Enxeñería Sen Fronteiras. 25 anos pensando a tecnoloxía para o ben común dende Galicia

Remata este 2018, no que Enxeñería Sen Fronteiras Galicia celebrou os seus 25 anos. Foi unha das moitas ONG nadas na década dos 90, ao abeiro dos movementos a favor de destinar o 0,7% do PIB á cooperación internacional para o desenvolvemento, dentro dun movemento de solidariedade global cos pobos de países empobrecidos. En España e Galicia empezaran a xurdir con forza organizacións deste tipo xa nos 80, con toda a vaga de apoio ao movemento sandinista en Nicaragua.

Tamén foi unha das moitas organizacións que asociaban o nome dunha profesión ao apelido Sen Fronteiras e, como moitas delas, foi en Francia onde tivo o seu inicio. O programa Erasmus, ao que hai que agradecer moito a conectividade de movementos e cultura entre países europeos, tamén tivo a culpa de que se importara a España a idea (e o nome), creando asociacións en paralelo en diversas escolas de enxeñería (falamos de 1992), ás que se sumou Galicia (xa en 1993, na Escola de Enxeñería de Telecomunicación de Vigo). En 1995 as diversas asociacións de Ingeniería Sin Fronteras espalladas polo país se constituíron en Federación. Hoxe, con moitas novas entradas e tamén algunha que outra saída, á Federación Española de Ingeniería Sin Fronteras fórmana 13 asociacións, en diversas comunidades autónomas.

Dende o principio, a organización, que se chamaba Enxeñeiros Sen Fronteiras (ESF), tivo clara a súa especialización. Sería no eido da enxeñería, coa misión de poñela ao servizo do desenvolvemento das persoas e os pobos, entendido como ampliación de capacidades e empoderamento das mesmas para ser protagonistas do seu desenvolvemento. Pero non se tardou en empezar a falar da Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano. Ampliábase polo tanto o ámbito ao tecnolóxico.

Ao cabo dun tempo, mudouse o nome a Enxeñería Sen Fronteiras que, ademais de usar un xenérico moito máis inclusivo, trataba de sacar o foco das profesionais para poñelo no concepto. Enxeñería vén de enxeño, enxeño para solucionar problemas, en todo o mundo, facilitando que sexan as persoas quen en última instancia loiten polos seus dereitos; para isto fai falta persoas de perfís moito máis diversos que simplemente enxeñeiras. Este matiz é sutil, e seguen a chamarnos “Enxeñeiros Sen Fronteiras”en moitas ocasións, aínda que nós non nos cansamos de explicar por que non somos “enxeñeiros”, por moito que saibamos que o nome atrae moito máis a enxeñeiras que a outros  perfís. Polo menos, ese aspecto que ten que ver coa promoción do pensamento crítico, con valores de solidariedade e a procura do ben común (chamémoslle “aspecto humanista”, se se quere), que era raro atopar nos contidos da educación formal nas escolas de enxeñería, podíase adquirir se se participaba na asociación, que tivo nestes anos sedes nas sete grandes cidades galegas. Agora mesmo hai en A Coruña, Vigo, Lugo, Santiago de Compostela e Salceda de Caselas, aínda que hai xente actuando por toda Galicia (e tamén fora dela) e as sedes cada vez están deixando de ter tanto peso na organización. Cousas desta sociedade líquida, que diría Bauman…

Anos 90

Qué é desenvolvemento?

Os noventa foron anos no que tanto o concepto de Desenvolvemento como o de Tecnoloxía estaban a sufrir moitos cambios. Desenvolvemento era crecemento do PIB? Era ter comida, auga, sanidade e educación básica? Era cidadanía mobilizada que loitara polos seus dereitos e contra os abusos (xa fora de estados máis ou menos totalitarios, de multinacionais expoliadoras ou de caciques locais)? Falabamos de desenvolvemento como cidadanía global, aseguramento de DDHH, emancipación? E tecnoloxía era só tuberías, pozos, infraestruturas, ou tamén metodoloxías participativas e gobernanza? Podía buscarse un mundo xusto empregando a tecnoloxía sen ter en conta elementos como participación e transparencia na gobernanza dos recursos?

 

ESF buscou a súa propia definición de desenvolvemento, e comezou a aplicala dende si mesma.

