregamos unha rolda de presentación curtiña e, a continuación, fixemos a dinámica do reloxo, que se pode coñecer aquí. Só tivemos dúas horas para cita, onde por parellas falaron de:
Ás 3: algo que me gusta facer ou se me da ben
Ás 6: recomendación artística de calquera tipo, que teña certa compoñente de dereitos humanos ou transformación social emancipadora. Neste caso logo compartimos en plenario o que saiu, cada persoa o que lle recomendou a súa compañeira de cita (recomendacións que foron dende o blues como estilo musical, o comic-película-serie Snowpiercer, a película Nadadoras, algún libro de decrecemento de Carlos Taibo, a serie Supa Team 4 (Las Super 4), un vídeo escolar sobre medio ambiente e reutilización…).
PRIVILEXIOS
Para reflexionar sobre privilexios empregamos a dinámica Un paso adiante, que se pode ver aquí detallada.
EMPATÍA
Aquí xogamos a Os zapatos da outra. Coas participantes formando unha liña, descalzámonos e deixamos os zapatos diante nosa. Damos todas un paso á esquerda (a última persoa da liña pasa ao extremo contrario á dereita). Así todas estamos diante de zapatos que non son os nosos.Tratamos de calzárnolos. Logo tratamos de camiñar con eles en círculo pola sala (algún tivo sorte co que lle tocou, pero outras non puideron nin calzarse…)
GALICIA-HONDURAS
Neste caso probamos un xogo de cromos-cartas son persoeiros relevantes de Galicia e Honduras (da arte, ciencia, humanismo e activismo) que, de xeito colaborativo, se unían para resolver problemas de distintos tipos. Estamos aínda desenvolvéndoo, pero pronto deixarémolo dispoñible!
SECTORES E FILOSOFÍA DE TRABALLO DE ESF
Neste caso probamos o xogo colaborativo Tech4All, que desenvolvemos tamén en ESF, e consiste en abordar 5 sectores clásicos de traballo de ESF (auga, enerxía, alimentación, TIC e educación crítica) empezando polas actividades máis básicas para tratar de ir buscando enfoques máis transformadores. Está baseado no xogo Hanabi, e este si que o deixaremos libre en breve.
AVALIACIÓN
Aquí empregamos primeiro a coñecida dinámica do termómetro, que se pode usar en moitos contextos. Ante unha pregunta ou afirmación, ás persoas se colocan nun lado ou outro da sala segundo a resposta que dan, con toda a gradación desexada polo medio. Na nosa sesión, as 2 preguntas foron:
• Esquerda quen aprendeu moito, dereita quen non aprendeu nada (aquí houbo bastante tendencia á esquerda)
• Esquerda quen o pasou moi ben, dereita que nah… (aquí houbo concentración total na parte máis esquerda da sala :D).
A continuación fixemos a dinámica da diana. Tiñamos debuxada unha diana con tantos sectores (quesiños) como dimensións a avaliar. Quedara un sector sen asignar, por se alguén que tiña algún obxectivo persoal quería tamén avalialo (neste caso, incluiuse aprendizaxe sobre Honduras). Logo as participantes pegaron pegatinas en cada sector para amosar en que medida consegueuse cada obxectivo (canto máis no centro da diana en cada sector, máis grao de consecución do obxectivo). Neste caso:
- Mellor coñecemento do grupo
- Experimentar dinámicas e xogos transformadores
- Coñecer máis sobre o traballo e proxectos de ESF
- Pasalo ben
- Honduras (o engadido)
Na imaxe pódese ver como os máis acadados foron os de coñecementos de dinámicas e pasalo ben, mentres que no de afondar no coñecemento sobre Honduras non se acadou tanto (iso en breve terá arranxo, cando estean aló!)
