Posts

Enxeñeria Sen Fronteiras

Fóra da clase. Tecnoloxías para o ben común dende a universidade: WHAME app

/in , ,

Este ano, xusto antes do verán, tivo lugar unha nova edición dos LPRODays. Trátase dunha feira onde grupos de estudantes da materia Laboratorio de proxectos de 4º curso do grao en Enxeñaría de Tecnoloxías de Telecomunicación da Universidade de Vigo presentan os traballos que fixeron durante o curso. Trátase de solucionar problemas concretos reais que presentan entidades externas á aula (sobre todo empresas ou organizacións sen ánimo de lucro como ESF). Xa hai dous anos un dos grupos presentara un traballo proposto e guiado por ESF, un caudalímetro de baixo custo.

Este ano, dentro do programa de promoción da tecnoloxía para o ben común en escolas técnicas das universidades galegas (que financia Cooperación Galega da Xunta de Galicia), en colaboración co grupo Talionis da UDC (algún dos seus membros colabora no grupo de Tecnoloxía Inclusiva de ESF), se propuxo a un dos grupos a elaboración dun sistema que permita que persoas con diferentes discapacidades que restrinxen o seu movemento, poidan controlar o rato do ordenador en distintos dispositivos. É un xeito de facer esta tecnoloxía máis inclusiva. Así naceu WHAME app.

Neste repositorio se pode descargar o software e instrucións de montaxe, por se se quere seguir mellorando.

A continuación se pode ver un exemplo do seu funcionamento

Enxeñeria Sen Fronteiras

Programa de Mulleres Tecnólogas para o ben común

/in , ,

Visibilizar como a tecnoloxía se pode poñer ao servizo do ben común é unha das actividades ás que máis tempo adicamos en Enxeñería Sen Fronteiras, aínda que tradicionalmente o fixemos no ámbito universitario técnico. Agora, cuns proxectos cofinanciado pola Xunta de Galicia, por un lado con fondos da Cooperación Galega e por outro con fondos de IRPF (a famosa casiña de fins sociais da declaración da renda), queremos contribuír a que mulleres tecnólogas vinculadas ás universidades galegas e ao mundo profesional tecnolóxico, que colaboran con ESF, dean a coñecer a súa actividade en centros de ensino secundario.

Obxectivos

A actividade trata de impulsar faladoiros en centros de secundaria que o desexen para visibilizar a mulleres que traballan en temas de tecnoloxía, pero cun enfoque para o ben común. Esta actividade ten un par de pequenas peculiaridades con respecto a outros programas de mulleres nas STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics):

1) Que a idea é non simplemente visibilizar ás mulleres nas STEM, senón o enfoque de Tecnoloxía para o Ben Común. Ou sexa, non se busca só que se poña en valor e se visibilice a presencia de mulleres neste eido, senón tamén o xeito distinto de empregar a tecnoloxía (baseado en valores de colaboración, participación cidadá, sustentabilidade, enfoque a grupos vulnerabilizados, etc., que pensamos que non son os habituais nestes ámbitos técnicos).

2) Que a idea é, no caso de relatoras procedentes da universidade, poder preparar e impartir ese faladoiro involucrando tanto a persoal docente e investigador da universidade como a alumnas ou ex-alumnas, para ir creando certa conciencia no alumnado e participe máis nestas iniciativas, ademais de que poidan ser referentes para as nenas (e tamén nenos) que queiran adicarse ao eido STEM con ese enfoque.

Para Enxeñería Sen Fronteiras Galicia é retomar unha liña de traballo, a de accións no ensino secundario, pola que se quere apostar nos vindeiros anos, centrando proxectos especificamente neste ámbito.

Metodoloxía

A actividade consiste na organización de faladoiros a impartir en centros de ensino secundario por algunha das mulleres colaboradoras de ESF (se é posible, acompañadas dalgunha alumna ou colaboradora no caso de relatoras da universidade). Un elemento que se busca prioritariamente é a flexibilidade, para adaptar os faladoiros ás necesidades da aula, centro ou profesorado de secundaria que o solicite.

Os cursos ás que se dirixe son, preferiblemente de 3º ou 4º de ESO, que é cando empezan a decidirse os itinerarios formativos. Podería ser unha actividade de aula, ou con varias aulas simultaneamente, dependendo das preferencias da equipa docente do centro interesada nesta actividade

O formato podería ser presencial ou teleconferencia, dependendo tamén das preferencias da equipa docente do centro interesada nesta actividade.