Eran moitas preguntas, que ían abordándose sobre a marcha, tratando de traballar en rede con outras organizacións, sempre dende o voluntariado e o activismo. As persoas da base social decidiron ser as protagonistas para decidir o rumbo da asociación e as accións a realizar, e realizalas. A asociación creouse como un ágora, un lugar de debate e de compartir coñecementos e liñas vermellas persoais no eido dos dereitos humanos, unha escola de acción colectiva. A condición era a horizontalidade, de xeito que todo o mundo podía propoñer ideas de accións ou de causas polas que mobilizarse, buscando o apoio doutras persoas da asociación para levalas a cabo, e decidilas en conxunto.

 

O que ESF decidiu ser é o que ESF é hoxe en día.

Este xeito de traballar non cambiou moito nestes 25 anos, porque un dos valores que están no ADN da asociación é a coherencia. E non se pode falar de promover o empoderamento das persoas e organizacións da sociedade civil a nivel global se non empezamos por nós.

 

Anos 2000

A tentación do capital.

A partir de finais dos noventa e primeiros anos do novo milenio, aparecen no sector da cooperación para o desenvolvemento, da man das políticas públicas de cooperación que se ían consolidando en Galicia e España e derivados dos grandes acordos dos países da OCDE, conceptos como eficiencia nas accións, traballo por resultados (medibles e cuantificables) ou rendición de contas. Tratábase de conceptos moi loables, pero demasiado imbuídos da lóxica curtoplacista e monetarista que ía impregnando máis e máis toda política pública.

Moitas organizacións vímonos inmersas no debate entre aproveitar os cada vez maiores fondos (non só de subvencións públicas, tamén de fundacións privadas ou empresas que querían visibilizar a súa acción social), ou manter un perfil máis de “activismo de baixo custo”, sen tantas ataduras burocráticas.

O dilema da profesionalización.

Algunhas creceron moito e abriuse unha fenda entre o protagonismo da base social respecto ás persoas liberadas que eran necesarias para manter o nivel de consecución de fondos, nunha lóxica de burocracia en nome dunha rendición de contas a quen da os fondos (sociedade a través de impostos  no caso de subvencións públicas, ou financiadores privados, accionistas ou socias no caso dos fondos privados).

Gran parte das actividades deste tipo de organizacións tiñan e teñen unha calidade e un impacto  inalcanzable sen eses fondos, a costa de restar protagonismo á base social. Probablemente, para un tema tan complexo como acadar un mundo xusto, sustentable e onde ninguén quede fóra, sexan necesarios moitos  niveis de traballo e tipos de organizacións.

ESF Galicia optou por seguir co perfil de base social protagónica e accións non moi ambiciosas, nin a nivel mediático, nin de eficiencia curtopracista. Aínda cando en 2007 decidiuse contratar á primeira persoa liberada da asociación o debate foi antolóxico. En 2008 eran 3 as persoas liberadas, e dende hai 3 anos son 4 (2 en Galicia e 2 en Honduras). Esta plantilla mantívose mesmo nos anos da crise, cando moitas das ONG que apostaran por atraer fondos e así poder abordar accións de maior calado o pasaron mal, dado que a política de solidariedade con outros pobos foi das que máis sufriu os recortes, e aínda hoxe non se recobrou.

 

ESF hoxe.

Ese construír dende a base social cristaliza nun dos sinais de identidade de ESF Galicia: encántanos debater. Por iso, as ideas cócense lentamente, tratando de que participe toda a xente posible da base social.

 

ESF como espazo de pensar crítico.

O pensamento crítico cun transfondo de valores de altruísmo e xustiza social é o tamiz por onde soen pasar estes debates. Aínda así, non fomos alleas a períodos onde a realización de actividades máis cara ao externo  convertíase nunha carga moi condicionada polos prazos asociados ás subvencións públicas que servían para financiar esas actividades. Unha pescada que morde a cola, e que pode crear frustración nunha base social que, como a nosa, adica o seu tempo libre a sensibilizar sobre problemas globais e tratar de construír alternativas dende o noso entorno. Ese equilibrio dinámico entre as dúas tendencias é agora mesmo o hábitat natural da asociación.

ESF como espazo vencellado á universidade.

Ao estar tan vencellada á universidade e ao estudantado, ESF Galicia sentiu moito a nova vaga de emigración, cunha enorme mobilidade das persoas da base social que, en moitos casos, seguiron colaborando coa asociación na distancia a pesar da dificultade de tecer redes deste xeito (e grazas ás novas tecnoloxías).

 

A crise das formas tradicionais

Síntese, xa coa entrada do novo milenio, un xeito de activismo máis “de acción”que “de logo” ou “de peto”. O desapego cara as institucións tradicionais tamén alcanzou ás ONG. As persoas seguen a querer mudar o mundo, pero en base a accións concretas e non tanto baixo paraugas de tal ou cal organización. Teñen que ver moi claro o que de bo aporta unha estrutura á hora de acadar obxectivos (aínda que non sexan moi ambiciosos), xa non se leva tanto o de asociarse polo mero feito de traballar en grupo ou “compartir unhas cores”. Falouse moito de que o movemento 15M colleu ás ONG co pé cambiado. Pero moitas persoas activistas das mesmas eran as que estaban alí, co seu bagaxe de construción colectiva e traballo grupal nun espazo que, polo demais, non era desexable que se enchera de bandeiras, logos ou protagonismo dunhas organizacións e outras.

Un elemento que se foi introducindo nestes anos na nosa forma de entender a Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano foi, case seguro, dado polo xeito tradicional galego de entender as relacións e a tecnoloxía. O vinculo á terra e ás pequenas aldeas moi espalladas posiblemente tiveran moito que ver con este sesgo, que nós  chamamos de novas soberanías, e non deixa de ser un xeito de reapropiarse da tecnoloxía, porque se hai algo mellor que unha tecnoloxía boa para as persoas é unha tecnoloxía que as propias persoas decidiran críticamente que é boa para elas.

Por iso interésanos visibilizar como exemplos de reapropiación e empoderamento tecnolóxicos dende os movementos maker e de software libre, aos grupos de consumo de proximidade, as cooperativas enerxéticas ou as xuntas veciñais de auga potable. Todo iso sen descoidar a presión ás administracións públicas para que garantan os dereitos humanos de acceso aos servizos básicos e ás institucións educativas para que leven a educación para a paz e o desenvolvemento ás aulas, e tamén a sensibilización á sociedade civil nun chamamento á responsabilidade individual para buscar un mundo mellor dende o día a día.

Conclusións

Para isto, hai que chamar a atención sobre a evolución que se deu nestes 25 anos na axenda global sobre o desenvolvemento, pasando de declaracións institucionais a, no 2000, consensuar unha axenda de Obxectivos do Milenio. Esta axenda estaba moi enfocada aos países empobrecidos, e tiña unha compoñente máis asistencial que política (indo máis a solucionar síntomas que causas  dos problemas no mundo). En 2015 aprobouse a Axenda 2030 de Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable, que obriga a todos os países, e abre un pouco máis (só un pouco, e aínda con moitas ambigüidades) a perspectiva a traballar causas máis profundas a nivel global. Será todo un desafío integrar o enfoque de tecnoloxía para o ben común nesta axenda, e implicar a organizacións, institucións públicas e sociedade civil para acadala. Polo pronto, en Enxeñería Sen Fronteiras rematamos este ano de aniversario repensándonos ante estes novos escenarios, vendo como Enxeñería Sen Fronteiras Galicia pode ser útil á súa base social para canalizar ese desexo de construír un mundo xusto e solidario, pero un sen afán de supervivencia “per se”. Se a asociación é útil seguirá pervivindo, con cambios máis ou menos sustanciais. Se non, reinventarase tratando de facilitar novos espazos de activismo. De tanto traballar polo dereito humano á auga debéusenos pegar o de BE WATER MY FRIEND…

 