As datas e hora de realización da actividade serían coordinando a dispoñibilidade das colaboradoras de ESF Galicia (que son voluntarias) e as preferencias da equipa docente do centro interesada nesta actividade.

A duración do faladoiro sería para encaixar nunha clase (uns 50 minutos), aínda que se podería variar dependendo das preferencias da equipa docente do centro interesada nesta actividade.

Os materiais precisos serían un proxector conectado a unha computadora na que se poida enchufar un pendrive (se non se contara con este material, se podería adaptar o faladoiro sen problema, previa coordinación coa persoa que impartiría o faladoiro).

A sesión empezaría pasando un brevísimo cuestionario ao alumnado (no caso de facelo presencial) cunhas preguntas baseadas no que se vai transmitir na faladoiro.

A continuación se desenvolve o faladoiro, que pode ter algún elemento máis participativo dependendo das restricións COVID do centro (ou do formato, presencial ou en liña). A relatora ou relatoras falarán da súa experiencia, por que decidiron facer o que fan e que expectativas teñen para o futuro. Ademais, falarán especificamente dalgún dos seus proxectos (laborais ou de activismo, presentes ou pasados) que teña unha especial compoñente social na aplicación tecnolóxica.

Acabará a sesión co cumprimentado por parte do alumnado do mesmo cuestionario do inicio.

Esperamos recoller o material que se xere nos distintos faladoiros que se realicen nos distintos centros que participen na actividade, así como as avaliacións da aula, e compartilos logo coa equipas docentes que participaron dos centros (mesmo, se chega a haber interese e se conforma un grupo de profesorado de secundaria interesado, tratar sacar algún material didáctico máis formal).

Equipo de colaboradoras

Cóntase cun grupo dunhas 20 mulleres tecnólogas, tanto docentes e investigadoras das tres universidades galegas, como alumnas e tamén tecnólogas externas á universidade. Se desempeñan en ámbitos tan dispares como a enxeñería aeroespacial, a hidroxeoloxía, a informática, a enxeñería civil, a tecnoloxías de apoio para persoas con problemas de mobilidade, as telecomunicacións, a física aplicada, os humanismos dixitais ou a bioconstrución.

Primeiras actividades

Nos segundo e terceiro trimestres do curso 2021-2022 se iniciaron os faladoiros, en centros como o IES San Rosendo de Mondoñedo, o IES de Curtis, o IES Valadares de Vigo, o IES de Soutomaior ou o IES Monte Carrasco de Cangas.

Faladoiro de Carmen no IES San Rosendo
Faldoiro de Cristina no IES Soutomaior
Faladoiro de Thais no IES San Rosendo
Faladoiro de Martina e Ali no IES Monte Carrasco
Enxeñeria Sen Fronteiras

ESFRadio. Un tema de ESFGalicia: Bioconstrucción

/in , ,

Atopámonos nun momento da historia no que a capacidade do planeta para acoller á especie humana está comprometida. Cada vez somos máis, e cada vez consumimos máis… O sistema económico de crecemento ilimitado, está a levar á nosa sociedade a forzar os límites biofísicos do noso fogar, a Terra.

En Enxeñería Sen Fronteiras preocúpanos esta situación e pensamos que a tecnoloxía débese de poñer ao servizo dunha sociedade solidaria e sustentable por mor de construír un futuro mellor. Un dos dereitos básicos de calquera ser humano é o da vivenda. Pero a construción é unha das actividades humanas que consume máis materiais, cun gran impacto no medio ambiente.

Aproveitando a organización das III Xornadas de Bioconstrución, hoxe queremos falar doutro tipo de construción con varias persoas dunha asociación de referencia en Galicia, e coa que levamos anos colaborando dende Enxeñería Sen Fronteiras: ESPIGA, Asociación Galega para a Bioconstrución. ESPIGA é unha asociación sen ánimo de lucro que nace no ano 2013 para satisfacer a necesidade social de reunión de profesionais e particulares interesados no uso de materiais sostibles, vivendas libres de tóxicos, eficiencia enerxética e respecto social na construción.