Boletín Oficial ESFeiro: decembro 2018

CONTIDOS


VIDA ASOCIATIVA

En novembro tivemos bastante actividade na vida esfeira, agardamos seguir así moito tempo! Especialmente, a finais do mes, recibimos a agardada visita de seis alcaldes e unha alcaldesa da Mancomunidade NASMAR de Honduras, coa que levamos 5 anos traballando, e que tiveramos que aprazar polas inundacións de outubro. A misión encádrase no proxecto de fortalecemento das capacidades destes municipios para a xestión da auga e complementouse o 28 de novembro cun foro aberto de intercambio de experiencias neste eido. O programa no que se enmarca ñe cofinanciado polo Fondo Galego de Cooperación e Solidariedade e Cooperación Galega da Xunta de Galicia. A axenda da semana foi intensa, e dende aquí queremos agradecer a todas as persoas e organizacións que fixeron posible esta visita.
Pero antes da visita de toda a delegación, a principios de mes xa chegou a avanzadilla. Estiveron por aquí unhas semanas de xira Wendy,directora técnica da Mancomunidad de Municipios del Sur de Honduras (NASMAR), organización socia de ESF en Honduras, e Gina Bonilla, alcaldesa de El Triunfo, onde tivemos a maior parte de actuacións no programa de Dereito Humano á Auga últimamente. Aproveitando a súa visita en Galicia, tivemos un faladoiro con Wendyna  Facultade de Xeografia e Historia da Universidade de Santiago de Compostela sobre “El papel de la administración local en el desarrollo endógeno en Centroamérica”, centrándonos na súa experiencia coa NASMAR. A avanzadilla da delegación da Mancomunidade NASMAR Honduras tamén puido coñecer, entre outras, a planta de Nostián ou a experiencia do saneamento por humidais na Facultade de Ciencias, Universidade da Coruña,grazas á Oficina de Medio Ambiente UDC, e o 15 de novembro na visita guiada ao Módulo Bioclimático A Vieira no CIFP Someso.
Tamén demos a benvida a Rocío e Francisco, que cursarán o Master de Eficiencia Enerxética na UDC grazas ao programa de fortalecemento de capacidades técnicas na Mancomunidade NASMAR Honduras,que desenvolvemos co grupo AQUATERRA da Universidade da Coruña e Cooperación Galega da Xunta de Galicia.A finde do 18 de novembro tivemos a Xuntaza da base social de ESF, foi unha fin de semana especial porque estamos repensándonos e tamén nos serviu para seguir aprendendo a coidarnos. Por iso tamén eliximos un lugar especial, a casa da cultura do Ézaro. O 20 de novembro ESF participou nas Xornadas “A Cooperación Universitaria ao Desenvolvemento ante a Axenda 2030” na UVIGO. En concreto, participamos na mesa redonda “O papel das ONGD na estratexia da CUD”.  Desfrutamos da exposición TecedorasDoCambio no pazo provincial da Deputación Pontevedra, onde ESF colaborou con dúas fotos. Na exposición tamén se puido coñecer de primeira man as voces dalgunhas das Mulleres tecedoras do cambio.

Lembrámonos do día de saneamento e, para rematar o mes, chegou outro ano o BlackFriday, pero dende ESF pensamos que o mellor aforro sempre é pasar do hiperconsumismo, fomentando a compra responsable e tratando de reparar se é posible. Xa imos cara o Nadal, pensa o que necesitas, infórmate de como se produce e o impacto que ten o que compramos…e sempre quedaranos a segunda man!

HONDURAS

   
    Con todas as participantes no Programa de Coñecemento da Realidade xa de volta a España, en Honduras estivémonos en novembro a centrar no peche das actividades do ano dos proxectos en marcha tanto do programa de Dereito á Auga como no de Soberanía Alimentaria


ENLACES DE INTERESE

Auga

Comunicación para o (como) desenvolvemento

Consumo responsable

Cooperación e ONGD

Educación para o desenvolvemento

Iniciativas

Tecnoloxía para o desenvolvemento humano


PUBLICACIÓNS EN FÍSICO

(se che interesan, están no local de A Coruña ou fácilmente accesibles, e as persoas da base social de ESF poden solicitalas para préstamo).

Aquí podes ver moitas das publicacións que temos disponibles para préstamo á base social xa catalogadas e, se che interesan estes temas, tamén podes consultar o catálogo da biblioteca da Coordinadora Galega de ONGD, con moitos fondos que ceden para préstamo.

Este mes:

  • Miguel Brieva. Dinero

E NO PRÓXIMO MES …

Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD, ou segue as nosas redes sociais FacebookTwitter.


A ESF-RASE DO MES

    Hoxe, a Internete non é outra cousa que unha caixa de resonancia do eu illado.

Crónica da visita da delegación da Mancomunidade NASMAR Honduras

Entre os días 24 e 30 de novembro tivemos a visita en Galicia dunha nutrida delegación da Mancomunidad de Municipios del Sur de Honduras (NASMAR). Desde 2008, que comezamos a traballar en Honduras no programa de promoción do Dereito á Auga no Golfo de Fonseca, traballamos en concellos desta mancomunidade (no de Marcovia), para xa en 2014 comezar o traballo directamente co persoal propio da mancomunidade, tanto apoiando o seu fortalecemento técnico, como en fortalecemento dos departamentos técnicos de cada concello dos que conforman a mancomunidade (Goascorán, Marcovia, Namasigüe, Nacaome, Amapala, El Triunfo e San Lorenzo). Por outra banda, tamén se impulsan ferramentas de mellora da xestión da auga e doutros ámbitos da transparencia e a boa gobernanza dende estes concellos, así como proxectos piloto no eido do abastecemento e o saneamento de auga (bombeo con enerxía solar, instalación de contadores, latrinas secas, etc.).

A delegación hondureña estivo constituída polos seguintes membros:

Primer Nombre

Segundo Nombre

Primer Apellido

Segundo Apellido

CARGO

 JOSÉ

NAHÚN 

CÁLIX 

ÁLVAREZ 

PRESIDENTE (Alcalde de Marcovia)

SANTOS

ALBERTO 

CRUZ 

GUEVARA 

VICE PRESIDENTE (Alcalde de Amapala)

ANTONIO

 

ZELAYA  

FLORES 

SECRETARIO (Alcalde de Goascorán)

ELMER

 ELENILSON

ORTEZ 

TESORERO (Alcalde de San Lorenzo)

GINA

YABILET

BONILLA

 ROBLES

FISCAL (Alcaldesa de El Triunfo)

VICTOR

MANUEL 

FLORES

MONTALVAN

VOCAL 1 (Alcalde de Nacaome)

DOUGLAS

ORESTES 

D´ VICENTE 

JARQUIN 

VOCAL 2 (Alcalde de Namasigüe)

JORGE

LUIS

CÁCERES

FERRUFINO

REGIDOR (CONCEJAL) DE ALCALDÍA DE EL TRIUNFO

WENDY

PATRICIA

REYES

POSADAS

COORDINADORA TÉCNICA DE LA MANCOMUNIDAD NASMAR

JUAN

CARLOS

PAREDES

PINEDA

JEFE DE OBRAS Y SERVICIOS PÚBLICOS MUNICIPALES DE LA ALCALDÍA DE SAN LORENZO

VÍCTOR

JONELY

OSEGUERA

CRUZ

GABINETE PRENSA MANCOMUNIDAD NASMAR

Foi unha apretada axenda, que deu para moito (e máis contando que aproveitaran a viaxe a Europa para estar a semana anterior en Suecia):

Reunión no reitorado da UDC

Encontro co Presidente da Deputación da Coruña

O luns 26 ás 10h tivemos un encontro no Reitorado da Universidade da Coruña coa Vicereitora de Relacións da UDC, que posibilitou a decisión de asinar un convenio marco de colaboración directamente entre a Mancomunidad NASMAR e a Universidade da Coruña. A continuación, ás 13:30h, o Presidente da Deputación da Coruña ofreceu á delegación unha recepción no Pazo de Mariñán, con visita e almorzo, onde se departeu sobre distintos asuntos da actualidade galega e hondureña, e houbo momento tamén para que a delegación trasladara o agradecemento á Deputación polo apoio, dentro da liña de subvencións que dende hai 2 anos ten para cooperación internacional, a un dos proxectos piloto de bombeo solar, na aldea de El Fortín (El Triunfo), e incidir na importancia da cooperación internacional dende as administracións locais. Xa pola tarde, houbo un encontro con grupos de investigación da Universidade da Coruña cos que se vén colaborando nos últimos anos, na ETSE de Camiños, Canais e Portos, onde nos recibiu un membro da directiva da Escola. Membros de CartoLab, AQUATERRA e o CEXEF puideron saudar á delegación e compartir as súas liñas de traballo, aproveitando para asinar o convenio de formación con dúas persoas de Honduras que cursarán o Máster de Eficiencia Enerxética da Universidade da Coruña, comprometéndose a devolver a súa volta o aprendido apoiando á NASMAR.

O martes 27 ás 11:30h o encontro foi con membros do goberno municipal en Arteixo, en concreto co Alcalde, a Concelleira de Servizos Sociais e o Concelleiro de Obras e Servizos. Houbo un interesante intercambio de experiencias, e a delegación de Honduras puido coñecer como foi a toma de decisións cara a remunicipalizaci

Encontro con goberno municipal Arteixo

ón do servizo neste concello. Un dos conceptos máis repetidos nesta sesión foi o de solidariedade entre os concellos das mancomunidades cara á provisión dos servizos básicos. Tras unha longa viaxe, ás 18h chegamos sen novidade ao encontro coa equipa municipal de Castrelo de Miño, onde fomos recibidos polo Alcalde, a Concelleira de Benestar e un membro da empresa pública da Deputación de Ourense que asesora a varios concellos da provincia

Encontro con goberno municipal Castrelo de Miño

(entre eles a Castrelo) no eido da xestión da auga. Posteriormente uníronse outros membros da equipa de goberno. Puidemos coñecer como afrontaron a xestión dende o concello, a partir das diferentes traídas veciñais existentes, mellorando sensiblemente a calidade para superar os estándares sanitarios da auga da traída en todas as instalacións dependentes do concello (aínda quedan algunhas veciñais).