Falamos con tres persoas desta asociación: Paloma, Víctor e Marta. Quen mellor que elas para coñecer máis sobre os principios da bioconstrución

Idioma: castelán

Duración: 20min 54seg

Produce: Jorge Lama

Guión: Jorge Lama y Sergio Fernández

Presenta: Marc Romero

Enxeñeria Sen Fronteiras

Coñecendo a realidade en Honduras. Zona Caribe, luces e sombras…

/in , ,

Parece que foi onte cando Xoel e Eva chegaron a Honduras como parte do seu Programa de Coñecemento da Realidade. Xa na súa recta final, aproveitaron uns días de vacacións para coñecer outras zonas do país (é difícil resistirse a visitar a zona Caribe!). Aquí nos contan como foi!

Estamos na recta final da nosa estadía e non nos chegan as palabras de agradecemento por ter tido a oportunidade de estar vivindo esta experiencia e poder encher a mochila de novos aprendizaxes, aventuras, lugares e persoas.

Aproveitamos a semana Morazánica para viaxar e coñecer o norte do país, lindeira ao Mar Caribe. Era obrigado bañarse nese mar e contemplar a vida que alberga nel. Comezamos a viaxe en La Ceiba, punto de conexión con todos os destinos aos que queríamos chegar.

A primeira saída foi a Cayos Cochinos, formado por 13 illotes e 2 illas máis grandes (unha delas é onde se grava o reality show Supervivientes). Estas illas da Bahía son un auténtico paraíso, onde vimos boas rosadas salvaxes, o único lugar do mundo onde se pode ir paseando e atoparse con elas, fixemos snorkel nunha das mellores barreiras de coral e puidemos observar as instalación da illa onde se fai o programa de TV que tivemos sorte de que non estiveran gravando, xa que nos meses onde se está emitindo teñen prohibido a entrada na illa e o percorrido polas súas proximidades.

Finalizamos o día por estes cayos nun onde habita unha comunidade indíxena garífuna, que resisten e loitan polo seu dereito de estar nesa terra tan apreciada polas empresas turísticas. Entre area e casas de madeira, viven 30 familias que te reciben cun sorriso, música e baile punta. Alí probamos o pan e os doces de coco, ademais do Gifiti, bebida propia da comunidade garífuna, para espantar os malos espíritos, feita con auga ardente e raíces varias.

Continuamos a nosa viaxe por Utila, pequena illa chea de turistas, hippies e persoas aficionadas ao mergullo que aproveitan a oportunidade de practicalo e sacarse algún título. E como nós non podíamos ser menos, tamén quixemos saber como era iso de mergullarse entre coral, augas turquesas e peixes de cores incribles. E foi inesquecible!

Visitamos as poucas praias públicas da illa que foron unha auténtica marabilla, xa que a maior parte dela son zonas privatizadas por resortes e casas privadas.

Rematamos a viaxe en Roatán, a illa máis grande de toda a Bahía. Nela puidemos camiñar ata as zonas máis turísticas e alucinar coa actividade que esas praias albergaba! Había persoas en kayak vendendo cocos, cócteles e demais delicias para todas as persoas que estaban desfrutando do mar. Grazas a que arrendamos unha moto puidemos ver as zonas máis aloxadas e masificadas e poder sentir a esencial real do Caribe.

En Punta Gorda existe a primeira comunidade garífuna que a día de hoxe se conserva e segue moi viva, onde hai un centro cultural que mantén viva a historia, imparte clases de punta e de cociña e demais eventos. Foi moi emocionante poder estar nesta comunidade onde teñen tan presentes as súas raíces.

Rematados estes días de ocio, diversión e moita aprendizaxe, volvemos a San Lorenzo para retomar a actividade coas copartes (as organizacións hondureñas coas que colabora ESF) e as cousiñas que nos quedan pendentes antes de volver á Galiza.

Enxeñeria Sen Fronteiras

Crónica do Programa de Coñecemento da Realidade Honduras 2021, III. Tartarugas golfinas

/in , ,

Desta volta é Xoel quen nos informa sobre a estancia del e de Eva en Honduras, dentro do Programa de Coñecemento da Realidade 2020-2021, que cofinancia Cooperación Galega da Xunta de Galicia.

————————————————
Xa levamos 1 mes en Honduras terra catracha! Tras as dúas primeiras semanas de adaptación xa comezamos a entender o funcionamento das xentes desta fermosa terra, a gozar da súa cultura, das súas comidas, das súas froitas, e incluso do seu clima tan diferente ao noso.


Aproveitamos as fins de semana ao máximo visitando toda paraxe natural que podemos: Illa do Tigre, Illa dos Páxaros, Praia do Amor, Praia do Venado … E tamén comunidades moi acolledoras como Ojojona , San Marcos, El Zamorano entre outras tantas… O tempo pasa voando nestes novos lares.


Comezamos as colaboracións coas organizacións hondureñas, Eva dende CODDEFFAGOLF realizando numerosas actividades e obradoiros en temas de xénero e autocoidado e Xoel dende a Mancomunidad NASMAR axudando con levantamentos topográficos para logo poder construír sistemas de auga.


Unha das actividades máis molonas deste mes foi ir ao campamento tortuguero e axudar na recuperación da tartaruga golfina. Un sono feito realidade. Apertas dende Honduras, ESFeirxs! Vémonos na próxima entrada!

Enxeñeria Sen Fronteiras

Programa de Coñecemento da Realidade 2021. Primeiras comunicacións dende Honduras!

/in , ,

Aquí nos mandan Xoel e Eva as primeiras sensacións tras a súa aterraxe en Honduras, a pasada semana, dentro da estancia no país que é parte do Programa de Coñecemento da Realidade na súa edición 2020-2021 (adiada pola COVID19).

—————————

Tras 5 días de estadía en terras hondureñas, xa tivemos tempo de perdernos polas rúas de San Lorenzo na marxe dunha cuadra (para saber que significa “cuadra” ver acepción 9 aquí) dando voltas mentres unha tormenta tropical nos deixaba a roupa pegada a pel, de sorprendernos coas paisaxes e natureza salvaxe que esta terra ten e degustar as delicias dos seus froitos e pratos tradicionais (moitos nomes novos que aprender….pupusa, baleadas, marañones, e mil cincocentos máis) e das súas xentes e as súas ganas de vivir.

Xa coñecemos a algunhas das copartes (organizacións hondureñas coas que colabora ESF) coma CODDEFFAGOLF e NASMAR onde nos presentaron os proxectos que teñen en marcha e aqueles aos que nos poderíamos unir.

Temos moita motivación!

Saúdos Esefeiros!

Enxeñeria Sen Fronteiras

Xa están en Honduras as participantes no Programa de Coñecemento da Realidade 2020-2021

/in , ,

Eva e Xoel, as primeiras participantes do noso Programa de Coñecemento da Realidade (PCR) da era COVID, chegaron hoxe a San Pedro Sula (Honduras), onde Raquel, a nosa representante-país, xa os estaba esperando.

Eva vén do mundo da arte e a danza, e do activismo feminista. Xoel do mundo da enxeñería (Minas e Enerxía pola Universidade de Vigo).

Despois de seren seleccionades na convocatoria de 2020, finalmente non puideran viaxar nese ano por mor da COVID19. Sen embargo, foron quen de facer o proceso de formación previo (neste caso cun itinerario formativo a distancia, xa que só se puideron atopar presencialmente unha vez, xusto antes de iniciarse o cofinamento en 2020). Durante 2020 e o que levamos de 2021 agardaron con paciencia a oportunidade de viaxar. Por sorte, as súas circunstancias lles permitiron esperar até este 2021 e, se ben con moita incertidume (e pelexar para que lles puideran recoñecer a súa condición de cooperantes para entrar no grupo especial de vacinación e non seguir adiando a viaxe, co apoio da Coordinadora Galega de ONGD), xa están en Honduras.

Estarán no país máis de 2 meses, coñecendo a realidade hondureña, os proxectos que temos en marcha na zona do Golfo de Fonseca e, sobre todo, coñecendo ás persoas e esforzo que hai detrás. Irannos contando as cousas que vaian aprendendo!

Este programa é unha das actividades de ESF máis importantes de promoción de voluntariado transformador cunha perspectiva de cidadanía global, e este ano puidemos levalo a cabo grazas á financiación da Xunta de Galicia en sendos proxectos de Educación para o Desenvolvemento neste 2021. Eva viaxará dentro do proxecto de “Mulleres bravas de Honduras e Galicia. Tendendo pontes entre defensoras da vida”, onde poñemos en contacto activistas dos dous lados do Atlántico. Xoel o fará dentro do proxecto “Tecnoloxía ao servizo do ben común, da cidadanía global e da inclusión nas escolas técnicas da universidade galega”, como parte das actividades para que os estudos técnicos das universidades galegas inclúan esta perspectiva global dentro da súa formación.

Estamos moi contentas de que finalmente poidan estar alí. Esperamos o ano que vén volver sacar unha nova convocatoria deste programa!