Encontro Concello de Santiago

O mércores 28 ás 9h recibiunos no Pazo de Raxoi o Alcalde de Santiago de Compostela e a Concelleira de Servizos Sociais, así como un concelleiro representante do resto de partidos políticos no concello. A delegación puido amosarlle ás persoas da equipa de goberno o seu agradecemento polo apoio do Concello de Santiago nun dos proxectos que se estiveron a desenvolver no derradeiro ano pola Mancomunidad NASMAR, apoiado cunha liña de subvencións para cooperación internacional da que en 2017 sacaran a primeira convocatoria. A continuación, na Escola Galega de Administración Pública, tivemos a xornada aberta “O Dereito Humano á Auga desde a xestión municipal. Experiencias desde Honduras e Galicia”. Tratouse dun encontro de intercambio de experiencias sobre transparencia na xestión da auga dende a administración local. Estaba especialmente dirixido a persoal técnico e político das administracións locais galegas e do Fondo Galego de Cooperación e Solidariedade. Tamén serviu para que a delegación coñecera ao personal de Fondo Galego

Encontro no Foro de Auga co presidente do Fondo Galego de Cooperación

e ao seu presidente, o Alcalde de Nigrán, e lle agradecese o apoio do Fondo nun proxecto que se está a desenvolver de fortalecemento técnico da xestión pública da auga nos concellos da NASMAR. Pola tarde, ás 16h, tivemos un encontro con membros do goberno municipal de Teo, onde nos recibiu o Alcalde, o Concelleiro de Benestar Social, e dous traballadores da empresa municipal Augas de Teo, que nos levaron a coñecer in situ instalacións vencelladas coa xestión da auga: unha ETAP, así como unha das instalacións de potabilización e impulsión.

Coñecendo as instalacións para impulsión de auga de Teo

O xoves 29 ás 10:30h en Santiago de Compostela a delegación puido recoñecer a membros da Subdirección Xeral de Cooperación Exterior da Xunta de Galicia, encabezados pola Subdirectora Xeral. Alí a delegación transmitiu o seu agradecemento polo apoio ao longo dos anos (dende 2008 en Marcovia, e dende 2014 a toda a Mancomunidad NASMAR) desta subdirección ao desenvolvemento do sur de Honduras a través das subvencións a proxectos de cooperación internacional ao desenvolvemento. O tema estrela neste encontro foi o enfoque de xénero, no que se está a intensificar o traballo nos últimos anos, empezando este ano 2018 un proxecto específico que contempla o apoio ás Oficinas Municipales de la Mujer dos 7 municipios da NASMAR. Despois chegou o turno de coñecer Augas de Galicia, onde a delegación puido reunirse coa nova directora da institución así como o xerente e un técnico. A importancia da planificación e de dotarse dunha lexislación e facela cumplir (isto último observouse como un problema grave en Honduras, onde hai grandes empresas que extraen auga sen cumprir as condicións da concesión nin pagar un canon xusto). Pola tarde a delegación puido coñecer a cidade

Encontro con Augas de Galicia

de Santiago de Compostela.

Coñecendo Santiago

O venres 30, tras unha dura semana, tiveron a mañá libre para coñecer A Coruña. Xa pola tarde, ás 19h, houbo un encontro da delegación coa base social de ESF nun entorno distendido, a modo de despedida e peche.

Temos que destacar a boísima predisposición das persoas de todas as institucións que visitamos, e no nome da delegación da NASMAR queremos agradecer aquí a todas e cada unha polas súas atencións e agarimo recibido. Foi unha semana dura e tamén se fixo un gran esforzo de preparación, ademais de que os membros da delegación deixaron durante dúas semanas ás súas familias e as súas obrigas puideron atendelas nos seus pocos tempos libres a través das TIC (as wifis foron as súas mellores aliadas), pero pensamos que pagou a pena, xa que serviu tanto para fortalecer á mancomunidade como grupo, así como para que puideran compartir experiencias en Galicia e coñecer de primeira man a moitas das institucións que apoiaron a cooperación internacional dende Galicia, e que estas institucións poidan recibir directamente información e valoracións dos representantes locais elexidos pola cidadanía hondureña sobre o impacto das accións que apoian.

Aparicións en prensa e medios: